اصل تحقق درآمد

اصول حسابداری پذیرفته همگانی

اصول حسابداری پذیرفته همگانی :اصول حسابداری پذیرفته همگانی به طور کلی به یک مجموعه مشترک از اصول حسابداری ، استانداردها و رویه های پذیرفته و منتشرشده ای اشاره دارد که شرکت ها و حسابداران یا گروه هایی که مسئول انجام خدمات حسابداری آن ها هستند باید هنگام تهیه صورت های مالی از آن ها پیروی کنند . به منظور اطمینان از یکپارچگی صورت های مالی گزارش شده توسط شرکت ها، این اصول توسط سازمان حسابرسی و یا نهادهای متولی این امر منتشر می شوند . به عبارتی استفاده از این اصول باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران برای تجزیه اصل تحقق درآمد و تحلیل و استخراج اطلاعات از این گزارش‌ها با مشکلات کمتری روبرو باشند . آن ها همچنین امکان مقایسه اطلاعات مالی بین شرکت های مختلف را امکان پذیر می کند .

اصول حسابداری پذیرفته همگانی

برای پی بردن به اهمیت این اصول به مثالی توجه شما را جلب می کنیم ، حسابداری را در نظر بگیرید که بر اساس میل شخصی خود عملیات حسابداری را انجام می دهد و گزارشگری صورت های مالی را بر عهده دارد . اطلاعات بدست آمده توسط این فرد تنها برای خودش قابل استفاده خواهد بود و برای دیگران فایده ای نخواهد داشت و همچنین امکان مقایسه نتایج مالی شرکتی که حسابداری آن بر عهده این فرد است با سایر شرکت های مشابه امکان پذیر نخواهد بود. این مثال و مواردی از این دست لزوم بکار گیری روش های مشخص و ثابتی را در گزارش گری امور مالی ، کاملاً مشخص می کند .

اصول حسابداری پذیرفته همگانی به سه دسته تقسیم می‌شوند و شامل مفروضات حسابداری ، اصول حسابداری و اصول یا میثاق های محدودکننده حسابداری می شوند. در این مقاله به دو مورد اول اشاره خواهیم کرد و شما می توانید برای داشتن اطلاعات راجع به میثاق های حسابداری به مقاله منتشر شده در همین سایت در تاریخ ۱۳۹۷٫۱۰٫۱۸ مراجعه کنید .

مفروضات حسابداری یا محیطی

خدمات حسابداری این اصول به چند دسته تقسیم می شود ، فروض تفکیک شخصیت ، دوره مالی ، واحد اندازه گیری و فرض تعهدی . در این مقاله تنها به سه مورد از آن ها پرداخته می شود .

فرض تفکیک شخصیت

بر اساس این فرض حسابداری هر شرکت و یا موسسه شخصیت مستقل از خود آن خواهد داشت ، حال که اینکه مالکان شخصیت حقیقی باشد یا حقوقی . در واقع تمامی فعالیت های مالی هر شرکت تنها به اعتبار شخصیت حسابداری آن مورد تجزیه و تحلیل و بررسی قرار می گیرند تا بتوان وضعیت مالی هر موسسه و نتایج عملیات آن را تهیه و گزارش کرد . برای روشن شدن موضوع به آقای کمالی که دارای یک فروشگاه فرش فروشی و تعمیرگاه خودرو است دقت کنید . برای هر یک از واحدهای اقتصادی در اختیار آقای کمالی باید یک شخصیت حسابداری جدا در نظر گرفته شود و فعالیت های مالی هر کدام از آن ها تنها از دید شخصیت حسابداری جدا مورد بررسی قرار گیرد و اسناد و مدارک مربوطه ثبت و ضبط گردد .

فرض دوره مالی

نتایج تمامی فعالیت های هر موسسه در طی یک دوره را تنها پس از پایان اجرای عملیات آن ، دریافت تمامی مطالبات ، فروش دارایی‌های و یا پرداخت بدهی ها به طور دقیق و کاملاً مشخص می توان تعیین نمود . اما استفاده کنندگان از گزارش های مالی نمی توانند برای دریافت اطلاعات مدت زمان زیادی را صبر کنند ، به همین منظور طول عمر یک شرکت یا موسسه را به دوره ‌های کوتاه تری معمولاً یک ساله و در صورت نیاز دوره های شش ماه و یا سه ماه تقسیم می‌کنند ، و برای هر دوره گزارش‌های مالی جداگانه را ارائه می نمایند . به طور معمول این دوره زمانی یک ساله هستند که به آن ها سال مالی گفته می شود . این نکته نیز قابل ذکر است که لزومی ندارد تا دوره و یا سال مالی با سال تقویمی انطباق داشته باشد.

فرض تداوم فعالیت

فرض تداوم فعالیت به این معنا است که عملیات شرکت در آینده ادامه خواهد داشت و قصد انحلال و یا تعطیلی آن وجود ندارد . البته این فرض بر این موضوع تأکید دارد که قرار نیست شرکت دارای عمر نامحدود باشد بلکه بیانگر این است که موسسه دارای عمر کافی برای اجرای تعهدات و قراردادهای خود می‌باشد .

