در نهایت میتوان گفت که استفاده از شاخص RSI در بازارهایی که دارای روند صعودی یا نزولی هستند مفیدتر است و اندیکاتور استوکاستیک نیز بیشتر در بازارهای کمدامنه و متلاطم و ناامن مورد استفاده قرار می گیرد.
اندیکاتور چیست و چه کاربردی دارد؟
همانطور که میدانید تحلیل تکنیکال در فرآیند معاملات سهام در بازار بورس، به عنوان یکی از ابزارهای مهم به شیوه استفاده از اندیکاتور شیوه استفاده از اندیکاتور شمار میآید. تحلیل تکنیکال با استفاده از نمودارها و سایر دادهها در ارزیابیهای سهام قابل استفاده است. در تحلیل تکنیکال ما به دنبال به دست آوردن ارزش ذاتی سهام نیستیم بلکه تلاش میکنیم با استفاده از ابزارهای موجود در این بخش به الگوها و پیشبینیهایی از آینده دست پیدا کنیم. در این مقاله قصد داریم به اینکه اندیکاتور چیست و چه کاربرد هایی در تحلیل تکنیکال دارد، بپردازیم.
اندیکاتور چیست؟
اندیکاتور یکی از ابزارهای مهم در تحلیل تکنیکال است که با استفاده از محاسبات ریاضی و معادلات پیچیده بر روی قیمت سهم و حجم معاملات آن، اطلاعات مهمی در رابطه با سهم در اختیار تحلیلگر میگذارد. اندیکاتور به عنوان یک ابزار مهم در تحلیل تکنیکال به منظور کشف الگو و پیشبینی روند سهم قابل استفاده است. از اندیکاتور نیز میتوان برای کشف نقاط مهم در نمودار سهم به منظور سیگنال خرید و فروش نیز استفاده کرد. در ادامه لازم است بدانید که اندیکاتورها به صورت کلی به دو دسته پیشرو (leading) و دنبالهرو (lagging) تقسیم میشوند. چهارچوب اندیکاتورهای پیشرو به این شکل است که با توجه به نوسانات و اتفاقاتی که بر روی قیمت سهم در بازار رخ میدهد، پیشبینی لازم را به شخص اعلام میکند اما اندیکاتورهای دنبالهرو کمی با تأخیر بعد از اتفاقاتی که بر روی سهم انجام میشود، هشدار و پیشبینی لازم را اعلام میکند.
نحوه استفاده از اندیکاتورها
در نظر داشته باشید که اندیکاتورها در بازار سرمایه و پروسه ارزیابی و تحلیل سهمها به سه روش قابل استفاده هستند:
هشدار:
اندیکاتورها پتانسیلی دارند که با استفاده از آن میتوان با توجه به تغییرات قیمتی که د سهم رخ میدهد به نوعی قبل از تغییر روند هشدارهای لازم را اعلام نماید پس به این ترتیب اندیکاتورها گزینه بسیار مناسبی برای اعلان هشدار تغییرات پیشرو برای هر سهم به شمار میآیند.
پیشبینی:
در بازار بورس ابزارهای مختلفی وجود دارد که با استفاده از آنها میتوانید نقطه ورود به سهم را کشف نمایید. در این میان اندیکاتورها از بهترین ابزارهای ممکن در تحلیل سهم به منظور کشف نقطه ورود به شمار میآیند.
تائید:
یکی از مهمترین کاربردهای اندیکاتور در تحلیل تکنیکال دریافت تائید از تشخیص صحیح روند سهام یا پیشبینی آن است. این فرآیند زمانی رخ میدهد که تحلیلگر با استفاده از دادههای در دسترس فرآیند تحلیل را آغاز کرده و در نهایت به دنبال یک تائید برای تشخیص روند سهم و پیشبینی آینده آن است.
آشنایی با اندیکاتورهای معروف
اندیکاتور باندهای بولینگر (bollinger bands)
این نوع از اندیکاتور همانطور که از نامش پیداست توسط جان بولینگر توسعه داده شد و شامل دو نوار نوسانی است که به نوعی در قسمت بالایی و پایینی نمودار اصلی در حرکت است. زمانی که در بازار بورس هیجانات قالب شود و سهم از نظر قیمتی در نوسانهای شدید باشد این نوارهای بالا و پایینی پهنتر شده و در نقطه مقابل زمانی که نوسانات در قیمت سهم کاهش یابد فاصله این دو نوار به نوعی از هم کمتر خواهد شد. تحلیلگران و فعالین بازار بورس با استفاده از همین فاصله بین دو نوار در این اندیکاتور قادر به کشف نقاط مهم به منظور ورود به سهم هستند. پس با این تفاسیر کارشناسان با استفاده از اندیکاتور باندهای بولینگر میتوانند نقاط ورود و خروج از سهم را تشخیص داده و معاملات خود را به بهترین شکل ممکن مدیریت نمایند.
ساختار باندهای بولینگر:
- میانگین متحرک ساده: این میانگین متحرک معمولاً در بازه زمانی ۲۰ روزه قال تنظیم است.
- باند بالایی: با استفاده از ۲ انحراف معیاری تخمین زده میشود که از میانگین متحرک ساده بیشتر هستند.
- باند پایینی: با استفاده از ۲ انحراف معیاری تخمین زده میشود که از میانگین متحرک ساده کمتر هستند.
کاربردهای باندهای بولینگر:
- باندهای بولینگر پایین به نوعی نمایانگر محدوده حمایتی سهم به شمار میآیند و زمانی که نمودار اصلی با باندهای پایین برخورد داشته باشد فشار فروش در آن نقطه بیش از حد بوده و در ادامه تمایل به خزید در این سهم افزایش پیدا خواهد کرد چرا که سهم افت خود را دیده و الان زمان مناسب برای ورود به سهم است.
- برخورد نمودار اصلی قیمت با باندهای بالا نیز به این معنی است که تقاضا برای خرید سهم بالاست و زمانی که این برخورد انجام شود به نوعی سهامداران به فروش سهم تمایل پیدا خواهند کرد. در نظر داشته باشید که برخی اندیکاتورها با هم قابل بررسی و ارزیابی هستند که در این مورد اندیکاتور RSI نیز از گزینههای خوب به شمار میآید. شما با استفاده و ترکیب این دو اندیکاتور در تحلیلهای خود قادر هستید که نقاط ورود و خروج از سهم را به راحتی پیشبینی نمایید.
