صندوق سرمایهگذاری مشترک چیست؟ سرمایهگذاری در آنها چه سودی دارد؟
سرمایهگذاری بهعنوان راهحلی برای محافظت از پول در برابر تورم و همواره موردتوجه و توصیه بوده و حتی در کشورهایی که از تورم بالایی نیز رنج نمیبرند، همواره از موارد بااهمیت تلقی میشده است؛ حال‌آنکه در اقتصادی مانند ایران که در طول سنوات متمادی همواره تورم‌های بالایی تجربه شده است، سرمایهگذاری از اهمیت دوچندانی برخوردار خواهد بود. بازار سرمایه در ایران در یک نگاه بلندمدت همواره از بازارهای جذاب برای سرمایهگذاری تلقی میشود که در صورت انجام سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه میتواند عواید قابل‌توجهی را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد. در این مقاله ابتدا توضیح مختصری دربارهی روشهای سرمایهگذاری ارائه خواهیم کرد و در ادامه به سراغ معرفی صندوق سرمایهگذاری مشترک بهعنوان یک ابزار مالی خواهیم رفت.
روشهای سرمایهگذاری
به‌طورکلی روشهای سرمایهگذاری را میتوان به دو روش مستقیم و غیرمستقیم دسته‌بندی کرد. در سرمایهگذاری مستقیم، خود فرد سرمایه‌گذار شخصاً اقدام به سرمایهگذاری کرده و برای انجام بهتر امور آن لازم است تا از توانایی‌های خاصی در زمینهی انتخاب محل سرمایهگذاری مناسب و مهارت‌های تحلیلگری پیرامون آن برخوردار باشد. همچنین در کنار این موارد لازم است تا فرد سرمایه‌گذار وقت کافی را برای انجام امور مرتبط با سرمایهگذاری در اختیار داشته باشد.
حال ممکن است شرایط مطرح شده در بند قبلی در اختیار تعداد زیادی از افراد نباشد، اما آنها قصد سرمایهگذاری در بازارهای مختلف، از جمله بازار سرمایه را داشته باشند. در این شرایط سرمایهگذاری غیرمستقیم از طریق شرکت‌های سبدگردان و صندوقهای سرمایهگذاری موضوعیت پیدا خواهد کرد. پیش از پرداختن به بحث سبدگردانها و موضوع اصلی این مقاله یعنی صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، لازم است تا توضیحاتی را در خصوص تفاوتهای بین سرمایهگذاری مشترک و غیرمشترک ارائه دهیم.
سرمایهگذاری مستقیم در برابر سرمایهگذاری غیرمستقیم
هرکدام از روشهای سرمایهگذاری نسبت به دیگری از مزایا و معایبی برخوردارند. به طور مثال در سرمایهگذاری غیرمستقیم، فرد سرمایه‌گذار مالکیت مستقیم در محل نهایی سرمایهگذاری را نخواهد داشت و به‌این‌ترتیب طبیعتاً حق حضور در مجمع محل نهایی سرمایهگذاری را نیز ندارد و تنها و آن هم در صورت دارابودن واحدهای ممتاز صندوقهای سرمایهگذاری میتواند در مجمع مربوط به صندوقها شرکت کند. البته در سرمایهگذاری غیرمستقیم امکان استفاده و نیروی انسانی متخصص در سرمایهگذاری و بهره‌گیری از دانش آنها امری است که سرمایهگذاری در صندوقها را جذاب میکند. بااین‌حال برای مقایسه سرمایهگذاری مستقیم و غیرمستقیم میتواند به مقالات مرتبط در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.
صندوق سرمایهگذاری مشترک چیست؟
صندوق سرمایهگذاری مشترک نوعی ابزار مالی است که از طریق تجمیع وجوه افراد مختلف که قصد سرمایهگذاری در بازاری را دارند اما از وقت و تخصص لازم برای انجام آن کار برخوردار نیستند، اقدام به سرمایهگذاری کرده و سود حاصل از این سرمایهگذاری بین مدیران و گردانندگان صندوق و سرمایه‌گذاران تقسیم خواهد شد. بدین ترتیب از طریق تجمیع وجوه روشهای سرمایهگذاری سرمایه‌گذاران مختلف و بهره‌گیری از صرفه‌های ناشی از مقیاس، به بهبود وضعیت هزینه‌های مبادلاتی کمک شده و قدرت چانه‌زنی مدیران صندوق در برخی از حالتهای سرمایهگذاری نیز افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر سرمایه‌گذارانی که قصد سرمایهگذاری داشتند اما از دانش و تخصص لازم و همینطور وقت کافی برای انجام این کار برخوردار نبودند، با بهره‌گیری از صندوقهای سرمایهگذاری مشترک میتوانند از عواید موجود در سرمایهگذاری مدنظرشان برخوردار شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص صندوق سرمایهگذاری مشترک میتوانید به مقالات مربوطه در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.
تفاوت صندوقهای سرمایهگذاری و سبدگردانها
صندوقهای سرمایهگذاری و شرکت‌های سبدگردان از ابزارها و نهادهای مالی کمک‌کننده به سرمایهگذاری غیرمستقیم هستند اما دارای برخی از تفاوتها با یکدیگر بوده و از این منظر سبب میشود تا مخاطبان آنها قدری متفاوت شوند و مهمترین تفاوت اثرگذار بر دسته‌بندی مخاطبان در این دو نهاد مالی، بحث حداقل وجه لازم برای سرمایهگذاری در هر یک از آنها است. برای شرکت‌های سبدگردان، حداقل میزان سرمایه‌ی نسبتاً بالایی موردنیاز است و در برخی از آنها حداقل وجه لازم حتی تا مبلغ ۵ میلیارد تومان نیز خواهد رسید.
این در حالی است که حداقل وجه لازم برای سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری به میزان یک واحد از آنها است و اگر صندوقها قابل معامله باشند حداقل وجه لازم معادل پانصد هزار تومان خواهد بود.
اما علت این امر در آن است که سبدگردانها به واسطه‌ی نحوهی ارائهی خدماتشان و منحصربه‌فرد بودن سبدهای ارائه شده به سهام‌داران به واسطه‌ی سطح ریسک‌پذیری آنان، حداقل سرمایه‌ی بیشتری را طلب خواهند کرد. البته این دو ابزار و نهاد مالی دارای برخی تفاوتهای دیگر نیز هستند که برای آشنایی بیشتر با آنها مطالعه‌ی مقالهی مقایسه‌ی صندوقهای سرمایهگذاری و سبدگردانها را در سایت آکادمی دانایان به شما توصیه میکنیم.