علاوه بر مفروضات حسابداری قوانین و مقررات روشن و دقیق تری نیز نیاز است تا بتوان برای ثبت و گزارش دهی اطلاعات مالی از آن ها استفاده کرد . این قوانین و مقررات به اصول حسابداری معروف هستند و نسبت به مفروضات حسابداری بیشتر جنبه اجرائی دارند . در واقع چارچوب اصلی حسابداری به وسیله مفروضات آن شکل می‌گیرد و اصول حسابداری ایجاد آن را عملی می کنند . سازمان حسابرسی چهار اصل را به این منظور معرفی کرده است ، اصل بهای تمام شده ، اصل تطابق ، اصل تحقق درآمد ، اصل افشاء کامل

اصل بهای تمام شده از اصول حسابداری پذیرفته همگانی

بر طبق این است کلیه مبادلات حسابداری باید در تاریخ وقوع باید به بهای تمام شده در دفاتر مالی ثبت شود . در واقع منظور از بهای تمام شده ارزش ریالی مبادله در تاریخ تحصیل است . این نکته را باید در نظر گرفت که پرداخت های اضافی برای خریدهای نسیه ، جزء بهای تمام شده تاریخی محسوب نمی‌شوند . این روش از ثبت بهای معاملات زمان با تغییر ارزش دارایی ها در ارزش مبادلات ثبت شده هیچ‌گونه تأثیری نخواهد داشت . البته این روش درصد ارزش معاملات ایراداتی است که در زیر به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد .

1. در این روش تغییرات ارزش دارایی ها در طول زمان در نظر گرفته نمی‌شود
2. از آنجا که این روش دارایی ها را در زمان وقوع و به بهای خرید و فروش ثبت می کنند و با توجه به ثابت نبودن ارزش پول در طی سال های مختلف ، قرار دادن دارایی ها در یک گروه که در سال های مختلف خریداری شده اند خالی از اشکال نخواهد بود .

اصل تطابق

بر اساس این اصل درآمدها در هر دوره تنها باید با هزینه‌های انجام شده به منظور کسب آن ها مطابقت داده شوند . به عبارتی دیگر سود در هر دوره در این روش نتیجه تطابق درآمدها با هزینه‌های صورت گرفته برای آن‌ها در همان دوره می باشد .

اصل تحقق درآمد در اصول حسابداری پذیرفته همگانی

این اصل زمان شناسایی درآمد ها و ثبت آن ها را در گزارش های مالی مشخص می کند و بر اساس آن یک درآمد تنها زمانی باید شناسایی گردد که دو شرط برای آن برقرار باشد

1. در ابتدا مبادله ای بین افراد صورت گرفته باشد
2. مراحل کسب سود کامل شده باشد

اصل افشاء کامل

این اصل ایجاب می کند تا تمامی واقعیت های مربوط به فعالیت های مالی شرکت به طور کامل افشاء شوند . به عبارتی بر اساس آن باید تمامی اطلاعاتی که به هر نحوی در تصمیم گیری مدیران می تواند موثر باشد ، به طور کامل بیان شود . افشاء اطلاعات می‌تواند در متن صورت های مالی و یا در یادداشت توضیح همراه آن ها ارائه شود .

اصول، مفروضات و میثاق‌ های حسابداری

اصول، مفروضات و میثاق‌ های حسابداری، قراردادهایی مفهومی هستند که بر اعمال اصول استانداردهای حسابداری، حسابداری پذیرفته همگانی و روش‌های حسابداری تأثیر می‌گذارند.

گردآوری اطلاعات حسابداری در هر سازمانی باید توجیه اقتصادی داشته باشد. طبق این اصل، اگر هزینه جمع‌آوری اطلاعات حسابداری از منافع به‌دست‌آمده از آن بیشتر باشد، گزارشگری این اطلاعات مقرون‌به‌صرفه نیست، به همین دلیل شخص می‌تواند از ارائه آن‌ها خودداری کند. برای مثال تهیه گزارش کامل از بدهکاران بیمه، نوعی استفاده اصل فزونی منافع بر مخارج است، زیرا گرچه این گزارش اطلاعات بسیار جامعی در مورد بدهکاران شرکت بیمه می‌دهد اما به خاطر حجم زیاد گردش این حساب و هزینه بالای تهیه آن، تهیه کامل گزارش اطلاعات آن مقرون‌به‌صرفه نیست. در حقیقت مبنای تهیه این نوع گزارش این است که، قبل از انجام هر کاری باید سود و هزینه‌های مربوط به آن را شناسایی کرد و تنها زمانی که منافع حاصل از آن‌ها نسبت به هزینه‌ها بیشتر باشد، برای تهیه این گزارش‌ها اقدام کرد.

می‌توان اصول، مفروضات و میثاق‌ های حسابداری را مجموعه‌ای از بایدها و نبایدها تعریف کرد که تمام حسابدارها آن را پایه و اصل اجرای کار و انجام وظایف خود قرار می‌دهند. البته اصول و مفروضات حسابداری تعیین‌کننده چهارچوب کلی گزارشگری مالی به‌طور نظری هستند؛ برای اینکه این اصول عملی و قابل‌اجرا باشند، به اصول اجرایی نیاز دارد که به آن میثاق‌ های حسابداری یا اصول محدودکننده می‌گویند.