اندیکاتور ابر ایچیموکو (ichimoku cloud)
اندیکاتور شیوه استفاده از اندیکاتور ابر ایچیموکو، به عنوان یک اندیکاتور مهم و همهکاره در فرآیند تحلیل تکنیکال قابل استفاده است. شما از این اندیکاتور میتوانید برای تشخیص نقاط حمایت و مقاومت، تشخیص روند قیمت، سنجش شتاب و یافتن سیگنالهای معاملاتی استفاده نمایید.
اندیکاتور ابر ایچیموکو در نگاه اول بر روی نمودار کمی پیچیده به نظر میرسد اما در صورت آشنایی با این اندیکاتور خواهید فهمید که به راحتی قابل بررسی و ارزیابی است، شما با استفاده از این اندیکاتور به راحتی سیگنال خرید و فروش در سهم را میتوانید پیشبینی کنید.
کاربرد اندیکاتور ابر ایچیموکو:
- شناسایی روند سهم
- شناسایی نقاط حمایت و مقاومت
- شناسایی جهت و قدرت روند
- کسب اطلاعات مهم از سهم در بازه زمانی کوتاه
- سیگنالهای ورود و خروج از سهم
- تعیین حد ضرر
- شناسایی نقاط برگشت قیمت سهم
اندیکاتور میانگین متحرک (moving average)
اندیکاتور میانگین متحرک در اصل از نوع اندیکاتورهای دنبال کننده هستند که از تغییرات قیمت سهم اطلاعات لازم را کسب میکنند. بر عکس حالات قبلی در اندیکاتورهایی که اشاره کردیم، این نوع اندیکاتور قیمت آینده سهم را پیشبینی نمیکند بلکه کاربرد اصلی آن به نوعی مشخص کردن مسیر فعلی سهم در بازار است. همینطور در نظر داشته باشید که تحرک و نوسان اندیکاتور میانگین متحرک نسبت به قیمت سهم کمتر است چون براساس میانگین قیمتهای گذشته رسم میشوند.
این اندیکاتورها در اصل به عنوان پایه و اساس برخی اندیکاتورهای دیگر مانند باندهای بولینگر، مکدی و… محسوب میشوند. دو نوع اندیکاتور میانگین متحرک در تحلیل تکنیکال که شامل: اندیکاتورهای ساده و میانگین متحرک نمایی هستند.
بررسی سایر اندیکاتورها
اندیکاتور MACD:این اندیکاتور مربوط به تعقیب روند و مقدار حرکت است. به زبان ساده زمانی که اندیکاتور مکدی در نمودار به سطح بالایی رسیده باشد نشاندهنده روند صعودی و مناسب در سهم مدنظر است و در نقطه مقابل زمانی که این اندیکاتور در سطح پایینتری قرار داشته باشد، سهم در حالت نزولی خواهد بود. همیشه به یاد داشته باشید که خطوط متقاطع اندیکاتور MACD، سیگنال محل خرید و فروش در سهم را به شما نمایش میدهد.
اندیکاتور RSI: اندیکاتور RSI نشانگر قدرت روند سهم در بازار است و قدرت حرکت را از آن دریافت میکنیم. همچنین کندل صعودی و نزولی را میتوان از این اندیکاتور دریافت نمود. فعالان بازار معمولاً در تحلیلهای خود از این نوع اندیکاتور به وفور استفاده میکنند.
اندیکاتور واگرایی: شما با استفاده شیوه استفاده از اندیکاتور از این اندیکاتور میتوانید به جزئیات دقیقی که در قیمت یک سهم نهفته است پی ببرید. همینطور سیگنالهای ارسال شده از این اندیکاتور را نمیتوان در خود قیمت مشاهده کرد. واگراییها اغلب برای شناسایی نقاط برگشتی و یا زمان معامله بکار رفته و قادر است حرکت آرام و روند ضعیف را نمایان کند.
اندیکاتور COT: از این اندیکاتور بیشتر در صندوقهای سرمایهگذاری استفاده میشود و با استفاده از آن میتوان بازده سالیانه سرمایه را حمایت کرد. در ضمن به شما این امکان را میدهد که موقعیت مکانی تاریخی را در برابر حرکت قیمت تاریخی دنبال کنید و استراتژیهای تجاری سودآور را به راحتی ایجاد نمایید.
سخن آخر
تحلیل تکنیکال یکی از بازوان قدرتمند تحلیل سهم در بازار سرمایه است، در فرآیند تحلیل تکنیکال شما قادر هستید از ابزارهای متنوعی استفاده کنید. در این میان اندیکاتورها از بهترین ابزارهای تحلیلی در این پروسه به شمار میآیند. در این مطلب به بررسی برخی از اندیکاتورهای پرطرفدار و ویژگیهای آنها پرداختیم. به منظور بهره بردن از این تکنیک تحلیلی میتوانید از نرمافزارهای متنوعی استفاده نمایید و در این میان برخی کارگزاریها مانند کارگزاری آگاه در سامانه معاملاتی این امکان را برای مشتریان خود محیا کردهاند و مشتریان علاوه بر امور خرید و فروش سهام قادر هستند که از نظر تکنیکالی هر سهمی را تحلیل نمایند.
آموزش اندیکاتور استوکاستیک و چگونگی استفاده از آن در تحلیل ارز دیجیتال
برای توضیح نحوه حرکت قیمت در بازارهای مالی به یک مثال توجه کنید. توپی را در نظر بگیرید که با شتاب به سمت بالا پرتاب شده است. این توپ بعد از بالا رفتن ناگهانی کاهش سرعت داده، یک لحظه متوقف میشود و سرانجام سقوط آزاد می کند. در بازارهای مالی به ویژه ارز دیجیتال درست شاهد همین اتفاق هستیم. در چنین وضعیتی برای اندازهگیری مومنتوم قیمت دارایی دیجیتال باید از اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic Oscillator) استفاده کنیم که در این مطلب در مورد چگونگی نحوه استفاده از آن در ترید اطلاعات لازم را کسب خواهید کرد.
اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic Oscillator) چیست؟
اندیکاتور استوکاستیک، اندیکاتوری مومنتوم (تکانهای) است که با کمک آن میتوانید قیمت پایانی یک رمزارز را با دامنه قیمتی آن در یک بازه زمانی مشخص مقایسه و بررسی کنید. در واقع این اندیکاتور با صدور سیگنالهای معاملاتی با مقادیر صفر تا 100 برای نشان دادن وضعیت اشباع خرید و فروش مورد استفاده قرار می گیرد. هر زمان که خواستید میتوانید حساسیت اندیکاتور را با محاسبه میانگین متحرک (Moving Average) یا تعدیل بازه زمانی کاهش دهید.
فرمول محاسبه اندیکاتور استوکاستیک
در فرمول بالا، C قیمت پایانی (آخرین قیمت پایانی)، L14 کمترین قیمت معامله شده در 14 روز گذشته، H14 بیشترین قیمت معامله شده در 14 روز گذشته و K% مقدار فعلی اندیکاتور استوکاستیک است.
در بسیاری از مراجع پرسنت K (K%) به عنوان اندیکاتور استوکاستیک سریع و پرسنت D (D%) که با گرفتن میانگین متحرک سه دورهای از K% به دست میآید، به عنوان اندیکاتور استوکاستیک آهسته شناخته میشود.
در توضیح نحوه محاسبه این اندیکاتور آمده است که سیگنالهای معاملاتی زمانی صادر میشوند که در بازار صعودی قیمت نزدیک به سقف و در بازار دارای روند نزولی قیمت نزدیک به کف بسته شود. در نتیجه سیگنال معاملاتی استوکاستیک هنگامی صادر میشود که پرسنت K (K%) میانگین متحرک سه دورهای را قطع کند.
اوسیلاتور استوکاستیک (Stochastic) آهسته و سریع با یکدیگر تفاوت دارند. وجه تمایز این دو در این است که K% آهسته یک دوره کند شدن دارد و در آن هموارسازی داخلی K% را کنترل میکند. بنابراین نتیجه به دست آمده گویای این است که تنظیم میانگین متحرک بر 1 دوره معادل همان اندیکاتور استوکاستیک سریع K% است.
آشنایی با مفهوم اندیکاتور استوکاستیک
استوکاستیک در بازه نوسان محدود 0 تا 100 در حال نوسان استو بدین ترتیب وضعیت اشباع خرید و فروش را نشان میدهد. نکته حائز اهمیت این است که مقادیر بالای 80 وضعیت اشباع خرید را نشان میدهد و مقادیر پایین 20 گویای اشباع فروش است.
البته نمی توان بطور قطعی گفت که هر وقت Stochastic Oscillator در وضعیت اشباع قرار گرفت روند حرکت قیمت تغییر می کند و سیگنال خرید یا فروش صادر می شود، چرا که ممکن است یک روند بسیار قوی وضعیت اشباع خرید یا فروش خود را برای مدتی طولانی حفظ کند. در هر حال معامله گران باید همواره تغییرات اندیکاتور استوکاستیک را با تغییر روند قیمت بررسی کنند.
در حالت عادی اندیکاتور استوکاستیک دو خط را نمایش می دهد. یکی از خطوط نشانگر مقدار واقعی نوسانگر است و دیگری میانگین متحرک ساده سه روز است. چنانچه این دو خط در نقطهای با یکدیگر تلاقی کنند یعنی در مومنتوم روزانه تغییر بزرگی حاصل شده است. در این وضعیت سیگنالی مبنی بر بازگشت روند از حالت صعودی یا نزولی صادر خواهد شد.
جورج لین (George Lane) در اواخر دهه 1950 نوسانگر استوکاستیک را ساخت. این اندیکاتور قیمت پایانی یک ارز را نشان میدهد. این قیمت پایانی، نسبت به قیمت سقف و کف آن ارز در یک بازه زمانی مشخص که اغلب 14 روز است به دست آمده. جورج لین معتقد است که اندیکاتور استوکاستیک از سرعت یا مومنتوم قیمت پیروی میکند و تابع قیمت، حجم یا هیچ مولفهی دیگری نیست.
لین میگوید پیش از اینکه در خود قیمت نوسان ایجاد شود، در اصل مومنتوم یا سرعت تغییر قیمت یک سهم تغییر خواهد کرد. در این شرایط اندیکاتور اولین و مهمترین سیگنال را صادر میکند که این سیگنال واگرایی برای پیشبینی حرکت بازگشت روند (از حالت صعودی یا نزولی) را نشان میدهد.
مثالی برای فهم کارکرد اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic Oscillator)
در اکثر پلتفرم های تحلیل تکنیکال ، اوسیلاتور استوکاستیک وجود دارد و طرز کار با آن اصلا سخت و پیچیده نیست. دوره زمانی استاندارد این اندیکاتور 14 روز است؛ اما میتوانید با توجه به نیازتان این دوره مشخص را تنظیم کنید.
فرمول نوسانگر استوکاستیک بدین صورت است که با کسر پایین ترین قیمت دوره زمانی از قیمت پایانی کنونی و تقسیم آن به دامنه قیمت کل (یعنی تفاضل میان شیوه استفاده از اندیکاتور بیشترین قیمت و کمترین قیمت در دورهای مشخص) و ضرب کسر حاصل در 100 نتیجه به دست میآید.
بیایید برای فهم بهتر این فرمول یک مثال را در نظر بگیریم. چنانچه بیشترین قیمت در 14 روز اخیر 150 دلار، کمترین قیمت در این دوره 125 دلار و قیمت پایانی فعلی نیز 145 باشد، آنگاه مقدار نوسانگر تصادفی دوره جاری از این قرار خواهد بود:
(145-125) / (150 – 125) * 100 = 80
در این مثال میبینیم که اندیکاتور نوسانگر استوکاستیک با مقایسه قیمت جاری با دامنه قیمتی که طی یک دوره زمانی 14 روزه نشان میدهد، در حوالی قیمتهای سقف و کف اخیر خود به یک قیمت نهایی رسیده و عدد 80 را نشان میدهد. این عدد بیانگر این است که ارز دیجیتال مورد نظر ما در چند قدمی رسیدن به وضعیت اشباع خرید قرار دارد.
تفاوت اندیکاتور استوکاستیک با اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI)
اوسیلار استوکاستیک و شاخص قدرت نسبی (RSI) از جمله نوسانگرهای مومنتوم هستند که برای انجام تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار میگیرند. در برخی از موارد این دو اندیکاتور با هم مورد استفاده قرار میگیرند اما در ذات خود با یکدیگر فرق دارند.
