شاخص سهام چیست؟

شاخص VIX در بازار سهام چیست؟

فعالیت در بازارهای مالی و کسب سود از این بازارها مستلزم آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم و تحلیل های مورد استفاده در آن است. این بازارها از عوامل متعددی تاثیر می پذیرند که تاثیر این عوامل گاها می تواند نوسان های شدیدی را در پی داشته باشد. افراد برای اینکه بتوانند ریسک ها و نوسانات موجود در بازارهای مالی را به بهترین شکل مدیریت کنند و به پیش بینی دقیقی دست یابند، بایستی با شاخص های پیش بینی روندها و نوسانات در بازار آشنا شوند. در این مقاله برآنیم تا به ارائه توضیحاتی در مورد شاخص VIX در بازار سهام بپردازیم.

شاخص VIX چیست؟

شاخص VIX که مخففی از عبارت Volatility Index است یک شاخص زمان واقعی است که به پیش بینی نوسانات بازار می پردازد. در میان سرمایه گذاران بازار سهام در آمریکا این شاخص به عنوان یک شاخص مهم به کار می رود. این سهام در واقع نشان دهنده انتظارات معامله گران از شاخص S&P 500 در آینده ای نه چندان دور است که مبتنی بر معاملات انجام شده روی اختیار خرید و فروش شاخص S&P 500 برای بازه زمانی 30 روز آتی در بورس اختیارات شیکاگو CBOE بنا نهاده شده است.

از این شاخص به عنوان معیاری برای سنجش میزان ریسک موجود در بازار و همچنین هیجانات سهام داران استفاده می شود. شاخص VIX با عنوان شاخص ترس نیز خوانده می شود.

این شاخص توسط بسیاری از سهام داران، تحلیل گران و مدیران سبدهای سرمایه گذاری در قالب ابزاری برای ارزیابی میزان ریسک بازار، ترس ها و احساسات کلی حاکم بر بازار، پیش از اینکه تصمیم به سرمایه گذاری بگیرند، به کار برده می شود. این شاخص را به صورت درصدی و روزانه محاسبه می کنند.

همانطور که اشاره شد این شاخص برای اندازه گیری تلاطم ها و نوسانات بازار سهام به کار می رود. نوسانات در اینجا به میزان حرکت قیمت ها در بازار در یک بازه زمانی مشخص اشاره دارد. در این میان با افزایش میزان نوسانات مشاهده شده و یا مورد انتظار، بر واریانس حرکات قیمت یک سهام یا شاخص مشخص نیز افزوده می شود. در مقابل هر چه از میزان نوسان قابل مشاهده و یا پیش بینی شده کاسته شود، واریانس حرکات قیمت در بازه زمانی معین کمتر خواهد بود.

واریانس شاخصی برای اندازه گیری انحراف از میانگین است و هر میزان که قیمت یک سهم یا دارایی در یک بازه مشخص زمانی، فاصله بیشتری از میانگین خود بگیرد، شاهد انحراف بیشتر و در نتیجه واریانس بالاتری خواهیم بود.

تاریخچه شاخص VIX

ایجاد و به کارگیری شاخص VIX به سال 1933 بر می گردد. این شاخص توسط هیئت بورس شیکاگو (CBOE) ایجاد و از آن زمان به بعد توانست به عنوان یک معیار و ابزار محبوب برای سنجش نوسان و ریسک بازار مطرح شود. در این مقطع بازار مشتقه با محدودیت هایی مواجه بود و هنوز مراحل رشد خود را سپری می کرد.

هدف استفاده از این شاخص این بود که بتوان به وسیله آن نوسانات کوتاه مدت مورد انتظار بازار را مشخص کرد و در قیمت گذاری اختیارها نوسان را لحاظ کرد. به تدریج و با گسترش بازار مشتقه، در محاسبه شاخص VIX، اختیار معامله های بیشتری از شاخص S&P 500 مورد استفاده قرار گرفت و همین امر سبب شکل گیری بینش دقیق تری از انتظارات سهام داران بر نوسانات بازار آتی شد. به مرور این شاخص گسترش یافته و برای محاسبه نوسانات سایر شاخص ها نیز مورد استفاده قرار گرفت.