اصول، مفروضات و میثاق‌ های حسابداری را بشناسید

قبل از هر توضیح و تعریفی از اصول، مفروضات و میثاق‌ های حسابداری بهتر است توضیح مختصری از حسابداری داشته باشیم. حسابداری یکی از مشاغل پررونق دنیاست و حسابدار با توجه به علم و فنونی که آموخته می‌تواند شرایط مالی یک سازمان را برای سرمایه‌گذاری و مدیران آن شرکت شفاف‌سازی کند.

حسابداری عملیات ثبت تمامی معاملات مالی مرتبط به یک سازمان است. این فرآیند شامل خلاصه‌سازی، تحلیل و گزارش این اطلاعات به افرادی است که هرکدام به نحوی به این اطلاعات نیاز دارند، مثل مدیران، سهام‌داران یا اداره مالیات. گزارش‌های صورت‌های مالی که توسط حسابدار تهیه‌شده، خلاصه‌ای از معاملات مالی در محدوده تاریخی خاص، فعالیت‌های سازمان، اوضاع مالی و روند نقدی کسب‌وکار است.

اصول حسابداری

پایه و اساس کار در کلیه مراحل اجرای عملیات حسابداری شامل قواعدی است که به آن اصول حسابداری می‌گویند و این اصول عبارت‌اند از:

اصل بهای تمام‌شده: طبق این اصل، تمام تراکنش‌های مالی در تاریخ عقد با بهای تمام‌شده آن ثبت می‌شود و در صورت‌های مالی درج می‌شوند و اگر ارزش پولی آن‌ها در آینده افزایش یابد، این افزایش مدنظر قرار نگرفته و ثبت نمی‌شود. در استفاده از این اصل، برای بهای تمام‌شده دارایی‌ها قیمت نقد یا معادل قیمت نقدی آن محاسبه می‌شود.

اصل تحقق درآمد: در این اصل، درآمدها بدون اینکه به زمان دریافت وجه نقد توجه شود در زمان تحقق شناسایی می‌شوند.

اصل تطابق هزینه‌ها با درآمدها: طبق این اصل برای برآورد سود هر دوره باید مخارج با درآمدهای همان دوره مقابله کند. یعنی برای محاسبه سود هر دوره باید مخارجی که برای کسب درآمدهای آن دوره خرج شده است از درآمدها کسر نمود.

اصل افشای حقایق: طبق این اصل باید در متن صورت‌های مالی یا در یادداشت‌های همراه، تمامی اطلاعاتی که ممکن است در تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان از اطلاعات مالی تأثیر بگذارد افشا شود.

مفروضات حسابداری

در تعریف اصول، مفروضات و میثاق‌ های حسابداری این مفروضات است که پایه تهیه و تنظیم صورت‌های مالی، و اصل و مبنای اصول حسابداری را تشکیل می‌دهد. مفروضات حسابداری به‌قدری اهمیت دارند که می‌تواند موجب یک یا چند اصل حسابداری باشد. این مفروضات در حسابداری شامل موارد زیر هستند:

• فرض تفکیک شخصیت: همان‌طور که از نام آن پیداست در فرض تفکیک شخصیت برای هر سازمان، موجودیتی مستقل از صاحب (صاحبان) آن و سایر سازمان‌های جامعه در نظر گرفته می‌شود.

• فرض تداوم فعالیت: این فرض یعنی فعالیت‌های سازمان در آینده قابل پیش‌بینی بوده و ادامه‌دار خواهد بود و نیتی برای از هم پاشیدن یا توقف فعالیت‌های سازمان وجود ندارد.

• فرض دوره مالی: نتیجه واقعی و درست عملکرد هر سازمان را تنها زمانی می‌توان سنجید که عملیات اجرایی به پایان رسیده و مطالبات وصول‌شده باشد، دارایی‌ها به فروش رفته و تعهدات اجراشده و بدهی‌ها پرداخت‌شده باشد. بنابراین استفاده‌کنندگان از اطلاعات مالی قادر نیستند برای مشاهده اطلاعات تا آن زمان صبر کنند. پس عمر فعالیت یک موسسه به دوره‌های کوتاه‌تر به‌طور مساوی که غالباً یک‌ساله بوده تقسیم می‌شود و گزارش‌های مالی برای هر دوره به‌طور جداگانه ارائه می‌شود.

• فرض تعهدی: در این فرض که به‌عنوان یک فرضیه زیر مبنایی است، به‌محض تحقق درآمدها و تحمیل هزینه‌ها، بدون توجه به زمان دریافت یا پرداخت وجه نقد مربوطه باید شناسایی و ثبت شوند.

• فرض واحد اندازه‌گیری (پول): طبق این فرض واحد اندازه‌گیری در تمامی معاملات و عملیات مالی موسسه برحسب پول اندازه‌گیری و گزارش شود.