تحلیلگران در هنگام استفاده از اندیکاتور استوکاستیک فرض میکنند که قیمت پایانی با روند فعلی هم جهت است. بر این اساس شاخص RSI با اندازهگیری سرعت حرکت قیمت، سطوح اشباع خرید و فروش را مشخص میکند. یعنی این شاخص برای اندازهگیری سرعت حرکت قیمت ارز در بازه زمانی تعیین شده ساخته شده است، در حالی که نوسانگر تصادفی در معاملات مربوط به بازارهای رنج (قیمت خنثی) عملکرد قابل توجهتری دارد.
در نهایت میتوان گفت که استفاده از شاخص RSI در بازارهایی که دارای روند صعودی یا نزولی هستند مفیدتر است و اندیکاتور استوکاستیک نیز بیشتر در بازارهای کمدامنه و متلاطم و ناامن مورد استفاده قرار می گیرد.
آشنایی با محدودیتهای استفاده از نوسانگر استوکاستیک
اولین محدودیت Stochastic، ایجاد و صدور سیگنالهای اشتباه و نامعتبر است. اگر زمان صدور سیگنال، قیمت تغییر کند و با سیگنال هم راستا نباشد سیگنال اشتباه صادر میشود و کاربر را به اشتباه میاندازد.
چنانچه بازار در وضعیت متلاطم قرار بگیرد صدور سیگنالهای اشتباه ادامه خواهد داشت. در چنین شرایطی برای حل این مشکل و تعیین روند قیمت ارز مورد نظر باید از فیلتر استفاده کنید. در این صورت فقط به سیگنالهایی که هم راستا با روند حرکتی قیمت صادر می شوند اطمینان خواهید کرد.
کلام آخر
یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال، اندیکاتور استوکاستیک یا نوسانگر تصادفی است که در دهه 50 میلادی توسط جورج لین ساخته شد. از این اندیکاتور برای مشخص شدن وضعیت اشباع خرید و فروش در بازار استفاده میشود. این اندیکاتور قیمت پایانی یک سهم یا ارز در بازار را نسبت به دامنه قیمت آن سهم در یک زمان مشخص که معمولا 14 روز است مقایسه میکند. این اندیکاتور با محدودیت دامنهای که دارد همواره در بازه 0 تا 100 در نوسان است.
استوکاستیک وضعیت اشباع بازار خرید و فروش را نشان میدهد. در این زمینه لازم است بدانید که مقادیر بالای 80 وضعیت اشباع خرید را نشان میدهد و مقادیر پایین 20 گویای اشباع فروش است. همچنین بهتر است که از این اندیکاتور در بازارهای رنج (خنثی) و کمدامنه استفاده شود.
آموزش اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال
اندیکاتورها یکی از پرکاربرد ترین ابزارهای موجود در تحلیل تکنیکال هستند. در واقع اندیکاتور ها را می توان به عنوان ابزاری برای تحلیل بهتر و دقیق تر نمودارها در نظر گرفت. با استفاده از اندیکاتور یک تحلیلگر تکنیکال قادر خواهد بود تا تمامی قیمت های موجود در ترید رمز ارزها و شیوه استفاده از اندیکاتور بورس را پیش بینی کند. در واقع می توان الگوریتم پایه در تحلیل تکنیکال را بر پایه علم ریاضیات بیان کرد. اندیکاتورها یا همان indicators با استفاده از محاسبات ریاضی، قیمت و حجم اطلاعات را ارائه می دهند. هر اندیکاتور می تواند شامل چهار رکن اساسی باشد که در بحث آموزش اندیکاتورها به آنها می پردازیم. این چهار رکن اساسی به شرح زیر هستند:
- روند (trend)
- تکانه (momentum)
- حجم (volume)
- نوسان (volatility)
اندیکاتورهای روند یا Trend
در بسیاری از موارد روند بازار برای تحلیل تکنیکال در ترید رمز ارزها مشخص است. در این موارد تریدر ها از اندیکاتورهای روند یا trend استفاده می کنند. اندیکاتور های روند دائما بین نقطه بالایی و پایینی نمودار تغییر می کنند. به همین دلیل به آنها oscillator نیز گفته می شود. برای آموزش اندیکاتورهای روند می توان سه الگوریتم اساسی را مورد بررسی قرار داد. شما برای تحلیل تکنیکال با روش اندیکاتور روند می توانید از سه الگوریتم زیر استفاده کنید.
- توقف و بازگشت سهموی یا پارابولیک سار یا Parabolic SAR
- بخشهایی از ایچیموکو یا Ichimoku
- میانگین متحرک همگرا، واگرا یا Moving Average Convergence Divergence
توجه داشته باشید که در بسیاری از منابع الگوریتم میانگین متحرک همگرا واگرا با نام اختصاری macdy نیز شناخته و بیان شده است.
اندیکاتورهای تکانه یا Momentum
در بسیاری از موارد برگشت پذیر بودن ترید ها برای ما دارای اهمیت است. همچنین لازم است تا قدرت تحلیل تکنیکال مورد بررسی قرار گیرد. در این موارد برای آموزش اندیکاتورها بحث اندیکاتورهای تکانه یا momentum مطرح می شود. یک تریدر خوب و باهوش برای تشخیص کف و سقف قیمت ها از اندیکاتور های تکانه یا momentum استفاده می کند. مانند اندیکاتور روند، این اندیکاتور نیز از سه شاخص اصلی تشکیل شده است که آنها را به شرح زیر نام می بریم.
- شاخص قدرت نسبی یا Relative Strength Index
- تصادفی یا استوکاستیک یا Stochastic
- شاخص حرکت جهتدار میانگین یا Average Directional Index
اندیکاتور حجم یا Volume
در اولین گام شاید با این سوال مواجه شوید که منظور از حجم در تحلیل تکنیکال چیست؟ حجم را می توان به عنوان تعداد سهم های خرید و فروش شده در یک بازه زمانی مشخص در نظر گرفت. در ترید رمز ارزها نیز می توان این بحث را به تعداد ترید های خرید و فروش شده تعمیم داد. پس می توان اندیکاتور حجم را به عنوان وسیله ای برای تحلیل تکنیکال حجم بازار در نظر گرفت. این اندیکاتور به شما کمک می کند تا دریابید حجم بازار چگونه با گذشت زمان تغییر می کند. همچنین با استفاده از آن می توانید میزان سهم و ترید خرید و فروش شده در واحد زمانی مشخص را پیش بینی کنید.