استفاده از این شاخص بویژه برای معامله گرانی که در قرار دادهای آپشن (اختیار معامله) وارد می شوند، بسیار سودمند است. در قراردادهای آپشن معامله گران بایستی دائما نوسانات پیش بینی شده را در تصمیمات معاملاتی خود مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند.

شاخص VIX در بازار سهام

در بازار سهام به عنوان یک اصل کلی، زمانی که ارقام بالاتری توسط شاخص به ثبت می رسد، یعنی شاهد قیمت گذاری بالاتری در معاملات آپشن هستیم و در مقابل با کوچک تر شدن اعداد در حال ثبت توسط VIX، قیمت در معاملات آپشن پایین تر خواهد بود.

در کل می توان چنین گفت چنانچه در شرایط نوسانات به نسبت کم اقدام به خرید قراردادهای آپشن کرد، می توان معامله سودمندتری را انتظار داشت و در صورت حاکمیت نوسانات بیشتر بر بازار، سود بیشتر در فروش قراردادهای آپشن است. دلیل وجود چنین روندی نیز این است که تمایل قراردادهای آپشن در نوسانات کمتر به قیمت پایین تر است، این در حالی است که این قراردادها در نوسانات بیشتر میل به حرکت به سمت قیمت های به نسبت بالاتری را از خود نشان می دهند.

بنابراین ریسک نوسانات بازار در قیمت قراردادهای خرید و فروش آپشن اعمال شده و اغلب به عنوان یک نوع ریسک مورد انتظار در نظر گرفته می شود. شاخص VIX با توجه به قابلیت پویایی خود می تواند در نتیجه تعامل معامله گران در بازار افزایش یا کاهش یابد.

نکته قابل توجه دیگر در مورد این شاخص، رابطه عکس آن با بازار سهام و بویژه S&P 500 است. به عنوان مثال، در زمان آرامش بازار و حاکم بودن روند صعودی، اعداد ثبت شده توسط این شاخص کمتر خواهد بود و برعکس در روند نزولی، زمانی که فشار فروش وجود دارد و ترس در بازار بیشتر است، شاخص VIX جهشی عمل می کند.

جزئیاتی بیشتر از شاخص VIX

تا اینجا تقریبا با رویکردی کلی از شاخص VIX آشنا شدیم، در این قسمت سعی داریم با جزئیات این شاخص و اعداد درون آن بیشتر آشنا شویم. شاخص VIX در اصل، میزان تغییرات مورد انتظار برای شاخص S&P 500 در محدوده انحراف معیار اول این شاخص را در یک بازه زمانی یک ساله به نمایش می گذارد.

انحراف معیار اول به انحراف معیار از یک تا منهای یک را شامل می شود. از آنجایی که در توزیع نرمال، 68 درصد از داده ها در محدوده بین یک تا منهای یک قرار گرفته اند، از این رو، این احتمال که قیمت در آینده در همین محدوده در نوسان باشد، 68 درصد تخمین زده می شود. لازم به ذکر است که 95 درصد از داده ها نیز در محدوده انحراف دوم توزیع شده اند.

بهتر است توجه داشته باشید که انحراف معیار اول، به تحرکات قیمت در محدوده 68 درصد از بازه تغییرات قیمت ها در طی یک سال اخیر اشاره دارد. اهمیت مقدار عدد فعلی در شاخص VIX در هنگام تحلیل این شاخص، کمتر از تحلیل روند تاریخی آن نیست. از این رو، عدد فعلی را با اعداد نسبی آن در گذشته مقایسه می کنند. طبق یک دستورالعمل کلی، هر گاه که عددی زیر 20 توسط شاخص VIX به ثبت برسد، بدین معنی است که در بازار شاهد یک محیط نسبتا کم ریسک هستیم.

همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد، میان عدد کمتر در VIX با حرکت قیمت صعودی در بازار سهام همبستگی وجود دارد. از این رو، زمانی که شاخص عدد بالای 20 را ثبت می کند، یعنی فضایی ریسکی تر بر بازار حاکم است.

همزمان با افزایش نگرانی ها در بازار، اعداد مربوط به VIX نیز به سرعت افزایش پیدا می کنند. دلیل این امر این است که تمایل معامله گران برای بیمه شدن از طریق قراردادهای آپشن افزایش یافته است.

در هر حال، VIX اغلب جهش های کوتاه مدتی را تجربه کرده است و معمولا شاخص نوسانات در بازار پس از تجربه کوتاهی، مجددا بازگشت به میانگین تاریخی خود را از سر می گیرد. منشا این پدید غالبا به این اصل اساسی بر می گردد که در نوسانات بازار همواره میل بازگشت به مقدار میانگین عادی به چشم می خورد.

نوسانات برخلاف روندهای قیمتی که تمایل به تداوم در مدت زمان طولانی در آنها مشاهده می شود، دارای رفتاری دوره ای هستند. هر چند این قاعده نمی تواند خیلی قابل اتکا باشد اما تجربه تاریخی گویای این روند است.

با این حال نمی توان از تاثیر رویدادهای ژئوپلیتیک و اقتصادی روی شاخص VIX چشم پوشی کرد. رویدادهای پیش بینی نشده ای می تواند در جهان رخ دهد که بازار سهام ایالات متحده را تحت تاثیر خود قرار دهد، در این صورت معامله گران طبیعتا به دنبال روش هایی برای تامین امنیت سرمایه خود بوده و سعی می کنند استراتژی هایی پوشش دهنده را اتخاذ کنند. بازارهای آپشن معمولا میزبان استراتژی های پوشش دهنده هستند.

معامله گران حرفه ای آپشن به این واقعیت واقف هستند که معمولا نوسانات ضمنی یا مورد انتظار در آینده، اغلب دارای جنبه اغراق آمیزی از نوسانات تحقق یافته در بازار هستند و اختلاف میان نوسان مورد انتظار و محقق شده به مرور زمان تقریبا به پایین تر از 10 درصد می رسد. این بدان معنی است که معامله گران معاملات آپشن می توانند با استراتژی های نوسانات کوتاه مدت یک فرصت سودآوری خوب برای خود خلق کنند.

نحوه معامله با شاخص VIX

با وجود اینکه شما نمی توانید به صورت مستقیم با VIX معامله کنید، اما این امکان وجود دارد که از طریق بازار آتی یا آپشن موقعیت معاملاتی اخذ کنید و در معاملات این شاخص مشارکت نمایید. همچنین شما به عنوان معامله گر بازار بورس می توانید از طریق محصولات قابل معامله در بورس (ETP)، به محصولات مرتبط با شاخص VIX دسترسی داشته باشید. چند محصول متمرکز بر شاخص VIX وجود دارند که VXX و VXZ از محبوب ترین آنها هستند.

معامله گران به چند دلیل وارد معامله با VIX می شوند. یکی از این دلایل این است که این شاخص می تواند به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک پورتفولیو مورد استفاده قرار گیرد که این مورد اغلب کاربرد غالب محصولات VIX محسوب می شود. مورد دوم اینکه با استفاده از محصولات مرتبط با این شاخص سفته بازان می توانند برای کسب سود از تغییرات بالقوه نوسانات بازار، موقعیت های معاملاتی اخذ کنند.

همانگونه که در طول متن اشاره شد، در حالت کلی رابطه ای معکوس میان بازار سهام و شاخص VIX وجود دارد. با داشتن درک کامل از این موضوع می توان در این زمینه انواع مختلفی از استراتژی های پوشش دهنده ریسک را مورد استفاده قرار داد تا پورتفولیوی خود را در مقابل حرکت های نامطلوب بازار مصون نگه داشت. این روش را می توان از جمله بهترین موارد استفاده از شاخص VIX در تقویم معاملاتی کلی معامله گران به شمار آورد.