میثاق‌ های حسابداری

در توضیح عنوان سوم اصول، مفروضات و میثاق‌ های حسابداری، باید گفت اصول محدودکننده حسابداری شامل چهار مفهوم اصلی است:

• فزونی منافع بر مخارج
• اهمیت
• خصوصیات صنعت
• محافظه‌کاری

فزونی منافع بر مخارج: هر اقدامی در سازمان باید توجیه اقتصادی داشته باشد خصوصاً تهیه گزارش‌های از اطلاعات حسابداری. بر اساس این اصل، درصورتی‌که هزینه تهیه این اطلاعات از منافع به‌دست‌آمده از آن‌ها بیشتر باشد، به دست آوردن این اطلاعات مقرون‌به‌صرفه نیست، به همین دلیل فرد می‌تواند از ارائه آن امتناع کند.

اهمیت: واحدهای اقتصادی می‌توانند اقلامی که با توجه به محیط، وضعیت و عملکرد واحد ازلحاظ ارزش، کم‌اهمیت و ناچیز هستند از روش‌های صحیح تئوریک استفاده نکنند و به‌جای آن از راه‌هایی استفاده کنند که کم‌خرج‌تر، عملی‌تر و آسان‌تر باشد.

خصوصیات صنعت: در صنعت‌های مختلف با توجه به خصوصیات و ویژگی‌های مختص به آن صنعت می‌توان روش‌های حسابداری را اصلاح یا تعدیل کرد یا از روش‌های دیگری استفاده نمود، به‌شرط آنکه اثبات شود که این روش‌های جدید یا اصلاح‌شده، اطلاعات بهتر و مفیدتری نسبت به سایر روش‌ها به دست آورده یا برای ممانعت از نتیجه‌گیری‌های گمراه‌کننده، ضروری است.

محافظه‌کاری یا احتیاط: ممنوع است که واحدهای تجاری از روش‌هایی استفاده کنند که در آن‌ها دارایی‌ها و درآمدها را بیشتر از واقعیت و بدهی‌ها و هزینه‌ها را کمتر از واقعیت نشان دهند.

جمع‌بندی

در این مقاله سعی شد به‌طور مختصر اما مفید مفاهیم اصول، مفروضات و میثاق‌ های حسابداری را تعریف کرد تا شما درک کلی از این اصطلاحات پیدا کنید. حسابداری راهکارهای مشخصی دارد. راهکارهایی که روش اندازه‌گیری، داده‌پردازی و مخابره اطلاعات مالی را به شرکت‌ها و حسابدارانش نشان می‌دهد، و این رهنمودها کاملاً تحت نظارت و بر اساس اصول مورد تأیید حسابداری است. این مفاهیم چارچوبی است که توسط کمیته استانداردهای حسابداری تدوین‌شده است. در این چارچوب تهیه اطلاعات سازنده برای سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان هدف اصلی گزارشگری مالی است. این گزارش‌ها برای کارا بودن باید مرتبط، قابل‌اتکا، قابل قیاس و قابل‌فهم باشند.

در تهیه گزارش‌های مالی، اصول و مفروضات حسابداری اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد؛ درواقع زبان مشترک حسابداران برای ارائه گزارش‌گیری مالی این اصول و فرضیات است. به همین جهت کسب اطلاعات در این زمینه یکی از وظایف مهم هر حسابدار است.

صورت حساب سود و زیان و اجزا آن

صورت حساب سود و زیان یکی از سه صورت مالی مهمی است که برای گزارش عملکرد مالی یک شرکت در طی یک دوره حسابداری خاص استفاده می شود.
این گزارش بر درآمد و هزینه‌های شرکت در طی یک دوره خاص متمرکز است.
در این صورت، هزینه‌های تولید، فروش و اداری و سایر هزینه‌ها همچنین سود ناخالص شرکت، انواع درآمدها، مالیات‌های پرداخت شده و سود خالص شرکت به شیوه ای منسجم و منطقی نمایش داده می‌شود.

جهت اخذ گزارش سود و زیان بهتر است از نرم افزارهای حسابداری استفاده کنید. برای دریافت دموی رایگان نرم افزار سپیدار به اینجا مراجعه بفرمایید.

گزارش سود و زیان بر خلاف ترازنامه که به طور معمول در انتهای سال مالی تهیه می‌شود، اما در هر دوره‌ای قابل تهیه است.

این گزارش معمولا در دوره‌های یک ماهه، سه ماهه‌ شش ماهه و سالانه تهیه می‌گردد.

هدف یک کسب و کار از تهیه این صورت، گزارش عملکرد دوره‌ای شرکت و بیان میزان سود کسب شده یا زیان تحقق یافته برای اطلاع مدیران و سرمایه گذاران ان کسب و کار است.

در ادامه اجزا، روش‌ تهیه و نمونه‌ای از صورت حساب سود و زیان بررسی می‌شود.

اصول حسابداری:
(اساس صورت حساب سود و زیان)

همان گونه که در مقاله اصول حسابداری بیان گردید، در حسابداری به مجموعه ای از دستورالعمل ها که حسابداران موظف هستند بعنوان الگو در مسیر حسابداری استفاده کنند، اصول حسابداری اطلاق می‌شود.
چهار اصل حسابداری به قرار زیر هستند:

از میان این چهار اصل، اصول تطابق و تحقق درآمد در تدوین صورت سود و زیان نقشی اساسی دارند.