این اندیکاتور را می توان به عنوان پرکاربردترین اندیکاتور معرفی کرد. زمانی که بازار دچار تغییر می شود، با استفاده از آنالیز تغییرات حجم به وجود آمده می توان قدرت و شدت تغییرات را نیز تحلیل کرد. در نتیجه می توان اندیکاتور حجم را به عنوان پیش نیاز اصلی اندیکاتور تکانه یا momentum در نظر گرفت. این امر به خوبی می تواند اهمیت بسیار بالای این بحث را به ما نشان دهد. به صورت کلی می توان الگوریتم این بحث را با جمله ” حجم قوی تر تداوم بیشتری دارد. ” بیان کرد. با توجه به این الگوریتم، سه شاخص اساسی برای این اندیکاتور مطرح می شود. این شاخص ها عبارتند از:- حجم متعادل یا On-Balance Volume
- جریان پول چایکین یا Chaikin Money Flow
- اسیلاتور حجم کرلینجر یا Klinger Volume Oscillator
می خوای یک تریدر حرفهای بشی؟
اندیکاتور نوسان یا Volatility
در بحث آموزش اندیکاتورها می توان اندیکاتور نوسان یا volatility را به عنوان پر مطلب ترین و پیچیده ترین اندیکاتور معرفی کرد. البته پیچیده بودن آن به معنای غیر قابل فهم بودن نیست! بلکه بیشتر بر ریزه کاری های موجود در آن دلالت دارد. اندیکاتور نوسان یا volatility به ما می گوید که قیمت یک ترید رمز ارز در یک دوره مشخص زمانی چه قدر تغییر می کند. همانطور که در بحث آموزش تحلیل تکنیکال گفته شد، درآمدزایی بدون وجود نوسان در بازار امری غیر ممکن است. در واقع وظیفه یک تریدر نیز در وجود همین نوسانات خلاصه می شود.
شرط دستیابی به سود، تغییر قیمت ها است. هرچه نوسانات موجود بیشتر باشد، قیمت ها نیز بیشتر تغییر می کنند. توجه داشته باشید که اندیکاتور های نوسان یا volatility هیچ اطلاعاتی شیوه استفاده از اندیکاتور در رابطه با جهت تغییرات به ما نمی دهند. اندیکاتورهای نوسان یا volatility تنها برای این امر به وجود آمده اند تا دامنه تغییرات را محاسبه کنند.
تا اینجا با چهار رکن اساسی موجود در آموزش اندیکاتورها برای تحلیل تکنیکال آشنا شدیم. اما این آشنایی به صورت کلی برای ما سودمند نخواهد بود. لذا بهتر است تا با تعدادی از اندیکاتورهای معروف، به صورت کاربردی تر آشنا شویم. به عقیده بسیاری از متخصصین در این زمینه هفت اندیکاتور وجود دارند. به این اندیکاتورهای محبوب، اندیکاتورهای هفتگانه می گویند. برای درک بهتر استفاده از اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال، بهتر است با تعدادی از این اندیکاتورهای هفت گانه آشنا شویم.
اندیکاتورهای باند بولینگر
در زمینه آموزش اندیکاتورها برای تحلیل تکنیکال باند بولینگر را به عنوان یکی از شاخص های اساسی در اندیکاتورهای نوسان در نظر میگیریم. این شاخص از دو خط انحراف معیار و میانگین تشکیل شده است که می تواند یک باند را تحلیل و تولید کند. به هنگام آرامی بازار این باند باریک بوده و در زمان ایجاد آشفتگی در بازار پهنای باند افزایش پیدا می کند. چه بازار دارای روند باشد و چه محدود، تفاوتی ندارد! باند بولینگر برای تجارت در هر دو بازار مذکور بسیار مناسب است.
خط میانگین متحرک در نمودار بولینگر را در نظر بگیرید. در بازارهای دارای برگشت، جهت برگشت در نمودار همواره مانند یک رگرسیون خطی عمل میکند. در نتیجه این امر می توان نتیجه گرفت که جهت برگشت همواره به سمت خط میانگین متحرک است. در واقع به عبارت ساده تر، نمودار بولینگر را می توان به عنوان یک نمودار پویا یا داینامیک معرفی کرد.
به عنوان مثال فرض کنید یک قیمت به بالای باند رسیده باشد. در چنین شرایطی چه تصمیمی می گیری؟ در چنین شرایطی بهترین کار فروش است. زمانی که یک قیمت به بالای باند برخورد می کند، راه حل قرار دادن یک سفارش فروش در بالای باند است. انجام این کار از وقوع شکست احتمالی جلوگیری می کند. همچنین چنین کاری موجب پایین آمدن قیمت می شود. شما قادر خواهید بود تا روند پایین آمدن قیمت را تا رسیدن به باند پایین کنترل کرده و بیشترین سود را ببرید.
گاهی مواقع لازم است تا زمان دقیق خروج از سهم یا فروش ترید رمزارزها را بدانیم. این کار با استفاده از فشردگی نمودار امکان پذیر خواهد بود. زمانی که نمودار بولینگر دچار فشردگی شیوه استفاده از اندیکاتور می شود، بهترین زمان برای خروج از سهم فرا رسیده است. اما فشردگی چیست؟ هرچه دو باند بالایی و پایینی در نمودار بولینگر به یکدیگر نزدیک شوند، فشردگی نیز بیشتر می شود. زمانی که دو باند بیش از حد مجاز به یکدیگر نزدیک شوند، امکان شکست افزایش پیدا می کند. اما از آنجایی که نمی توان در چنین شرایطی جهت بازار را پیش بینی کرد، بهتر است معامله را تمام کرده و از سهم خارج شوید.