محاسبه شاخص VIX

طبق تعریف ارائه شده از شاخص VIX، مقادیر این شاخص نشان دهنده نوسانات مورد انتظار S&P 500 در بازه زمانی 30 روز آینده است که آن را با اختیارهای مورد معامله در بورس شیکاگو CBOE محاسبه می کنند. هر چند فرمول محاسباتی آن مقداری پیچیده است اما در کل مفهوم ساده و قابل فهمی دارد.

در فرمول محاسباتی شاخص VIX مولفه های مورد استفاده، اختیارهای خرید و فروش با نزدیک ترین سررسید و اختیارهای دور بعد آن با سررسید 23 تا 37 روزه را شامل می شود. اختیارهای مورد استفاده در پایان هر هفته مورد بازنگری قرار می گیرد تا مشمول شرایط مورد نظر باشند.

سایر مولفه های لحاظ شده در این شاخص شامل زمان سررسید اختیار، مقدار آتی شاخص طبق قیمت اعمال اختیار معامله روی شاخص، میانگین مابه التفاوت سفارشات سرخط خرید و فروش اختیار معامله، قیمت اعمال مشخص شده و نرخ بهره بدون ریسک تا زمان سررسید و … است.

جمع بندی

شاخص VIX را طبق آنچه عنوان شد، می توان یک شاخص مهم و کاربردی برای پیش بینی وضعیت اقتصاد جهانی دانست که همچنین معیاری مهم برای نوسانات بازار سهام به شمار می آید. استفاده از این شاخص به معامله گران این امکان را می دهد تا بتوانند عوامل موثر بر قیمت ها را مورد بررسی قرار دهند و متعاقبا تصمیم درستی را در زمان مناسب آن اتخاذ نمایند.

با وجود این مزایا، این شاخص یک نقص عمده دارد و آن اینکه چون براساس نوسانات بازار عمل می کند و مبتنی بر قیمت یک دارایی پایه نیست، فاقد قابلیت آربیتراژگرایی است و احتمال اینکه مقدار آن با مقدار منصفانه متفاوت باشد، وجود دارد و احتساب مقدار منصفانه آن نیز خیلی آسان نیست. از سویی چون در ایران انجام معاملات اختیار معامله چندان مرسوم نیست، این شاخص خیلی نمی تواند در بورس ایران مورد استفاده قرار گرفته و کاربردهای مهم آن آشکار شود.

اخبار بورس و اقتصادی، آموزش و تحلیل سهام - نبض‌بورس

شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته‌ شده در بورس است.

برای بررسی و تحلیل وضعیت بورس نیاز به شاخص های مختلفی داریم تا شرایط آن را در بازه های زمانی مختلف بررسی کنیم. شاخص کل بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان می‌دهد. این شاخص، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است و تغییرات این شاخص بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس می باشد. شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سود سالیانه ای که شرکت ها پرداخت می کنند را محاسبه می کند. به عبارت دیگر تغییرات ‌شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. طبق فرمول محاسبه ‌شاخص کل، هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.

درست است که شاخص، عملکرد و وضعیت بورس را نشان می‌دهد، اما مثبت یا منفی بودن شاخص همیشه به معنی مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست. بلکه شاخص، وضعیت کلی بورس را به ما نشان می‌دهد. به بیان دیگر و برای درک ساده‌تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکت‌های بورسی به تعداد مساوی خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.

اخبار شاخص کل بورس

ارزش سهام عدالت و دارایکم در ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ چقدر شد؟

ارزش واقعی سهام عدالت با توجه به روند صعودی بورس و نماد‌های مربوطه نسبت به روز گذشته افزایشی شده و ارزش واقعی سهام عدالت با ارزش اولیه حدود ۵۳۲ هزار تومان بیش از ۶۸۵ هزار تومان افزایش یافت.

شاخص بورس به یک میلیون واحد هم برمی گردد؟

بازیگران بورس منتظر واکنش بازار به تصمیم حمایتی سران قوا خواهد بود. هر چند که در صورت تداوم ریزش شاخص ممکن است باید منتظر اصلاحات بعدی نیز بود.