انواع صندوق سرمایهگذاری مشترک از منظر نوع مبادله
صندوقهای سرمایهگذاری به‌طورکلی و از منظر نحوهی مبادله به دو دستهی مبتنی بر ساختار صدور و ابطال و قابل معامله تقسیم میشوند. صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله یا ETF صندوقهایی هستند که با داشتن کد بورسی میتوان اقدام به سرمایهگذاری در آنها کرده و بستر معاملاتی آنها نیز همان بستری است که برای مبادلات سهام شرکتها در دسترس بوده و توسط کارگزاریهای بورسی ارائه میشود. قیمت این صندوقها به‌صورت لحظهای و برخط در تایم معاملاتی مربوط به صندوقها قابل‌مشاهده بوده و عمدتاً دارای بازارگردان برای تسهیل امر نقدشوندگی هستند.
اما صندوقهای مبتنی بر ساختار صدور و ابطال، قابل معامله در فضای بورسی نیستند و برای سرمایهگذاری در آنها میبایست از طریق سایت خود صندوقها و شعب آنها برای دسترسی آنلاین به بستر معاملاتیشان مراجعه کرد. در این نوع از صندوقها قیمت به‌صورت لحظهای قابل‌مشاهده نیست و روزانه یکبار و پس از اتمام ساعات معاملاتی، ارزش خالص دارایی آنها مطابق دستورالعمل‌های موجود محاسبه و ارائه خواهد شد. درخواست صدور واحدهای این صندوق و همچنین ابطال آنها نیز با فاصله‌ی زمانی حدوداً دو الی سه روز کاری پس از درخواست و کشف قیمت واحدهای صندوق، به اجرا در خواهد آمد. رکن بازارگردان در این صندوقها موضوعیت نداشته و آنها اغلب از رکن ضامن نقدشوندگی برخوردار هستند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص اینگونه از صندوقهای سرمایهگذاری میتوانید به مقالات مرتبط در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.
انواع صندوقهای سرمایهگذاری مشترک از منظر محل سرمایهگذاری
صندوقهای سرمایهگذاری مشترک از منظر تفاوت در محل سرمایهگذاری به دسته‌های متعددی تقسیم‌بندی میشوند که در این مقاله به‌اختصار در خصوص سه نوع از آنها توضیحاتی را ارائه میدهیم و برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، مطالعه‌ی مقالات مرتبط با آن را در سایت آکادمی دانایان به شما توصیه میکنیم.
صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت
صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت یکی از انواع صندوقهای سرمایه گذاری مشترک است که از طریق تجمیع وجوه سرمایه‌گذاران خرد اقدام به سرمایهگذاری در ابزارهای با درآمد ثابت میکند. ابزارهای مبتنی بر درآمد ثابت، مواردی هستند که با سرمایهگذاری در آنها میتوان به سودی بدون ریسک و قطعی، هرچند نه‌چندان قابل‌توجه و چشمگیر دست پیدا کرد. مواردی نظیر اوراق، سپردهی بانکی، گواهی سپردهی بانکی و مواردی ازاین‌قبیل از ابزارهای درآمد ثابت محسوب میشوند. چیزی در حدود ۸۰ درصد از داراییهای صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت به سرمایهگذاری در ابزارهای با درآمد ثابت اختصاص پیدا کرده و از این نظر اینگونه از صندوقهای سرمایهگذاری بسیار کم‌ریسک هستند.
صندوق سرمایه گذاری در سهام
نوع دیگری از صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، صندوقهای سرمایهگذاری در سهام هستند که عمده‌ی تمرکز آنها بر روی سرمایهگذاری در سهام و حق‌تقدم آنها است. همچنین این صندوقها میتوانند تا درصد محدودی از دارایی خود را به سرمایهگذاری در سایر صندوقها اختصاص دهند. بازار سهام همواره با تحولات خاص خود مواجه بوده و از این نظر با تأثیرپذیری از اخبار و اتفاقات مختلف نوساناتی را تجربه است. طبیعتاً صندوق سرمایهگذاری سهامی که بخش زیادی از داراییهای خود را در بازار سهام سرمایهگذاری میکند نیز از این قاعده مستثنی نیست و از تحولات بازار سهام تأثیر میپذیرد؛ بنابراین میتوان گفت سرمایهگذاری در قالب صندوق سرمایهگذاری سهامی برای افراد ریسک‌پذیر مناسبتر خواهد بود. البته فراموش نکنیم که ریسک و بازدهی با یکدیگر رابطهی مستقیم دارند و به عبارت بهتر میتوان گفت بازدهی پاداشی برای پذیرش ریسک است و به همین علت در صورت‌پذیرش سطح بالاتری از ریسک، افراد میتوانند بازدهیهای بالاتری را نیز تجربه کنند.
صندوق سرمایهگذاری مختلط
صندوق سرمایهگذاری مختلط را میتوان بهعنوان راهحلی میانی بین صندوقهای با درآمد ثابت و صندوقهای سهامی دانست. همانطور که بیشتر اشاره کردیم، صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت تقریباً صندوقی بدون ریسک بوده و مطابق با آنچه در خصوص رابطهی ریسک و بازدهی مطرح کردیم، بازدهی این صندوقها نیز چندان قابل‌توجه نخواهد بود. اگرچه این صندوقها برای دوران رکود بازار سهام، محل مناسبی برای سرمایهگذاری هستند. از سوی دیگر صندوقهای سهامی در عین پربازده بودن ریسک زیادی را نیز به همراه دارند. اما اگر بتوان ترکیبی از این دو نوع دارایی را داشت میتوان با پذیرش ریسکی معقول، بازدهی قابل‌توجهی را نیز به دست آورد. صندوق سرمایهگذاری مختلط با ارائهی ترکیبی از سرمایهگذاری در اوراق بهادار و سرمایهگذاری در سهام و حق‌تقدم و مواردی نظیر آن، ضمن کاهش ریسک نسبت به صندوق سهامی، بازدهی بیشتری نسبت به صندوق با درآمد ثابت را نیز ارائه میدهد. برای کسب اطلاع بیشتر در خصوص صندوقهای سرمایهگذاری مختلط میتوانید به مقالهی مربوط به آن در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.
سخن پایانی
در این مقاله به ارائهی توضیحات مختصری پیرامون روشهای سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم پرداختیم و همچنین در خصوص صندوق سرمایه گذاری مشترک بهعنوان ابزاری برای سرمایهگذاری غیرمستقیم توضیحاتی ارائه دادیم. واقعیت آن است که امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا درصد زیادی از فعلان بازار مالی از طریق صندوقهای سرمایهگذاری اقدام به سرمایهگذاری میکنند اما متأسفانه در ایران به دلیل آشنایی کمی که با این ابزار وجود دارد، در عین سودآور و ارزنده بودن سهم چندان قابل‌توجهی را به خود اختصاص نداده است. از این روی آشنایی بیشتر با این ابزارهای مالی میتواند باعث کسب بازدهیهای قابل‌توجهی در زمینهی سرمایهگذاری در بازارهای مختلف شود. صندوق سرمایهگذاری مشترک دارای انواع متعدد دیگری نیز هست که در این مقاله به آنها پرداخته نشده و از شما دعوت میکنیم تا به جهت کسب اطلاع بیشتر در خصوص آنها به مقالات موجود در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.