سخن نهایی درباره نمودار بولینگر به این شرح است: در تحلیل تکنیکال نمی توان جهت بازار را به کمک بولینگر شناسایی کرد. چرا که این شاخص بر مبنای اندیکاتورهای نوسانی تعریف شده است. تنها می توان اینگونه پیش بینی کرد که نمودار همواره تمایل دارد تا به میانگین متحرک نزدیک شده و در صورت وقوع فشردگی می تواند اخطاری مبنی بر شکست باشد.ایچی موکو چیست؟
تا اینجا با مفاهیم بسیار زیادی در رابطه با اندیکاتورها آشنا شدیم. همچنین دانستیم این مفاهیم چه ارتباطی با تحلیل تکنیکال دارند. مفهوم بسیار مهم دیگری که لازم است با آن آشنا شویم ایچیموکو است. ایچیموکوها یکی از مهمترین کانسپت های موجود در اندیکاتورها هستند. ایچیموکو یا ابر ایچیموکو (AKA Ichimoku Cloud) را می توان به صورت تعدادی خط که روی نمودار ترسیم شده اند معرفی کرد. در واقع می توان ایچیموکو یا ابر ایچیموکو را ابزاری دانست، که با دقت بسیار زیادی قیمت های به وجود آمده در آینده را پیش بینی می کند. شاید به عقیده برخی این مفهوم بسیار پیچیده باشد. در نتیجه لازم است تا تعدادی از زیر مجموعه های این اندیکاتور را تعریف کنیم.
- کیجون سن یا Kijun Sen : این خط که غالبا با رنگ آبی نمایش داده می شود یکی از اساسی ترین خطوط موجود در ایچیموکو یا ابر ایچیموکو برای تحلیل تکنیکال است. این خط میانگین بالاترین سقف و پایین ترین کف موجود در نمودار را نشان می دهد. این خط معمولا برای دوره های ۲۶ روزه نمایش داده می شود.
- تنکن سن یا Tenkan Sen : بسیاری از متخصصین به این خط، خط چرخش می گویند. زمانی که در یک ایچیموکو یا ابر ایچیموکو صحبت از تنکن سن می شود، منظور همان کیجون سن (Kijun Sen)در یک دوره نه روزه است. این خط را با رنگ قرمز نمایش می دهیم.
- چیکو اسپن یا Chikou Span : متخصصین این خط را با رنگ سبز ترسیم می کنند. چیکو اسپن (Chikou Span) این امکان را به ما می دهد تا بیشترین قیمت در ۲۶ دوره متوالی را از نمودار استخراج کنیم.
شاخص قدرت نسبی و ارزش آن در تحلیل تکنیکال
شاخص قدرت نسبی را با نام اختصاری RSI می شناسیم. این شاخص یکی از ارکان اصلی در اندیکاتور های تکانه است که به صورت یک مقیاس جداگانه در تحلیل تکنیکال استفاده می شود. برای مقیاس بندی شاخص قدرت نسبی (RSI) یک جدول را با استفاده از اعداد طبیعی از ۰ تا ۱۰۰ عدد گذاری می کنیم. هر گاه قیمت یک واحد ترید از قیمت پیش بینی شده بیشتر باشد، قدرت نسبی (RSI) به ما کمک می کند تا آن را شناسایی کنیم. به صورت کلی مقدار قدرت نسبی (RSI) باید چیزی در حدود ۳۰ تا ۷۰ درصد باقی بماند.
اما قدرت نسبی (RSI) چه فایده ای برای تحلیل تکنیکال دارد؟ در واقع با استفاده از قدرت نسبی (RSI) میزان کف و سقف بازار مشخص شده و زمان برگشت بازار مشخص می شود. این امر به شما کمک می کند تا در بهترین زمان ممکن اقدام به خرید و فروش کنید.شاخص حرکت جهت دار میانگین (شیوه استفاده از اندیکاتور ADX)
در تحلیل تکنیکال می توانیم شاخص حرکت جهت دار میانگین ( ADX ) را به عنوان یکی از شاخص های اصلی در اندیکاتور روند یا trend در نظر بگیریم. همانند قدرت نسبی، شاخص حرکت جهت دار میانگین ( ADX ) نیز با اعدا ۰ تا ۱۰۰ مقیاس گذاری می شود. در تحلیل تکنیکال می توان از این شاخص به عنوان یک سیگنال در قدرت بازار استفاده کرد. به ADX های زیر ۲۰ روند ضعیف و به ADX های بالاتر از ۵۰ روند قوی می گوییم. البته باز هم لازم به ذکر است که شاخص حرکت جهت دار میانگین ( ADX ) تنها برای بیان قدرت روند استفاده شده و جهت آن را به ما نشان نمی دهد.
اما به هنگام تحلیل تکنیکال در معاملات چه طور می توانیم از شاخص حرکت جهت دار میانگین ( ADX ) استفاده کنیم؟ این شاخص به منظور جلوگیری از ورود یا خروج اشتباه طراحی شده است. همانطور که گفته شد با استفاده از این اندیکاتور نمی توانیم جهت معاملات را پیش بینی کنیم. در نتیجه این اندیکاتور همواره به صورت ترکیب با سایر اندیکاتورها استفاده می شود. به عبارت دیگر این اندیکاتور به تنهایی یک ابزار ناکارآمد در تحلیل تکنیکال بوده و نمی تواند به تنهایی پاسخگوی نیاز تریدرها باشد.بسیاری بر این باور هستند که استفاده از ADX در آغاز ورود به سهم کارآمد نیست. اما این عقیده چه دلیلی دارد؟ به بیان ساده این جمله کاملا درست است. شما نمی توانید برای آغاز کار بر روی یک ترید از ADX استفاده کنید. همانند بسیاری دیگر از شاخص هی موجود در اندیکاتورهای روند، ADX نیز از قیمت ها عقب است. این عقب بودن مانع از کارآمدی آن برای تحلیل تکنیکال بوده و بهتر است در استفاده از آن دقت شود.
پس چگونه می توانیم ADX را به کار ببندیم؟ پاسخ ساده است. همانگونه که در ابتدای صحبت در رابطه با روندها آشنا شدیم، پیش بینی در بازار های قوی بسیار دقیق تر از بازار های ضعیف است. در نتیجه بازارهای قوی بستر بسیار مناسبی برای استفاده از شاخص حرکت جهت دار میانگین می باشد.
سوالات متداول در مورد اندیکاتورها
اندیکاتور ها یکی از ابزار های بسیار مهم و کاربردی در ترید و تحلیل تکنیکال هستند که برای شناخت کامل نمودار قیمت و درک بهتر آن استفاده می شوند. با استفاده از اندیکاتورها می توان یک شکل هندسی در کنار نمودارها مشاهده کرد که به تریدرها کمک می کند تحلیل بهتری داشته باشند.