• اصل تحقق یعنی درآمد زمانی شناسایی می شود که تخقق یافته باشد که این زمان لزوما با زمان دریافت وجه یکی نیست.
• اصل تطابق می گوید هزینه‌ها نیز با درآمد که هزینه به خاطر آن انجام شده تطابق داده می‌شود و زمان ثبت درآمد مربوط هزینه آن نیز ثبت می‌شود

لذا تمامی هزینه‌ها و درامدها با در نظر گرفتن این دو اصل در صورت حساب سود و زیان ثبت می‌شود.

اجزا صورت حساب سود و زیان

تهیه گزارش عملکرد بر اساس نوع فعالیت یک شرکت می‌تواند متفاوت با سایرین باشد.
هر چند که این تفاوت در مواردی جزئی رخ می‌دهد و تمامی صورت‌ها چندین خطی مشی کلی پیروی می‌کنند. رایج ترین موارد مطرح شده در صورت‌های سود و زیان به صورت زیر است:

1- درآمد یا میزان فروش

درآمد فروش بیانگر عایدی شرکت از فروش محصول یا خدمات است که در قسمت بالای صورت نوشته می‌شود.
این مقدار ناخالص بوده و هزینه های مرتبط با تولید کالای فروخته شده یا ارائه خدمات در ان لحاظ نمی‌شود.
در این بین برخی از شرکت‌ها نیز دارای درآمد چندگانه هستند که مجموع این درآمدها به کل درآمد اضافه می شود.

2- بهای تمام شده کالای فروخته شده

بهای تمام شده کالای فروخته شده نشان دهنده هزینه‌های مستقیم مرتبط با تولید و فروش محصولات است. همچنین اگر شرکت ارائه دهنده خدمات باشد، این بخش یه عنوان هزینه فروش ثبت می‌شود.
این بخش از صورت حساب سود و زیان خروجی حسابداری صنعتی یک شرکت است.
بهای تمام شده عمدتا شامل نیروی انسانی، مواد اولیه، سربار تولید و سایر هزینه های دیگر مانند استهلاک است.

3- سود ناخالص در صورت حساب سود و زیان

سود ناخالص با کم کردن بهای تمام شده کالای فروخته شده (یا هزینه فروش) از درآمد فروش محاسبه می‌شود.

4- هزینه های بازاریابی ، تبلیغات و ترویج مصرف

اکثر کسب و کارها هزینه‌هایی مربوط به فروش کالاها یا ارائه خدمات دارند. این هزینه‌ها عمدتا شامل:

• بازاریابی
• تبلیغات
• و ترویج مصرف

است که با یکدیگر گروه بندی می‌شوند زیرا تمامی آن‌ها هزینه های مشابه صرف شده جهت افزایش فروش است.

5- هزینه‌های عمومی و اداری

هزینه‌های عمومی و اداری عمدتا شامل هزینه‌های زیر است:

• بخش فروش
• خدمات عمومی
• و بخش اداری

این بخش از هزینه ها دربرگیرنده تمام هزینه‌های غیرمستقیم دیگر مرتبط با اداره کسب و کار است.
اصلی ترین بخش‌های آن شامل حقوق و دستمزد کارکنان غیر تولیدی، هزینه‌های جاری اعم از بیمه و هزینه‌های ماموریت و… است.
هزینه استهلاک نیز گاهی در این بخش لحاظ می‌شود اما بسته به تصمیمات شرکت متفاوت است.

6- سود خالص قبل از کسر بهره، مالیات

این ایتم جز اختلافات میان الگوهای مختلف تهیه صورت حساب سود و زیان است.
در برخی از صورت‌ها این بخش از اجزای تشکیل دهنده گزارش عملکرد محسوب نمی‌شود. در هر حال، نشان دهنده سود قبل از بهره، مالیات، و استهلاک است.
این ردیف گزارش با کم کردن هزینه های اداری و عمومی (به استثنا مالیات) از سود ناخالص محاسبه می شود.

7- هزینه استهلاک

استهلاک بیانگر هزینه‌های غیر نقدی است که توسط حسابداران ایجاد گردیده‌است.
دلیل استفاده از این نوع از هزینه‌ که عملا به صورت نقدی پرداخت نمی‌شود بحث مالیات است.
با کسر این هزینه از سود خالص می‌توان مالیات پرداختی شرکت را کاهش داد. این هزینه توسط روش‌های استاندارد ارائه شده و بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم محاسبه می‌گردد.
دارایی‌های بلند مدت یک شرکت همچون تجهیزات ، ساختمان‌ها، وسایل نقلیه و … ممکن است در طول زمان دچار کاهش ارزش شده و هزینه استهلاک به آن تعلق گیرد.