هشدار! این مطلب صرفا برای آشنایی شما با کسب‌وکار مهمان منتشر شده است و سایت چطور هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد. اطلاعات بیشتر
با ۵۰۰ هزار تومان کجا سرمایه گذاری کنیم؟
سرمایهگذاری یکی از بهترین اقدامات مالی برای حفظ ارزش پول و کسب سود است. اگر شما هم تصمیم به این کار گرفته‌اید، خوب است بدانید که برای سرمایه گذاری حتما لازم نیست سرمایه کلان داشته باشید، حتی با مبالغ کم مانند پانصد هزار تومان هم میتوان سرمایهگذاری را آغاز کرد. حالا بیایید با هم ببینیم که چگونه میتوان با ۵۰۰ هزار تومان سرمایه گذاری کرد؟
چگونه با پانصد هزار تومان سرمایه گذاری کنیم؟
برای شروع سرمایهگذاری ابتدا باید گزینه‌های پیش روی خود را مشخص کنید. در حال حاضر بازارهای متنوعی برای سرمایهگذاری در ایران وجود دارد که سرمایه‌گذاران با توجه به میزان سرمایه و شناخت خود از این بازارها، وارد فرایند سرمایهگذاری میشوند. اما سوال اصلی این است که با سرمایه‌های خرد کجا سرمایهگذاری کنیم؟
برای شروع یا ورود به بعضی از بازارهای سرمایهگذاری باید پول کلانی در اختیار داشته باشید، با توجه به اوضاع مالی و اقتصادی و وجود تورم در کشور، این شرایط (شروع با سرمایه کلان) برای عمده‌ای از مردم امکانپذیر نیست؛ پس چه باید کرد؟! در ادامه قصد داریم بسترهای مختلف برای شروع سرمایهگذاری با ۵۰۰ هزار تومان را به صورت جداگانه بررسی کنیم و در نهایت به بهترین انتخاب برسیم.
۱. سپرده‌گذاری در بانک
زمانی که بحث کسب سود مطرح باشد، سپرده‌گذاری در بانک، تقریبا اولین گزینه‌ای است که به ذهن سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز می‌رسد. بیشتر افراد، ترجیح می‌دهند که پول خود را در بانک‌ها به صورت سپرده بلند مدت یا کوتاه‌مدت بگذارند و در نهایت بدون تحمل ریسک، سود دریافت کنند. در حال حاضر انتخاب سپرده‌های بانکی با توجه به وضع اقتصادی و رشد تورم در کشور، گزینه مناسبی نیست و با این کار، حتی ارزش سرمایه شما هم در طول زمان حفظ نخواهد شد. به عبارت دیگر، این نوع سرمایهگذاری برای افرادی که خواهان ایجاد تغییری در زندگی مالی‌شان هستند اصلا به صرفه نخواهد بود.
از این گذشته، برای سرمایهگذاری با ۵۰۰ هزار تومان سپرده‌گذاری راهکار مناسبی نیست و صندوق های درآمد ثابت روش بهتری محسوب میشوند. برای مثال شما میتوانید هر ماه مبلغ ۵۰۰ هزار تومان مازاد درامد خود را به خرید صندوق همای آگاه اختصاص دهید. به این ترتیب، این صندوق سود روزشمار دارد، با چند کلیک خرید و فروش میشود، جریمه برداشت زودهنگام ندارد و همان آرامش و امنیت خاطر بانک را برای‌تان فراهم میکند.
۲. سرمایه گذاری و خرید طلا و سکه
طلا کالای با ارزشی است که از گذشته به عنوان یک بستر مناسب برای سرمایهگذاری محسوب میشود. قیمت طلا با توجه به ارزش دلار و انس جهانی در حال نوسان است و به مرور زمان ارزش قیمتی آن بیشتر میشود. برای سرمایهگذاری در بازار طلا، باید بازه زمانی بلندمدت را در نظر بگیرید. این فلز گرانبها از گذشته به عنوان یک روش امن سرمایهگذاری شناخته میشود اما با افق زمانی بلندمدت. در بازه‌های زمانی کوتاه، نوسانات قیمت طلا ممکن است سرمایه‌تان را دچار زیان کند. از این گذشته، خرید و نگهداری طلای فیزیکی با ریسک‌هایی همراه است. مسئله مالیات را نیز نباید فراموش کرد. با این تفاسیر، سرمایهگذاری در طلا از طریق بازار سرمایه راهکار بهتری به نظر می‌رسد. شما میتوانید هر زمان که خواستید با حداقل مبلغ ۵۰۰ هزار تومان برای خرید صندوق زرین آگاه اقدام کنید. کافی است نماد «مثقال» را در سامانه معاملاتی کارگزاری خود جست‌وجو کنید.
۳. سرمایهگذاری با خرید دلار و ارزهای رایج
همانطور که می‌دانید دلار و سایر ارزهای رایج، یکی از پر نوسان‌ترین بخش‌های سرمایهگذاری به شمار می‌آید. افرادی که وارد این بستر میشوند باید دارای قدرت ریسک‌پذیری بسیار بالایی باشند؛ چرا که فراز و نشیب‌های قیمتی در دلار زیاد است و اگر شما هم جزو افرادی هستید که تاب و توان مشاهده کاهش اصل سرمایه خود را ندارید، پیشنهاد میکنیم به گزینه‌های دیگری برای سرمایهگذاری فکر کنید.
از همه این‌ها گذشته، سیاست‌های پولی بانک مرکزی آمریکا و شاخص‌های اقتصادی این کشور هم در تعیین ارزش دلار اثر می‌گذارند. سایر ارزهای مهم دنیا هم روی افزایش یا کاهش دلار تاثیرگذار هستند و به عبارتی، این روش سرمایهگذاری به دلیل وابسته بودن به عوامل متعدد، نمی‌تواند گزینه خوبی برای سرمایهگذاری، آن هم با مبالغ اندک باشد.
۴. سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال
در سال‌های اخیر ارز دیجیتال به عنوان یک گزینه برای سرمایهگذاری شناخته شده است. ارزهای دیجیتال، به شکل الکترونیکی و در بستر شبکه‌ای غیرمتمرکز موسوم به بلاک‌چین معامله میشوند. خرید و فروش این ارزها به شکل آنی و بدون نیاز به واسطه میان افراد صورت می‌گیرد. اگر کمی با این بازار آشنا باشید، حتما نام «بیت‌کوین» را شنیده‌اید. بیت‌کوین تنها ارز دیجیتالی نیست که در دنیا مورد توجه قرار گرفته است. ارزهای دیجیتالی مختلفی مانند: اتریوم، لایت‌کوین و … هم در بازار وجود دارند که میتوان آنها را خرید و فروش کرد.