موافقان و مخالفان ۷+۳ چه میگویند؟

های وزارت اقتصاد برای آنچه تقویت و رونق بازار سرمایه خوانده می‌شود به تصویب شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی رسید و ۷ مورد برای اجرا منتظر تایید نهایی است. برخی از فعالان اقتصادی و تحلیلگران بورسی اما ضمن آنکه این بسته را عامل رونق بازار سهام به ویژه در بلندمدت نمی‌دانند مخالف بخشی از این پیشنهادها نیز بودند و آنها را تورم‌زا می‌دانند

بورس امروز چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ چگونه بود؟ + فیلم

شاخص کل بورس روز دوشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ در نهایت با کاهش ۱۳۵۹۰ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۱۶۷ هزار و ۷۲ واحدی آرام گرفت. امروز چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ در بورس چه گذشت؟

ارزش سهام عدالت و دارایکم در ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ چقدر شد؟

امروز با کاهش شاخص کل ، ارزش سبد سهام عدالت هم کاهش چشمگیری داشت و ۱۰ درصد نسبت به دیروز ارزش خود را ازدست داد.

بازار سهام هنوز با ترس همراه است

یک کارشناس بازار سرمایه معتقد است بازار با ترس و شوک همراه شده است. خبرها و سیگنال‌ها در حال حاضر تغییری در روند بازار ایجاد نمی‌کنند و روند منفی بازار ادامه‌دار است.

بورس امروز دوشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۰؛ آخرین سیگنال ها برای بورس امروز/ بورس امروز چگونه بود؟ + فیلم

شاخص کل بورس روز یکشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ در نهایت با کاهش ۱۳۶۲۶ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۱۸۰ هزار و ۷۱۲ واحدی آرام گرفت. امروز دوشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ با گزارش لحظه به لحظه از تالار شیشه‌ای سعادت آباد با ما همراه باشید.

ارزش سهام عدالت و دارایکم در ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ چقدر شد؟

ارزش سهام عدالت امروز هم کاهشی بود به طوری که ارزش هر برگه سهام عدالت ۵۳۲ هزارتومانی دارندگان این سهام به ۷ میلیون و ۷۶۹ هزار و ۹۴۶ تومان رسید

بورس امروز یکشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰/ شاخص کل بورس امروز چه روندی داشت؟ + فیلم

شاخص کل بورس روز شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ در نهایت با کاهش ۱۳۵۴۷ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۱۹۴ هزار و ۳۰۳ واحدی آرام گرفت. امروز یکشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ با گزارش لحظه به لحظه از تالار شیشه‌ای سعادت آباد با ما همراه باشید.

پیش بینی بورس فردا ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰/ بورس مثبت می‌شود؟

امروز ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ بورس به مانند اکثر روز‌های سال جاری قرمزپوش بود و شاخص کل ۱۳.۵ هزار واحد با اُفت ارتفاع مواجه شد و کانال ۱.۲ میلیون واحدی را از دست داد. بورس فردا چگونه خواهد بود؟

ارزش سهام عدالت و دارایکم در ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ چقدر شد؟

معاملات بازار سهام امروز شنبه در حالی به پایان رسید که شاخص کل بیش از ۱۳ هزار واحد کاهش داشت، این موضوع باعث شد تا ارزش سهام عدالت بار دیگر تحت تاثیر افت بازار سهام با کاهش قیمت همراه شود و ۱.۸ درصد ریزش را تجربه کند.

ارزش پالایشی یکم ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ چقدر شد؟

صندوق پالایش یکم، اولین روز معاملاتی هفته را قرمز به پایان رساند و در پایان معاملات ارزش هر واحد صندوق پالایش‌یکم با احتساب ۱.۰۲ درصد افت نسبت به روز معاملاتی قبل به ۷۳ هزار و ۱۰ ریال رسید.