برای ساخت یا ایجاد اندیکاتور ها از فرمول های ریاضی استفاده می کنند. این فرمول ها بر روی حجم معاملات و قیمت های مربوطه اعمال شده و سبب می شود اندیکاتورهای متفاوتی ساخته شوند.
اصولا در تحلیل تکنیکال از اندیکاتورها استفاده می کنند.
آموزش اندیکاتور اندیکاتور میانگین متحرک نسل سوم
میانگین متحرک نسل سوم یک نسخه پیشرفته از اندیکاتور میانگین متحرک استاندارد (MA) است. این اندیکاتور اولین بار توسط M. Duerschner در مقاله Gleitende Durchschnitte 3.0 (به زبان آلمانی) شرح داده شد.
درواقع این اندیکاتور فارکس نسخه ای از اندیکاتور میانگین متحرک کلاسیک (MA) با تاخیر زمانی کاهش یافته به حداقل سطح ممکن است و قابلیت هموارسازی میانگین متحرک را حفظ میکند.
در این مقاله از آموزش فارکس اندیکاتور میانگین متحرک نسل سوم را به شما معرفی کرده و آموزش نصب و فراخوانی این اندیکاتور را قرار دادهایم، اگر میخواهید با این اندیکاتور آشنا شوید تا انتهای این مقاله را مطالعه کنید.
سرفصل های آموزشی
اندیکاتور میانگین متحرک چیست؟
یکی از رایج ترین اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال اندیکاتور میانگین متحرک (MA) است. این اندیکاتور در تحلیل تکنیکال بسیار از ارزش بالایی برخودار است زیرا اساس بسیاری از ابزارهای معاملاتی میباشد، معامله گران در بازار فارکس میتوانند از این اندیکاتور به تنهایی و به همراه سایر اندیکاتور استفاده کنند به همین دلیل اندیکاتور میانگین متحرک بسیار کاربردی میباشد.
معامله گران با استفاده از اندیکاتور میانگین متحرک میتوانند روندهای بلندت مدت را در کوتاه ترین زمان ممکن شناسایی کنند، در واقع این اندیکاتور روند را در چارت برای معامله گران هموار میکنند تا آنها بتوانند راحت تر روند را در نمودار قیمتی تشخیص دهند. همچنین این اندیکاتور تغییرات کوچک قیمت را که بر روی نمودار قیمتی تاثیر میگذارند را حذف میکند و باعث ساده سازی نمودار برای معامله گران میشود و آنها میتوانند راحت تر نمودار قیمتی را تجزیه تحلیل کنند.
این اندیکاتور سطوح حمایت و مقاومت را برای معامله گران در نمودار قیمتی نشان میدهد و اگر از آن در کنار سایر ابزارهای معاملاتی استفاده شود میتواند به معامله گران سیگنال های خرید و فروش را ارائه دهد و معامله گران میتوانند با دریافت این سیگنال ها برای ورود به معامله و خروج از آن تصمیم گیری کنند.
اندیکاتور میانگین متحرک جزو اندیکاتورهای روندنما به شمار میرود و از آنجا که اطلاعات گذشته قیمت را در نمودار قیمتی دنبال میکند جزو اندیکاتورهای تاخیری به شمار میرود و این بدان معناست که سیگنال ها را با تاخیر ارائه میدهد.
معرفی اندیکاتور میانگین متحرک نسل سوم
میانگین متحرک نسل سوم یک نسخه پیشرفته از شاخص میانگین متحرک استاندارد (MA) در متاتریدر است. اندیکاتور میانگین متحرک نسل سوم اولین بار توسط M. Duerschner در مقاله Gleitende Durchschnitte 3.0 (به زبان آلمانی) شرح داده شده است.
اندیکاتور میانگین متحرک نسل سوم از نسخه ارائه شده از λ = 2 استفاده میکند که بهترین روش برای کاهش تاخیر تا حد ممکن است. درواقع اندیکاتور میانگین متحرک نسل سوم دیگر مشکلات تاخیری که اندیکاتور میانگین متحرک استاندارد در تجزیه تحلیل اطلاعات گذشته را داشت ندارد و این یکی از مزایای اندیکاتور میانگین متحرک نسل سوم به شمار میرود.
این اندیکاتور برای پلتفرم های معاملاتی متاتریدر 4 و متاتریدر 5 طراحی شده است و در این اندیکاتورها قابلیت اجرا دارد و نیازی نیست که معامله گران از DDL استفاده کنند.
نصب اندیکاتور میانگین متحرک نسل سوم
اندیکاتور میانگین متحرک نسل سوم به صورت پیش فرض در متاتریدر 4 و 5 قرار نگرفته است و شما باید ابتدا این اندیکاتور را برای پلتفرم معاملاتی متاتریدر 4 و 5 دانلود کنید و سپس در متاتریدر خود فراخوانی کنید.
برای دانلود اندیکاتور میانگین متحرک نسل سوم برای پلتفرم معاملاتی متاتریدر 4 میتوانید از لینک زیر استفاده کنید.
3rd Generation Moving Average mt4
برای دانلود اندیکاتور میانگین متحرک نسل سوم برای پلتفرم معاملاتی متاتریدر 5 میتوانید از لینک زیر استفاده کنید.
3rd Generation Moving Average mt5
نکته: پس از اینکه فایل های انیدکاتور میانگین متحرک نسل سوم را دانلود کردید باید آنها را از حالت فشرده خارج کنید تا به اندیکاتورها دسترسی داشته باشید.
اندیکاتور مکدی و چگونگی استفاده از آن
MACD یک اندیکاتور معروف است که روند قیمتها را بر اساس اطلاعات به دست آمده از میانگین متحرک قیمتها دنبال میکند. بنابراین به عنوان یک ابزار جانبی و فیلتری در سرمایهگذاریهای شما سودمند واقع خواهد شد. در این مقاله عملکرد MACD را به دقت شرح میدهیم. در نتیجه پی میبرید که این شاخص چگونه در تحلیل قیمتها و معاملات شما مورد استفاده قرار میگیرد.
ابتدا بیایید نگاهی به اجزای تشکیلدهنده شاخص مکدی بیندازیم.
خط MACD: این خط قلب تپنده این شاخص است. به طور پیش فرض این خط با محاسبه اختلاف بین میانگین متحرک ۱۲ روزه و میانگین متحرک ۲۶ روزه بدست میآید. این بدان معنا است که این خط به خودی خود یک میانگین متحرک است.