طی سالیان گذشته رشد و بازدهی ارزهای دیجیتالی چشمگیر بوده است، اما نوسانات آن را هم نمی‌توان نادیده گرفت. مثلا در اواخر سال ۲۰۱۷، تبلیغات و اخبار متعددی که درباره ارزهای دیجیتالی منتشر شد، باعث بروز حباب قیمتی در بازار ارزهای دیجیتالی شد. حبابی که در سال ۲۰۱۸ ترکید و بسیاری از افراد ضررهای بسیار سنگینی را تجربه کردند.
از طرفی با اعمال تحریم‌های متعدد علیه ایران، ممکن است دسترسی به سرمایه و دریافت وجه را با مشکل مواجه کند. همچنین با توجه به ممنوعیت داخلی معاملات ارزهای دیجیتال، در صورت بروز مشکل امکان پیگیری از مقامات انتظامی و نظامی نیز وجود ندارد. علاوه بر این، مبلغ ۵۰۰ هزارتومان برای شروع سرمایهگذاری در بیت کوین یا ارزهای دیجیتال سرمایه مناسبی نیست.
۵. سرمایه گذاری در بورس با ۵۰۰ هزار تومان
بازار بورس یکی دیگر از بسترهای سرمایهگذاری است که در سال‌های اخیر به دلیل بازدهی خوب و شفاف بودن آن، مورد توجه افراد و سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. بورس یکی از بهترین گزینه‌های ممکن برای سرمایهگذاری با مبالغ کمتر از ۱ میلیون تومان است. علاوه بر این، تمام افراد بدون هیچ محدودیت تحصیلی، سن و مذهب میتوانند به راحتی در این بازار فعالیت کنند. برای شروع سرمایه گذاری در بورس کافی است از طریق کارگزارهای بورس اقدام کنید.
در نظر داشته باشید که فرایند ثبت نام و دریافت کد بورسی به روش حضوری و آنلاین امکانپذیر است. در روش حضوری میتوانید به یکی از شعب کارگزاری مورد نظر مراجعه کنید و فرایند ثبت نام و دریافت کد معاملاتی خود را به انجام برسانید. در روش آنلاین، با استفاده از سامانه ثبت نام کد بورسی میتوان اقدام کرد.
در ابتدای کار شاید این فکر به ذهن‌تان خطور کند که ورود به بازار بورس ممکن است نیاز به سرمایه کلان داشته باشد یا این که شما باید قدرت ریسک‌پذیری بسیار بالایی داشته باشید! جالب است بدانید که شما با مبلغ ۵۰۰ هزار تومان هم به راحتی میتوانید فعالیت خود را در این بازار شروع کنید. در خصوص میزان ریسک‌پذیری هم باید گفت که اگر از ریسک سرمایهگذاری دوری می‌کنید، میتوانید پول خود را در صندوقهای سرمایهگذاری تزریق کنید که در ادامه به انواع روشهای سرمایهگذاری اشاره خواهیم کرد.
انواع روشهای سرمایهگذاری در بورس
سرمایهگذاری در بازار بورس به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام میشود. روش مستقیم مختص افرادی است که خودشان با تکیه بر دانش مالی و زمانی که در اختیار دارند، معاملات یا فرایند خرید و فروش سهام را برنامه‌ریزی و مدیریت میکنند. روش غیر مستقیم هم بیشتر مناسب افرادی است که زمان یا سواد کافی برای انجام معاملات را ندارند. این افراد میتوانند با استفاده از خدمات مدیریت دارایی که در بازار سرمایه ارائه میشود، فرایند سرمایهگذاری را با مبالغ کم هم شروع کنند.
صندوقهای سرمایهگذاری یکی از ابزارهای سرمایهگذاری غیر مستقیم در بازار بورس هستند که مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. این صندوقها بسته به نوع دارایی که دارند به انواع مختلفی مانند صندوقهای سهامی، مختلط، با درآمد ثابت، طلا و …. تقسیم‌بندی میشوند. سرمایه‌گذاران با توجه به نوع استراتژی یا میزان ریسک‌پذیری خود، میتوانند صندوق مناسب را برای شروع سرمایهگذاری شناسایی کنند.
اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که به دنبال یک جایگزین مناسب برای سپرده‌گذاری در بانک هستید، صندوقهای سرمایهگذاری با درامد ثابت، بهترین گزینه ممکن است. چرا که این صندوقها ریسک بسیار پایینی دارند. در ضمن، علاوه بر حفظ ارزش سرمایه، سود ثابتی هم به صورت دوره‌ای به سرمایه‌گذار تخصیص داده میشود.
مزایای سرمایهگذاری در بازار بورس
قبل از هر چیز باید بگوییم که یکی از مزیت‌های اصلی این بازار، امکان شروع سرمایهگذاری با ۵۰۰ هزار تومان در بورس است؛ البته باید یادتان باشد که خرید آنلاین سهام در بورس با حداقل ۵۰۰ هزار تومان امکانپذیر است. علاوه بر این، سایر مزایای بازار بورس عبارت‌اند از:
- شفاف بودن
- قانون‌مند و دارای چارچوب‌های مشخص
- بستر مناسب برای تمام افراد با ریسک‌پذیری‌های متنوع
- امکان حفظ ارزش سرمایه و کسب سود از آن به طور هم زمان
- امکان سرمایهگذاری مستقیم یا غیر مستقیم
- نقدشوندگی بسیار بالا نسبت به سایر بازارهای سرمایهگذاری
- انجام معاملات با نظارت مستقیم سازمان بورس
مقایسه بازار بورس با بازارهای موازی
در جدول زیر به مقایسه بعضی از مهمترین عوامل برای سرمایهگذاری در بورس و بازارهای موازی اشاره شده است:
| نوع بازار | نقدشوندگی | ریسک پذیری | نیاز به تخصص | بازدهی |
| مسکن | کم | کم | ندارد | متوسط |
| طلا | بالا | بالا | ندارد | بالا |
| ارز (دلار) | بالا | بالا | ندارد | بالا |
| بانک | بالا | کم | ندارد | کم |
| بورس | بالا | متوسط | مستقیم: دارد غیرمستقیم: ندارد | بالا |
علاوه بر این، در نمودار زیر بازدهی یکساله بازارها در مقایسه با تورم منتهی به اردیبهشت سال ۱۴۰۱ مشخص شده است:
سخن آخر
نگهداری سرمایه به صوت پول نقد با وجود تورم در جامعه، تصمیم عقلانی و مناسبی نیست. حفظ ارزش پول و کسب بازدهی از آن، دغدغه بسیاری از مردم است و سرمایهگذاری تنها راهکار برای مقابله با تورم محسوب میشود. در این مقاله به بازارهای مختلف سرمایهگذاری در کشور اشاره کردیم و در نهایت به مقایسه این بازارها پرداختیم. موضوع اصلی در این مقاله، شناسایی یک بازار مناسب برای شروع سرمایه گذاری با ۵۰۰ هزار تومان بود و تاکید روی این نکته که با مبالغ خرد و با مازاد درامد هر ماه نیز میتوان مسیر سرمایهگذاری را آغاز کرد. کافی است دانش مالی خود را ارتقا دهید و فرصت‌های سرمایهگذاری را بشناسید.