8- درآمد عملیاتی در صورت حساب سود و زیان

درآمد عملیاتی نشان دهنده عایدی کسب شده از عملیات‌های مرسوم کسب و کار مد نظر است.
به عبارت دیگر، این عایدی قبل از هر گونه درآمد غیرعامل، هزینه‌های غیرعملیاتی، بهره یا مالیات از درآمدها کسر می شود.
درآمد عملیاتی اصطلاحی است که معمولاً در امور مالی استفاده می شود و مخفف عایدی قبل از بهره و مالیات است.

9- هزینه بهره

به طور معمول بسیاری از کسب و کارها برای راه اندازی یا ادامه حیات نیاز به تسهیلات دارند. این تسهیلات بسته به نوع کسب وکار و مرجع پرداخت کنند بهره‌های متفاوتی دارد. هزینه بهره شامل آن بخشی از اقساط است که جز اصل پول نبوده و به بانک یا تسهیل دهنده پرداخت می‌شود.

10- سایر هزینه‌ها

کسب و کارها غالباً هزینه های دیگری دارند که مختص صنعت آن‌ها است.
هزینه های دیگر ممکن است شامل مواردی از قبیل:

• توسعه فناوری
• تحقیق و توسعه (R&D)،
• غرامت مبتنی بر سهام یا Stock-Based Compensation
• هزینه های اختلال در ارزش سود و زیان ناشی از فروش سرمایه گذاری‌ها
• و …

باشند و همچنین بسیاری از هزینه‌های دیگر که خاص یک صنعت یا شرکت است.

درآمد قبل از مالیات (EBIT)

EBT مخفف Earnings Before Tax است و به عنوان درآمد پیش از کسر مالیات نیز شناخته می‌شود. این ردیف با کسر هزینه بهره از درآمد عملیاتی محقق می‌شود. درامد قبل از کسر مالیات آخرین ردیف نهایی قبل از رسیدن به درآمد خالص است.

12- مالیات بر درآمد

مالیات بر درآمد ایتمی است که توسط نهاد‌های مالی کشور بسته به نوع فعالیت کسب و کار مشخص می‌شود.
این مقدار به صورت معمولی درصدی از درامد خالص پیش از کسب مالیات است.
اگر شرکتی زیان ده بوده و زیان پیش از کسر مالیات محقق کند، به ان شرکت مالیات تحقق نمی‌گیرد همچنین کل هزینه مالیات می تواند شامل مالیات های جاری و مالیات‌های آینده باشد.

13- درآمد خالص در صورت حساب سود و زیان

درآمد خالص با کسر مالیات بر درآمد از درآمد قبل از مالیات محاسبه می شود. این مقدار پس از تعیین سیاست‌های شرکت در ارتباط اصل تحقق درآمد با میزان سود یا زیان انباشته، به ترازنامه منتقل می‌گردد.

روش تهیه یک صورت حساب سود و زیان

با توجه به اجزای تشکیل دهنده صورت حساب سود و زیان که در بالا بیان گردید و همچنین ماهیت کسب و کار مد نظر، صورت حساب سود و زیان تهیه می‌گردد.

برای این منظور با توجه به ترتیب اجزا صورت حساب که در بالا مطرح گردید، ایتم‌های هزینه‌ای و درآمد وارد جدول می‌شوند.
در هر مرحله‌ درآمدها به ایتم تجمیع شده قبل افزوده و هزینه‌ها از ان کسر می‌شوند.
با توجه به ماهیت شرکت نام ایتم‌ها، تعداد‌ آن‌ها و ماهیت‌ ان‌ها متغیر خواهد بود.

شکل زیر یکی از قالب‌های رایج تهیه صورت حساب سود و زیان است:

تشریح یک مثال واقعی از صورت حساب سود و زیان

جدول زیر صورت حساب سود و زیان شرکت سرمایه‌گذاری گروه صنایع بهشهر ایران مربوط به سه دوره منتهی به سال 97 و98 است.
در این صورت حساب ردیف‌های هزینه‌ای و درآمدی متفاوتی بیان گردیده که در ادامه تشریح می‌گردد.

بر حسب صورت حساب سود و زیان فوق، این شرکت در دوره 6 ماهه سال 98 در مجموع 86111 میلیون ریال درآمد عملیاتی داشته است. همچنین سایر درآمدهای عملیاتی شرکت نیز39152 میلیون ریال بوده است.
در ادامه پس از کسر 16543 میلیون ریال بابت هزینه‌های اداری و عمومی 108720 میلیون ریال سود ناخالص عملیاتی محقق گردیده است.
در ادامه با کسر هزینه‌های مالی یا همان هزینه‌های بهره و افزودن سایر درآمدها، سود خالص قبل از کسر مالیات مشخص شده‌است.

با توجه به اینکه شرکت بنا به دلایلی مستلزم پرداخت مالیات نبوده است، سود خالص پیش از کسر مالیات برابر با سود خالص نهایی گردیده‌است.

با توجه به مثال بیان شده در بالا تفاوت قالب‌های موجود برای تهیه صورت حساب سود و زیان تا حدودی مشخص گردید.
تدوین صورت سود زیان با توجه به ماهیت هر شرکت یعنی:

• تولیدی
• بازرگانی
• خدماتی
• سرمایه‌گذاری
• خیریه‌ها
• و …

انجام می‌پذیرد و بر این اساس بایستی تغییراتی در قالب کلی لحاظ گردد. در ادامه مباحث مطرح به تشریح سایر صورت‌های حسابداری خواهیم پرداخت.