خط سیگنال: خط سیگنال به میانگین متحرک ۹ روزه مکدی اطلاق میشود.
نمودار میلهای (هیستوگرام) MACD: تفاضل شاخص MACD و خط سیگنال است.
در این مطلب میخواهیم روی شاخص MACD و خط سیگنال تمرکز کنیم. با طلاچارت همراه باشید…
اصول اولیه MACD
همانطور که پیشتر نیز گفته شد، اندیکاتور MACD بر اساس میانگین متحرک قیمتها ساخته شده است. این بدان معنا است که این شاخص گزینه بسیار ایدهآلی برای تحلیل ضربآهنگ بازار، یافتن بهترین روند در قیمتها و دنبال کردن روند تا زمانی که قدرت آن به پایان برسد میباشد.
دو سیگنال کلی در MACD وجود دارد که در این مقاله به اختصار به آن میپردازیم و گام به گام نحوه استفاده از این اندیکاتور را در انجام معاملات شرح میدهیم.
۱. عبور مکدی از خط مرکزی (خط صفر)
در کنار خط MACD دو میانگین متحرک دیگر را نیز در نمودار قرار دادهایم که به وضوح عملکرد این اندیکاتور را نمایش میدهد.
هنگامی که این دو میانگین متحرک یکدیگر را رو به پایین قطع کنند، خط MACD نیز از صفر پایینتر میآید. در حالت معکوس زمانی که دو میانگین یکدیگر را به سمت بالا قطع میکنند، مکدی نیز از خط مرکزی بالاتر میرود.
تقاطع دو میانگین تغییری را در ضربآهنگ بازار نشان میدهد. در اکثر موارد این امر خود نشاندهنده تغییر روند قیمتها است. بنابراین هربار شاخص MACD از صفر عبور کند به منزله تغییر ضربآهنگ است و به احتمال زیاد یک روند جدید نیز آغاز شدهاست.
۲. خط سیگنال
زمانی که مشاهده میکنید دو خط شاخص مکدی از یکدیگر دور میشوند باید بدانید که قدرت روند و تغییر قیمتها در حال افزایش است و روند جاری قدرتمندتر میشود. زمانی که دو خط به یکدیگر نزدیکتر شوند از قدرت قیمتها نیز کاسته خواهد شد.
البته MACD یک اسیلاتور است و در طول روندهای قدرتمند اطلاعات دقیقی را در اختیار شما نمیگذارد؛ بنابراین زمانی که در یک روند قدرتمند قرار دارید نباید تحت تأثیر قطع کراسهای پیاپی مکدی قرار بگیرید.
نکته: مادامی که خط مکدی بالاتر از صفر و قیمتها نیز از میانگین متحرک ۱۲ و ۲۶ روزه نیز بالاتر هستند، روندی که در آن قرار دارید همچنان به مسیر خود ادامه خواهد داد.
مبحث دنبال کردن روند
در روندهای خنثی (رنج) دو خط موجود در مکدی بسیار به یکدیگر نزدیک هستند و در حوالی صفر حرکت میکنند. این بدان معنا است که در این حالت هیچ خبری از مومنتوم یا همان قدرت در بازار نیست.
در نقطه ۱ قیمت یک رنج باریک را ایجاد کرده است و هنگامی که قیمت از این بازه خارج شود دو خط موجود در شاخص از خط مرکزی مکدی و همینطور از یکدیگر دور میشوند. بنابراین در طول یک روند، میانگین متحرک به عنوان خط مقاومت یا حمایت نیز عمل کرده و شما را طی مراحل دو و چهار با خود همراه میکنند. توجه داشته باشید که قیمت هرگز میانگین متحرک را قطع نکرده است.
در یک روند رنج مانند نقطه ۳، MACD نیز به شدت منقبض میشود. معامله گران در این زمان منتظر تغییر و شکست این رنج خواهند بود تا سیگنال آغاز یک روند جدید را مشاهده کنند.
واگرایی که در نقطه ۵ روی میدهد همان سیگنالی است که در ادامه به شرح آن میپردازیم. این سیگنال روند بازگشتی را پیشبینی میکند. در طول روند کاهشی ۶ قیمت همچنان پایینتر از میانگین متحرک باقی میماند. این در حالی است که مکدی همچنان پایینتر از صفر باقی مانده است.
واگرایی شاخص مک دی
واگرایی MACD راه فوقالعادهای برای تحلیل قیمت و یافتن اولین حرکاتیست که در راستای روند جدید انجام میشوند.
در تصویر زیر مشاهده میکنید که چطور قیمتها در یک بازه زمانی طولانی مدت به آرامی افزایش پیدا میکردند. در همین بازه زمانی شاخص مکدی کاهش پیدا کرد؛ این امر نشان میدهد که هیچ قدرت خرید قابل توجهی در ورای شیوه استفاده از اندیکاتور این حرکتهای آهسته نهفته نیست. سپس قیمت به شکل ناگهانی دو میانگین متحرک را به پایین قطع میکند. این همان اتفاقی است که پس از عبور مکدی از صفر روی داد و منجر به دور شدن خطوط مکدی از یکدیگر شد. این اتفاق سیگنالی است که از آغاز یک روند نزولی خبر میدهد.
در تصویر زیر دو واگرایی را با استفاده از هیستوگرام مکدی مشخص کردهایم. در سمت چپ واگرایی منفی که منجر به سقطوط قیمت شده است. در سمت راست نیز واگرایی مثبت که باعث صعود قیمت شده است را مشاهده میکنید.
یک میانگین متحرک نمایی (EMA) با دوره ۲۰ را نیز روی نمودار انداختهایم. دلیل قرار گیری این میانگین متحرک صرفا برای گرفتن یک تایید ساده در جهت کنترل کیفیت واگراییهای مشخص شده است. چرا که همیشه باید ابزار و روشی برای تایید واگراییهایی که در نمودار میبینیم داشته باشید.
روی هم رفته درست مانند تمام اندیکاتور مادامی که اطلاعات حرکتی و مومنتوم قیمت را به طور مستقیم از نمودار استخراج میکنید، نیازی به استفاده از این اندیکاتورها نخواهید داشت. اما اندیکاتورها ابزارهای بسیار مناسبی برای گرفتن تاییدهای بیشتر بوده و نگرش شما را در معاملات تغییر خواهند داد.
دیدگاه شما