افراد محتاط از چه روشی برای سرمایهگذاری استفاده کنند؟
اهمیت سرمایهگذاری در اقتصادهای تورمی بر کسی پوشیده نیست. سرمایه گذاری در بورس، با توجه به تنوع بالای روشهای آن، میتواند برای تمام افراد با هر میزان تحمل ریسک، همواره گزینه مناسبی برای در امان نگاه داشتن سرمایه از تورم به‌حساب رود.
اقداماتی از قبیل دریافت مشاوره بورس یا انتخاب روش‌هایی مانند سرمایهگذاری در صندوق درآمد ثابت، میتوانند در انتخاب یک روش سرمایهگذاری مناسب و کم ریسک موثر باشند.
دریافت کد بورسی؛ نخستین گام سرمایه گذاری در بورس
دریافت کد بورسی اصلی‌ترین پیش‌نیاز فعالیت در بورس به‌شمار می‌رود. برای این‌کار لازم است ابتدا نسبت به انتخاب یک شرکت کارگزاری اقدام کنید. برای انتخاب بهترین کارگزاری بورس لازم است نکاتی از قبیل امکانات سامانه معاملات آنلاین، سیستم پشتیبانی قوی و ارائه مشاوره بورس به صورت تخصصی را در نظر بگیرید.
امکانات سامانه معاملات آنلاین: ارائه امکاناتی از قبیل ابزار تحلیل تکنیکال، دیده‌بان، امکان گفت و گو با پشتیبان و یادداشت‌گذاری روی نمادهای مورد نظر معامله‌گر، احتمال موفقیت افراد را در معاملات سهام افزایش میدهد. لازم به ذکر است برخورداری از چنین امکاناتی باعث شده «فارابیکسو»، سامانه معاملات آنلاین کارگزاری فارابی، به یکی از قدرتمندترین سامانه‌های معاملاتی تبدیل شود.
مشاوره بورس: سرمایهگذاری در بورس به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم امکانپذیر است؛ اما اگر اطلاعات کافی در این حوزه نداشته باشید، ممکن است انتخاب بهترین روش سرمایهگذاری را دشوار بیابید. در چنین شرایطی دریافت مشاوره بورس میتواند راهنمای خوبی برای انتخاب بهترین گزینه ممکن باشد.
سیستم پشتیبانی 24 ساعته: مسلماً قرار نیست سوالات مرتبط با سرمایهگذاری فقط در روزها و ساعات کاری به ذهن افراد برسند! در نظر داشته باشید یکی از مهمترین نکاتی که باید در نظر بگیرید انتخاب کارگزاری است که از یک سیستم پشتیبانی قوی و مطمئن برخوردار باشد. کارگزاری فارابی بهعنوان نخستین کارگزاری کشور که از مرکز تماس 24 ساعته در هفت روز هفته برخوردار است، میتواند گزینه مناسبی برای دریافت کد بورسی و آغاز سرمایهگذاری به‌شمار رود.
دریافت کد بورسی آنلاین: همانطور که در ابتدای مطلب ذکر شد، دریافت کد بورسی نخستین گام فعالیت در بورس است؛ بنابراین پس از انتخاب کارگزاری مورد نظر خود در اولین فرصت نسبت به دریافت کد بورسی و ثبت‌نام سجام اقدام کنید.
مواردی که تا کنون گفته شد، مهمترین پیش‌نیازهای سرمایهگذاری در بورس به روش مستقیم هستند؛ اما یکی از بهترین روشهای سرمایهگذاری مناسب برای افراد محتاط، سرمایهگذاری در بورس به شیوه غیرمستقیم و از طریق صندوق درآمد ثابت است.
صندوق درآمد ثابت یا سپرده بانکی؟
صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت با توجه به میزان سود و البته بدون ریسک بودن سرمایهگذاری، عموماً با سپرده‌های بانکی مقایسه میشوند. در ادامه برخی مزایای سرمایهگذاری در این دسته از صندوقها را ذکر میکنیم.
امکان سرمایهگذاری غیر حضوری: در صورتی که قصد داشته باشید در صندوق درآمد ثابت سرمایهگذاری کنید، نیازی نیست به صورت حضوری این کار را انجام دهید. کافی است به وبسایت صندوقی مانند صندوق دوم اکسیر فارابی مراجعه کرده، با شارژ حساب کاربری خود نسبت به خرید واحدهای صندوق اقدام کنید. در نظر داشته باشید ثبت‌نام و احراز هویت سجام برای سرمایهگذاری غیرمستقیم نیز ضروری است و میتوانید تمام مراحل آن را به صورت غیرحضوری و رایگان، از طریق کارگزاری فارابی انجام دهید.
هر زمانی که نیاز داشتید، از حساب خود برداشت کنید: برداشت از حساب سرمایهگذاری در صندوق درآمد ثابت مانند برداشت از سپرده‌های بانکی شامل جریمه نمی‌شود.
سرمایهگذاری بدون ریسک: صندوقهای درآمد ثابت منابع مالی خود را صرف سرمایهگذاری در اوراق درآمد ثابت و سپرده‌گذاری در بانک میکنند؛ بنابراین خرید واحدهای این دسته از صندوقها کاملا بدون ریسک است.
سوددهی بالاتر از بانک: باتوجه به تنوع پرتفوی صندوقها، سود سرمایهگذاری در آنها عموماً از سپرده‌گذاری در بانک بیشتر است.
انتخاب بهترین روش سرمایهگذاری مناسب افراد ریسک‌گریز
مشخص کردن میزان تحمل ریسک یکی از مهمترین اقداماتی است که باید پیش از سرمایهگذاری انجام داد. برای این‌کار میتوانید از تست‌های سنجش ریسک آنلاین استفاده کنید. نهایتاً اگر پس از بررسی‌های کافی متوجه شدید که یک سرمایه‌گذار محتاط هستید، گزینه‌هایی مانند سرمایهگذاری در صندوق درآمد ثابت برای شما مناسب هستند.