امید بورس به بازگشت حقیقی‌ها؟

سهامداران اولین رشد هفتگی شاخص کل در سال جدید را تجربه کردند. هفته‌ای که البته رشد قیمتی تنها نصیب گروه‌های بزرگ دلاری و غیردلاری شد و به همین دلیل نیز شاخص کل بورس تهران توانست کمی در محدوده مثبت تابلو پیشروی کند. به این ترتیب هفته منتهی به ۸ اردیبهشت‌ماه در حالی سپری شد که دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای رشد ۰۵/ ۰ درصدی را ثبت کرد و مجددا به کانال ۲/ ۱ میلیون واحد بازگشت.

بورس امروز شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰/ باز هم سقوط به زیر کانال ۱.۲ میلیون واحدی + فیلم

شاخص کل بورس روز چهارشنبه ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ در نهایت با افزایش ۵۰۷۱ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۲۰۷ هزار و ۷۰۲ واحدی آرام گرفت. امروز شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ با گزارش لحظه به لحظه از تالار شیشه‌ای سعادت آباد با ما همراه باشید.

مثبت‌ترین نمادهای بازار هفته گذشته

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در اواسط هفته‌ای که گذشت و با تداوم روند نزولی، به عدد یک میلیون و ۱۸۶ هزار واحد رسید، اما از روز سه‌شنبه و با بازگشت روند صعودی به معاملات دوباره به جایگاه یک میلیون و ۲۰۷ هزار واحد ورود کرد.

کاهش میانگین خروج پول حقیقی از بازار سهام

بورس هفته اخیر را در سطح یک میلیون و 207 هزار واحد به پایان برد، این در حالی است که در پایان هفته پیشین نیز در همین رقم ایستاده بود.

افزایش ارزش پالایشی یکم ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰

صندوق پالایش یکم، آخرین روز معاملاتی هفته را هم سبزپوش به پایان رساند و در پایان معاملات ارزش هر واحد صندوق پالایش‌یکم با احتساب ۱.۴۶ درصد رشد نسبت به روز معاملاتی قبل به ۷۳ هزار و ۷۶۰ ریال رسید.

ارزش سهام عدالت و دارایکم در ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ چقدر شد؟

ارزش سهام عدالت امروز تحت تاثیر روند صعودی بازار افزایش یافت و ارزش هر برگه سهام عدالت ۵۳۲ هزارتومانی دارندگان این سهام به ۸ میلیون ۵۱ هزار و ۴۵۴ تومان رسید.

بازگشت بورس به روند مثبت با اجرای بسته حمایتی ۳+۷

مدیرعامل بورس تهران بسته پیشنهادی دهگانه تحت عنوان ۳+۷ را یکی از مهمترین اقدامات در راستای توسعه بازار سرمایه و حمایت از بورس عنوان کرد و تاکید داشت که این موضوع می تواند تقویت طرف تقاضا را به دنبال داشته و رشد بازار سهام را نوید دهد.

رشد بورس از اواسط تابستان تا پاییز۱۴۰۱

بازار سرمایه در حالی سال ۱۴۰۰ را آغاز کرد که همزمان با مشکلات مربوط به دامنه‌نوسان نامتقارن سایه ابهامات سیاسی و اقتصادی بیش از گذشته بر سر این بازار احساس می‌شود. بسیاری از کارشناسان و فعالان این بازار پیش‌بینی روند بازار سهام در سال پیش‌رو را بسته به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری، سرنوشت برجام و . می‌دانند.

شاخص هم وزن چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

شاخص هم وزن چیست؟ برای پاسخ بهتر به این سوال باید به این موضوع اشاره کنیم که هنگام انتخاب سهام مناسب برای سرمایه‌گذاری، معمولا به مواردی از قبیل قیمت سهام، وضعیت بنیادی صنعت، صورت‌های مالی، وضعیت تکنیکال قیمت سهام و غیره توجه می‌کنیم. اما شاخص‌ها چشم‌اندازی از کلیت بازار در اختیارمان می‌گذارند که در بهترین حالت می‌توانند نشان‌دهنده روند کلی بازار باشند. مثلا اگر شاخص کل روندی نزولی داشته باشد، نشان‌دهنده این است که کلیت بازار گرفتار روند نزولی است و کسب سود در چنین بازاری دشوارتر از حالتی است که بازار در روند صعودی قرار گرفته است. بنابراین تحلیل شاخص‌های مختلف برای ارزیابی کلیت بازار می‌تواند چراغ راهی برای یافتن بهترین زمان برای ورود به بازار یا خروج از آن باشد.