پیشنهاد می کنیم مقاله مشکلات تهیه‌ی صورت سود و زیان را نیز مطالعه بفرمایید.

دولت برای تحقق درآمد به دستکاری نرخ ارز روی خواهد آورد/بودجه شرکت‌های زیانده دولتی ۵۲ درصد بیشتر شده است

رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: وابستگی بودجه به نفت در سال ۹۸ افزایش یافته است این در حالی است که تحریم‌ها باعث خواهد شد ما در این بخش با مشکل روبرو شویم و اطمینانی برای درآمد از این محل وجود نداشته باشد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی ایران در جلسه ماهانه این اتاق گفت:ا ین آخرین جلسه پارلمان بخش خصوصی کشور است که می‌تواند در مورد بودجه سال ۹۸ اتاق نظرات خود را بیان کند.

وی ادامه داد: در حالی که سازمان برنامه و بودجه امسال برای اولین بار از بخش خصوصی و اتاق‌های سه گانه برای بررسی بودجه و تدوین آن دعوت کرد اما نظرات آنها مورد غفلت قرار گرفت و در بخش‌های کلی اصلا نظرات اتاق گرفته نشد.

شافعی ادامه داد: اتاق از سازمان برنامه و بودجه خواست که بودجه سال آینده را بر اساس مواردی همچون تولید داخلی ،توسعه صادرات بخش های مولد، اصل تقدم منابع بر مصارف، تعیین تکلیف شرکت های دولتی زیان ده، هدفمند سازی درآمدهای مالیاتی و کاهش مالیات بر اشخاص حقیقی و حقوقی و مشارکت حداکثری بخش خصوصی در نظر بگیرد اما واکاوی بودجه ۹۸ چنان است که نظرات بخش خصوصی در لایحه بودجه‌ای که به مجلس ارائه شده نیامده است بنابراین اتاق نظرات و پیشنهادات خود را به کمیسیون تلفیق مجلس ارسال کرد.

وی گفت: خوشبینانه بودن بودجه ۹۸ مهم‌ترین و اصلی‌ترین انتقاد اتاق به این بودجه است بودجه ۹۸ نسبت به شرایط کشور که اکنون با رکود اقتصادی و در آینده با کاهش درآمدهای نفتی روبرو خواهد شد، سیاست‌های دولت در بودجه به دلیل تحریم و نابسامانی اقتصادی اهمیت دارد و عدم توجه به این مسائل می‌تواند کشور را دچار بحران کند.

رئیس اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: نکته دوم غیرواقعی بودن درآمدها است وابستگی بودجه به نفت در سال ۹۸ افزایش یافته است این در حالی است که تحریم‌ها باعث خواهد شد ما در این بخش با مشکل روبرو شویم و اطمینانی برای درآمد از این محل وجود نداشته باشد روند قیمت گذاری بازار نفت و امکان فروش در شرایط فعلی چنین درآمدهایی را مشخص نمی‌کند و در صورت عدم تحقق درآمد جبران آن با دستکاری نرخ ارز و وابستگی به بانک مرکزی دور از انتظار نیست.

شافعی افزود: نکته سوم انبساط بودجه شرکت‌های دولتی است که در سال آینده ۵۲ درصد رشد داشته است.تصدی این شرکت‌ها در بازار باعث شده‌اند که بخش خصوصی در تنگنا آن قرار بگیرد انتظار این بود که شرکت‌های زیانده دولتی زودتر تعیین تکلیف شود این زیان‌ها بر دوش چه کسانی سنگینی می‌کند.

وی در خصوص مورد چهارم این پیشنهادات گفت: عدم مشخص بودن نرخ ارز مشکل دیگر بودجه سال آینده است. دولت نرخ ارز را فدای بودجه می‌کند و برای رسیدن به درآمدهای تعریف شده هر طور که بخواهد آن را در نظر می‌گیرد تا بتواند درآمدهای خود را با فروش نفت تکمیل کند اگر درآمد نفت مطابق آنچه دولت پیش بینی کرده بود محقق نشود دستکاری نرخ ارز تبدیل به کانالی برای درآمد می‌شود، این باعث خواهد شد که دولت به سمت استقراض از بانک مرکزی و فروش اوراق مشارکت برود.

رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: نکته پنجم اصلاحات بودجه‌ریزی کشور است که متاسفانه به صورت معکوس انجام می‌شود. یعنی دولت ابتدا مصارف خود را تعریف می‌کند و پس از آن به دنبال منابع درآمدی خود است که عدم تحقق آن در این شرایط نابه‌سامانی اقتصاد کشور می‌تواند بحران‌زا باشد که کمترین اثر آن استقراض از بانک مرکزی و فروش اوراق قرضه است. آدرس غلط دادن و ارائه سند چشم‌انداز مبهم بدترین کار برای فعالان اقتصادی است.