با ۵۰۰ هزار تومان کجا سرمایه گذاری کنیم؟
سرمایهگذاری یکی از بهترین اقدامات مالی برای حفظ ارزش پول و کسب سود است. اگر شما هم تصمیم به این کار گرفته‌اید، خوب است بدانید که برای سرمایه گذاری حتما لازم نیست سرمایه کلان داشته باشید، حتی با مبالغ کم مانند پانصد هزار تومان هم میتوان سرمایهگذاری را آغاز کرد. حالا بیایید با هم ببینیم که چگونه میتوان با ۵۰۰ هزار تومان سرمایه گذاری کرد؟
چگونه با پانصد هزار تومان سرمایه گذاری کنیم؟
برای شروع سرمایهگذاری ابتدا باید گزینه‌های پیش روی خود را مشخص کنید. در حال حاضر بازارهای متنوعی برای سرمایهگذاری در ایران وجود دارد که سرمایه‌گذاران با توجه به میزان سرمایه و شناخت خود از این بازارها، وارد فرایند سرمایهگذاری میشوند. اما سوال اصلی این است که با سرمایه‌های خرد کجا سرمایهگذاری کنیم؟
برای شروع یا ورود به بعضی از بازارهای سرمایهگذاری باید پول کلانی در اختیار داشته باشید، با توجه به اوضاع مالی و اقتصادی و وجود تورم در کشور، این شرایط (شروع با سرمایه کلان) برای عمده‌ای از مردم امکانپذیر نیست؛ پس چه باید کرد؟! در ادامه قصد داریم بسترهای مختلف برای شروع سرمایهگذاری با ۵۰۰ هزار تومان را به صورت جداگانه بررسی کنیم و در نهایت به بهترین انتخاب برسیم.
۱. سپرده‌گذاری در بانک
زمانی که بحث کسب سود مطرح باشد، سپرده‌گذاری در بانک، تقریبا اولین گزینه‌ای است که به ذهن سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز می‌رسد. بیشتر افراد، ترجیح می‌دهند که پول خود را در بانک‌ها به صورت سپرده بلند مدت یا کوتاه‌مدت بگذارند و در نهایت بدون تحمل ریسک، سود دریافت کنند. در حال حاضر انتخاب سپرده‌های بانکی با توجه به وضع اقتصادی و رشد تورم در کشور، گزینه مناسبی نیست و با این کار، حتی ارزش سرمایه شما هم در طول زمان حفظ نخواهد شد. به عبارت دیگر، این نوع سرمایهگذاری برای افرادی که خواهان ایجاد تغییری در زندگی مالی‌شان هستند اصلا به صرفه نخواهد بود.
از این گذشته، برای سرمایهگذاری با ۵۰۰ هزار تومان سپرده‌گذاری راهکار مناسبی نیست و صندوق های درآمد ثابت روش بهتری محسوب میشوند. برای مثال شما میتوانید هر ماه مبلغ ۵۰۰ هزار تومان مازاد درامد خود را به خرید صندوق همای آگاه اختصاص دهید. به این ترتیب، این صندوق سود روزشمار دارد، با چند کلیک خرید و فروش میشود، جریمه برداشت زودهنگام ندارد و همان آرامش و امنیت خاطر بانک را برای‌تان فراهم میکند.
۲. سرمایه گذاری و خرید طلا و سکه
طلا کالای با ارزشی است که از گذشته به عنوان یک بستر مناسب برای سرمایهگذاری محسوب میشود. قیمت طلا با توجه به ارزش دلار و انس جهانی در حال نوسان است و به مرور زمان ارزش قیمتی آن بیشتر میشود. برای سرمایهگذاری در بازار طلا، باید بازه زمانی بلندمدت را در نظر بگیرید. این فلز گرانبها از گذشته به عنوان یک روش امن سرمایهگذاری شناخته میشود اما با افق زمانی بلندمدت. در بازه‌های زمانی کوتاه، نوسانات قیمت طلا ممکن است سرمایه‌تان را دچار زیان کند. از این گذشته، خرید و نگهداری طلای فیزیکی با ریسک‌هایی همراه است. مسئله مالیات را نیز نباید فراموش کرد. با این تفاسیر، سرمایهگذاری در طلا از طریق بازار سرمایه راهکار بهتری به نظر می‌رسد. شما میتوانید هر زمان که خواستید با حداقل مبلغ ۵۰۰ هزار تومان برای خرید صندوق زرین آگاه اقدام کنید. کافی است نماد «مثقال» را در سامانه معاملاتی کارگزاری خود جست‌وجو کنید.
۳. سرمایهگذاری با خرید دلار و ارزهای رایج
همانطور که می‌دانید دلار و سایر ارزهای رایج، یکی از پر نوسان‌ترین بخش‌های سرمایهگذاری به شمار می‌آید. افرادی که وارد این بستر میشوند باید دارای قدرت ریسک‌پذیری بسیار بالایی باشند؛ چرا که فراز و نشیب‌های قیمتی در دلار زیاد است و اگر شما هم جزو افرادی هستید که تاب و توان مشاهده کاهش اصل سرمایه خود را ندارید، پیشنهاد میکنیم به گزینه‌های دیگری برای سرمایهگذاری فکر کنید.
از همه این‌ها گذشته، سیاست‌های پولی بانک مرکزی آمریکا و شاخص‌های اقتصادی این کشور هم در تعیین ارزش دلار اثر می‌گذارند. سایر ارزهای مهم دنیا هم روی افزایش یا کاهش دلار تاثیرگذار هستند و به عبارتی، این روش سرمایهگذاری به دلیل وابسته بودن به عوامل متعدد، نمی‌تواند گزینه خوبی برای سرمایهگذاری، آن هم با مبالغ اندک باشد.
۴. سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال
در سال‌های اخیر ارز دیجیتال به عنوان یک گزینه برای سرمایهگذاری شناخته شده است. ارزهای دیجیتال، به شکل الکترونیکی و روشهای سرمایهگذاری در بستر شبکه‌ای غیرمتمرکز موسوم به بلاک‌چین معامله میشوند. خرید و فروش این ارزها به شکل آنی و بدون نیاز به واسطه میان افراد صورت می‌گیرد. اگر کمی با این بازار آشنا باشید، حتما نام «بیت‌کوین» را شنیده‌اید. بیت‌کوین تنها ارز دیجیتالی نیست که در دنیا مورد توجه قرار گرفته است. ارزهای دیجیتالی مختلفی مانند: اتریوم، لایت‌کوین و … هم در بازار وجود دارند که میتوان آنها را خرید و فروش کرد.
طی سالیان گذشته رشد و بازدهی ارزهای دیجیتالی چشمگیر بوده است، اما نوسانات آن را هم نمی‌توان نادیده گرفت. مثلا در اواخر سال ۲۰۱۷، تبلیغات و اخبار متعددی که درباره ارزهای دیجیتالی منتشر شد، باعث بروز حباب قیمتی در بازار ارزهای دیجیتالی شد. حبابی که در سال ۲۰۱۸ ترکید و بسیاری از افراد ضررهای بسیار سنگینی را تجربه کردند.
از طرفی با اعمال تحریم‌های متعدد علیه ایران، ممکن است دسترسی به سرمایه و دریافت وجه را با مشکل مواجه کند. همچنین با توجه به ممنوعیت داخلی معاملات ارزهای دیجیتال، در صورت بروز مشکل امکان پیگیری از مقامات انتظامی و نظامی نیز وجود ندارد. علاوه بر این، مبلغ ۵۰۰ هزارتومان برای شروع سرمایهگذاری در بیت کوین یا ارزهای دیجیتال سرمایه مناسبی نیست.