شافعی در خصوص نکته پنجم گفت: در حالی که درآمدهای دولت در تنگنا قرار گرفته لذا انتظار داشتیم دولت به سمت چابکسازی برود. افزایش درآمد و برنامه‌ریزی واقعی و کاهش هزینه‌ها تنها با چابک‌سازی و سفت بستن کمربندها محقق می‌شود.

شافعی با اشاره به درآمدهای مالیاتی دولت گفت: دولت در بودجه سال آینده متاسفانه به سمت هدفمند کردن اصل تحقق درآمد درآمدهای مالیاتی نرفته است و همچنان نهادهایی که به دلیل عدم شفافیت و یا رانت مالیات خود را پرداخت نمی‌کنند هنوز وجود داردو این امر باعث شده که فشار مالیات به دیگر پرداخت‌کنندگان وارد آید.

شافعی در پایان گفت: اینها بخش‌هایی از پیشنهادات اتاق به کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی بود که امیدواریم به آنها توجه شود.

حسابداری

هزینه ی استهلاک چیست و چرا یک دارایی را مستهلک می کنیم؟

در حسابداری یک اصل داریم با نام "اصل تحقق درآمد". طبق این اصل می بایست همه درآمد ها را در هنگام تحقق شناسایی (و یا به عبارتی ثبت) کنیم .

در استانداردها و کتابهای حسابداری زمانی یک درآمد را محقق شده فرض می کنند که :

الف ـ وجه نقد مربوطه دریافت شده باشد و یا احتمال دریافت وجود داشته باشد .

ب ـ کلیه کارهای لازم جهت نهایی شدن درآمد انجام شده باشد.(برای مثال اگر قرار است کالایی در کشوری دیگر تحویل گردد تا زمانی که کالا تحویل نشده باشد ثبت درآمد نخواهیم داشت)

به دو دلیل فوق ، ما ثبت پیش دریافت داریم . یعنی زمانی که پول گرفتیم و کار انجام نشده است (یعنی شرط ب رعایت نشده است) اجازه ی شناسایی درآمد را نداریم ؛ و نیز زمانی که کالا فروخته شده و مطمئن باشید که وجه نقد دریافت نخواهید کرد اجازه ی شناسایی درآمد را ندارید (یعنی شرط الف برقرار نباشد) .

در حسابداری همچنین یک اصل دیگر با نام "اصل تطابق هزینه با درآمد" داریم . طبق این اصل می بایست همه ی هزینه هایی که با درآمد های شناسایی شده طبق تحقق درآمد مطابق دارد (ارتباط دارد) شناسایی و سند بخورد . یک مثال می زنم : یک کالایی به بهای 100 ریال خریداری می شود :

1- اگر این کالا تا پایان سال بفروش نرود ؛ آنگاه مبلغ 100 ریال بعنوان موجودی کالا در ترازنامه نشان داده می شود با عنوان موجودی کالای پایان دوره . چرا خرید کالا را به هزینه تبدیل نمی کنیم . چون درآمدی وجود ندارد (تحقق درآمد) یعنی کالا را نفروختیم و لذا هزینه ای وجود ندارد (تطابق هزینه با درآمد).

2- اگر همین کالا به مبلغ 120 ریال بفروش رود آنگاه بدلیل اینکه درآمد محقق شده است لذا مبلغ 120 ریال بعنوان درآمد شناسایی و مبلغ 100 ریال بعنوان هزینه شناسایی می شود.

3- اگر همین کالا بمحض دریافت شکسته و از بین رود مبلغ 100 ریال اولیه به زیان تبدیل شده و شناسایی می شود. در این حالت بدلیل اینکه درآمد شناسایی نشده لذا هزینه نیز شناسایی نمی شود و بجای هزینه از حساب زیان استفاده می شود. حال برگردیم به سوال :

چرا دارایی ها را مستهلک می کنیم و سند هزینه استهلاک شناسایی می کنیم؟ جواب : ما از دارایی ها استفاده می کنیم تا منافعی بدست آوریم. بدلیل بدست آمدن منافع ، دارایی های در طی سال تحقق درآمد رخ داده (اصل تحقق درآمد) و لذا می بایست هزینه های مربوطه نیز شناسایی شود (اصل تطابق هزینه با درآمد) این هزینه ها دقیقا همان هزینه استهلاک است . البته می توانستیم سوال را طور دیگری مطرح کنیم :

چرا کل دارایی را در هنگام خرید به هزینه تبدیل نمی کنیم و دارایی شناسایی می کنیم ؟

جواب : بدلیل اینکه از یک دارایی در سالهای مختلف استفاده می شود و منافع آن در چند سال و نه فقط سال اول بدست می آید (تحقق درآمد) لذا می بایست یک دارایی در سالهای مختلف به هزینه تبدیل شود (تطابق هزینه با درآمد) و این هزینه همان هزینه استهلاک است که در قسمت فوق توضیح داده شده است .

نکته : البته موارد فوق در مورد زمین صدق نمی کند ؛ زیرا علاوه بر اصول حسابداری می بایست دارایی به مرور زمان از بین رود و چون زمین از بین نمی رود آنرا مستهلک نمی کنیم .