۵. سرمایه گذاری در بورس با ۵۰۰ هزار تومان
بازار بورس یکی دیگر از بسترهای سرمایهگذاری است که در سال‌های اخیر به دلیل بازدهی خوب و شفاف بودن آن، مورد توجه افراد و سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. بورس یکی از بهترین گزینه‌های ممکن برای سرمایهگذاری با مبالغ کمتر از ۱ میلیون تومان است. علاوه بر این، تمام افراد بدون هیچ محدودیت تحصیلی، سن و مذهب میتوانند به راحتی در این بازار فعالیت کنند. برای شروع سرمایه گذاری در بورس کافی است از طریق کارگزارهای بورس اقدام کنید.
در نظر داشته باشید که فرایند ثبت نام و دریافت کد بورسی به روش حضوری و آنلاین امکانپذیر است. در روش حضوری میتوانید به یکی از شعب کارگزاری مورد نظر مراجعه کنید و فرایند ثبت نام و دریافت کد معاملاتی خود را به انجام برسانید. در روش آنلاین، با استفاده از سامانه ثبت نام کد بورسی میتوان اقدام کرد.
در ابتدای کار شاید این فکر به ذهن‌تان خطور کند که ورود به بازار بورس ممکن است نیاز به سرمایه کلان داشته باشد یا این که شما باید قدرت ریسک‌پذیری بسیار بالایی داشته باشید! جالب است بدانید که شما با مبلغ ۵۰۰ هزار تومان هم به راحتی میتوانید فعالیت خود را در این بازار شروع کنید. در خصوص میزان ریسک‌پذیری هم باید گفت که اگر از ریسک سرمایهگذاری دوری می‌کنید، میتوانید پول خود را در صندوقهای سرمایهگذاری تزریق کنید که در ادامه به انواع روشهای سرمایهگذاری اشاره خواهیم کرد.
انواع روشهای سرمایهگذاری در بورس
سرمایهگذاری در بازار بورس به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام میشود. روش مستقیم مختص افرادی است که خودشان با تکیه بر دانش مالی و زمانی که در اختیار دارند، معاملات یا فرایند خرید و فروش سهام را برنامه‌ریزی و مدیریت میکنند. روش غیر مستقیم هم بیشتر مناسب افرادی است که زمان یا سواد کافی برای انجام معاملات را ندارند. این افراد میتوانند با استفاده از خدمات مدیریت دارایی که در بازار سرمایه ارائه میشود، فرایند سرمایهگذاری را با مبالغ کم هم شروع کنند.
صندوقهای سرمایهگذاری یکی از ابزارهای سرمایهگذاری غیر مستقیم در بازار بورس هستند که مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. این صندوقها بسته به نوع دارایی که دارند به انواع مختلفی مانند صندوقهای سهامی، مختلط، با درآمد ثابت، طلا و …. تقسیم‌بندی میشوند. سرمایه‌گذاران با توجه به نوع استراتژی یا میزان ریسک‌پذیری خود، میتوانند صندوق مناسب را برای شروع سرمایهگذاری شناسایی کنند.
اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که به دنبال یک جایگزین مناسب برای سپرده‌گذاری در بانک هستید، صندوقهای سرمایهگذاری با درامد ثابت، بهترین گزینه ممکن است. چرا که این صندوقها ریسک بسیار پایینی دارند. در ضمن، علاوه بر حفظ ارزش سرمایه، سود ثابتی هم به صورت دوره‌ای به سرمایه‌گذار تخصیص داده میشود.
مزایای سرمایهگذاری در بازار بورس
قبل از هر چیز باید بگوییم که یکی از مزیت‌های اصلی این بازار، امکان شروع سرمایهگذاری با ۵۰۰ هزار تومان در بورس است؛ البته باید یادتان باشد که خرید آنلاین سهام در بورس با حداقل ۵۰۰ هزار تومان امکانپذیر است. علاوه بر این، سایر مزایای بازار بورس عبارت‌اند از:
- شفاف بودن
- قانون‌مند و دارای چارچوب‌های مشخص
- بستر مناسب برای تمام افراد با ریسک‌پذیری‌های متنوع
- امکان حفظ ارزش سرمایه و کسب سود از آن به طور هم زمان
- امکان سرمایهگذاری مستقیم یا غیر مستقیم
- نقدشوندگی بسیار بالا نسبت به سایر بازارهای سرمایهگذاری
- انجام معاملات با نظارت مستقیم سازمان بورس
مقایسه بازار بورس با بازارهای موازی
در جدول زیر به مقایسه بعضی از مهمترین عوامل برای سرمایهگذاری در بورس و بازارهای موازی اشاره شده است:
| نوع بازار | نقدشوندگی | ریسک پذیری | نیاز روشهای سرمایهگذاری به تخصص | بازدهی |
| مسکن | کم | کم | ندارد | متوسط |
| طلا | بالا | بالا | ندارد | بالا |
| ارز (دلار) | بالا | بالا | ندارد | بالا |
| بانک | بالا | کم | ندارد | کم |
| بورس | بالا | متوسط | مستقیم: دارد غیرمستقیم: ندارد | بالا |
علاوه بر این، در نمودار زیر بازدهی یکساله بازارها در مقایسه با تورم منتهی به اردیبهشت سال ۱۴۰۱ مشخص شده است:
سخن آخر
نگهداری سرمایه به صوت پول نقد با وجود تورم در جامعه، تصمیم عقلانی و مناسبی نیست. حفظ ارزش پول و کسب بازدهی از آن، دغدغه بسیاری از مردم است و سرمایهگذاری تنها راهکار برای مقابله با تورم محسوب میشود. در این مقاله به بازارهای مختلف سرمایهگذاری در کشور اشاره کردیم و در نهایت به مقایسه این بازارها پرداختیم. موضوع اصلی در این مقاله، شناسایی یک بازار مناسب برای شروع سرمایه گذاری با ۵۰۰ هزار تومان بود و تاکید روی این نکته که با مبالغ خرد و با مازاد درامد هر ماه نیز میتوان مسیر سرمایهگذاری را آغاز کرد. کافی است دانش مالی خود را ارتقا دهید و فرصت‌های سرمایهگذاری را بشناسید.
بررسی روشهای سرمایهگذاری خارجی در صنعت نفت
روشهای مناسب سرمایهگذاری خارجی در صنعت نفت و پتروشیمی یکی از مسائل مهم میباشد. این موضوع را در گفتگویی با آقای اسماعیل ثریایی رئیس امور مشاوران و پیمانکاران وزارت نفت به بحث گذاشتیم. مطلب زیر ماحصل این گفتگو است:
مهندس ثریایی, معتقد است: "درآمد دولت شامل فروش نفت، مالیات و سایر موارد دیگری است که با توجه به قیمت نفت، ظرفیت صادرات کشور و نیز میزان درآمدهای مالیاتی، قابل پیش‌بینی میباشد. این پیش‌بینی‌ها شکاف قابل توجهی بین درآمدها و هزینه‌های دولت به ویژه بودجه‌های لازم برای طرح‌های توسعه‌ای را نشان می‌دهند. از این رو, استفاده از سرمایه‌گذاری‌های خارجی یک ضرورت برای دولت محسوب میشود."
وی میافزاید: "دولت همچنین (بر طبق برنامه) موظف است سالانه ۹۰۰ هزار شغل در کشور ایجاد کند. ایجاد این میزان شغل نیز بدون استفاده از سرمایه‌های خارجی امکانپذیر نیست. روشهای سرمایهگذاری در صنعت نفت متفاوت میباشند. یک روش استفاده از سرمایهگذاری خارجی در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، گرفتن وام از بانک‌های خارجی و پرداخت اصل و بهرهٔ وام از فروش محصولات تولیدی است؛ به این روش اصطلاحاً فاینانس گفته میشود. روش دیگر سرمایهگذاری خارجی به این صورت است که سرمایه‌گذار خارجی، سرمایه و سود خود را از برداشت بخشی از محصول تولیدی طرح‌های سرمایهگذاری شده تامین میکند. این روش سرمایهگذاری خارجی را بیع متقابل می‌گویند. روش سوم به این شکل است که سرمایه‌گذار خارجی و کشوری که سرمایهگذاری در آنجا صورت می‌گیرد, در مالکیت طرح شریک میشوند. مثلاً در زمینه نفت، طرح توسعهٔ مخزن نفتی تهیه شده و سرمایه‌گذار برای استخراج سرمایهگذاری میکنند. مالکیت به صورت توافقی مثلاً ۴۰ به۶۰ یا ۳۰ به۷۰ میان طرفین تقسیم میشود. این روش به سرمایهگذاری مستقیم معروف است."
اکنون این سؤال مطرح میشود که از میان این روش‌ها کدام روش مناسبتر است؟
مهندس ثریایی عقیده دارد که: "اگر کشوری که سرمایهگذاری در آنجا صورت می‌گیرد از لحاظ توانایی‌های اقتصادی، مدیریتی، سازمانی و تکنولوژی توانمند باشد و طرح‌های توسعه‌ای را در موعد مقرر به بهره‌برداری برساند و بتواند محصولات خود را بازاریابی کرده به قیمت‌های پیش‌بینی شده در طرح, به‌فروش برساند, روش فاینانس مطلوب است چرا که مدیریت طرحها به طور کامل به عهده خود کارفرماست.
روش فاینانس برای کشوری که از لحاظ سازمانی و مدیریتی ضعیف باشد یا برای محصولات خود بازاریابی نکرده و نتواند در بازار بین‌المللی و رقابت با دیگر تولیدکنندگان محصولات خود را به فروش برساند، روش مطلوبی نیست. چرا که ریسک سرمایهگذاری بالا است و در صورتی که فروش تولیدات به مانعی برخورد کند, پرداخت وام‌ها و بهره آنها با مشکل مواجه میشود. این مهمترین چالش پیش‌روی سرمایه‌گذاری‌های پتروشیمی است؛ چرا که اغلب سرمایه‌گذاری‌های پتروشیمی به صورت فاینانس است که در صورت عدم تحقق اهداف پیش‌بینی شده، پرداخت وام‌ها و سود آنها را با مشکل مواجه میکند.
برای چنین کشورهایی، روش بیع متقابل بهتر از فاینانس است چرا که سرمایه‌گذار، سرمایه و سود خود را از محصولات برمی‌دارد، بنابراین سرمایه‌گذار خود را دربارهٔ کیفیت و بازار محصولات متعهد می‌‌داند و در مدیریت طرحها مشارکت میکند. این مشارکت باعث پوشش ضعف مدیریتی کارفرما و ارتقای منابع انسانی آن میشود و فروش با مشکلات کمتری مواجه است.
روش سرمایهگذاری مستقیم که در کشورهای دیگر رایج است از لحاظ قانون اساسی ما مشکل دارد. بنابراین با توجه به شرایط کشور و ضعف‌های مدیریتی، سازمانی و بازاریابی موجود، روش بیع متقابل برای کشور ما مطلوب‌تر از روش فاینانس است.
البته لازم به ذکر است سرمایه‌گذاران خارجی سعی میکنند کمترین ریسک را در سرمایهگذاری خود متحمل شوند. از این رو، تا حد امکان خود را کمتر با قوانین داخلی کشور ما درگیر میکنند. بههمین دلیل سرمایه‌گذاران خارجی در طرح‌های کارخانه‌ای مانند پالایشگاه و پتروشیمی به صورت بیع متقابل رغبت نشان نمی‌دهند."
● BOT گزینهٔ مناسب
مهندس ثریایی در ادامه میگوید: "از نظر قانونی, روشهای یادشده در تعارض آشکار با سیاست‌های قانون برنامهٔ سوم توسعهٔ اقتصادی کشور قرار گرفته‌اند. کاهش تصدی‌های دولت، کاهش پرسنل بخش دولتی، فروش سهام شرکت‌های دولتی، صدور مجوز احداث پالایشگاه‌ها، کارخانجات و صنایع پتروشیمی به بخش خصوصی همراه با مشارکت خارجی مورد نظر قانونگذار است؛ در صورتیکه سرمایهگذاری به روش فاینانس و بیع متقابل موجب گسترش سازمان‌های دولتی شده و با توجه به تعهدات بازپرداخت از محل فروش تحصیلات، امکان واگذاری سهام اینگونه طرحها از بین می‌رود.
بنابراین باید روشهای دیگری برای سرمایهگذاری در صنایع پایین دستی نفت جستجو کرد. یافتن روش مطلوب نیاز به مطالعهٔ بیشتری دارد. توصیهٔ قانون برنامهٔ سوم، روش مستقیم سرمایهگذاری است که زمینهٔ عملی شدن آنرا باید بررسی و تسهیل نمود.
به‌نظر می‌رسد گزینهٔ مناسب دیگر، BOT باشد. این روش امروزه در کشورهای توسعهیافته برای واگذاری آخرین تصدی‌های دولتی به بخش خصوصی مانند تاسیسات زیربنایی مورد توجه قرارگرفته و موارد متعددی نیز اجرا شده است. در این روش تمامی خدمات اعم از طراحی، تدارک، ساخت، تامین و بهره‌برداری از پروژه به پیمانکار واگذار میشود. پیمانکار مسئولیت کامل تامین مالی و اجرای پروژه را به عهده گرفته و بهره‌برداری از پروژه را تا زمان معین که طبق قراردادهای مالی برای بازپرداخت هزینه‌ها و سود پیمانکار تعیین شده است، انجام میدهد.
این روش طبق‌بندی‌های مختلفی مانند BOO و BOOT دارد که البته همسویی بیشتری با اهداف برنامهٔ سوم دارد چون تصدی‌گری بخش دولتی را ندارد و بدون اینکه دولت سرمایهگذاری کند، اشتغال مورد نظر ایجاد میشود."
دیدگاه شما