ویژگی‌های شاخص هم وزن

اگر بخواهیم ویژگی‌های شاخص هم وزن را در قالب فهرست مرور کنیم، می‌توانیم فهرست مختصر زیر را در نظر داشته باشیم:

• روند و بازدهی شاخص هم وزن بر مبنای بازدهی اکثریت سهام بورسی است، نه تعداد کمی از شرکت‌های بزرگ و دارای ارزش بازار بالا
• در محاسبه شاخص هم وزن، همه شرکت‌ها وزن برابری دارند
• به‌طور کلی میزان نوسان شاخص هم‌وزن کمتر از نوسان شاخص کل است
• وقتی شاخص هم‌وزن در روند صعودی قرار می‌گیرد به این معناست که بیشتر شرکت‌های کوچک بازار سرمایه در روند صعودی قرار دارند

انواع شاخص هم وزن بورس

در حال حاضر برای بورس ایران شاخص‌های مختلفی تعریف شده است که از میان آن‌ها می‌توانیم به شاخص‌های مهم اشاره کنیم:

1. شاخص کل بورس
2. شاخص بازده نقدی و قیمت
3. شاخص صنعت و شاخص مالی
4. شاخص سهام آزاد شناور
5. شاخص بازار اول و بازار دوم بورس
6. شاخص ۵۰ شرکت برتر
7. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص کل هم‌وزن چیست؟

ممکن است این سوال پیش بیاید که پس شاخص هم وزن چه شد؟ شاخص هم وزن در واقع از دل شاخص کل بیرون می‌آید و به‌نوعی زیرمجموعه آن محسوب می‌شود.

«شاخص قیمت بورس اوراق بهادار تهران» یا «Tehran Exchange Price Index» که به اختصار «TEPIX» یا تپیکس نامیده می‌شود، در میان اهالی بازار سرمایه به شاخص کل معروف است. این شاخص نشان‌دهنده روند عمومی قیمت تمامی شرکت‌های بورسی است و در تعریف آن آمده است که «سطح تغییرات قیمت‌ها را نسبت به تاریخ مبدا» می‌سنجد. شاخص کل در یکم شهریور ۱۳۶۹ با عدد ۱۰۰ واحد معرفی شد و با فرازونشیب‌هایی اکنون در محدوده یک میلیون سیصد هزار واحد قرار دارد.

فرمول کلی محاسبه شاخص کل به این صورت است:

منظور از ارزش جاری همان ارزش بازار شرکت است که از حاصل‌ضرب تعداد سهام آن شرکت در قیمت هر برگه سهام آن به دست می‌آید. ارزش جاری کل بازار بورس هم از مجموع ارزش جاری یا ارزش بازار شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس به دست می‌آید.

نکته یک: شاخص کل بورس تهران قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس را شامل می‌شود و اگر نماد شرکتی به هر دلیلی (برگزاری مجمع، ابهام در اطلاعات ارائه شده و …) بسته باشد و در بازه‌ای سهام آن شرکت معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در محاسبه شاخص کل در نظر گرفته می‌شود.

نکته ۲: با توجه به فرمول محاسبه شاخص به این نکته پی می‌بریم که شاخص کل علاوه بر قیمت هر برگه سهم، از تعداد سهام منتشره شرکت‌ها هم اثر می‌گیرد. تعداد سهام منتشره شرکت‌ها بعد از هر مرحله افزایش سرمایه (از محل آورده نقدی)، تغییر می‌کند و در نتیجه باید در محاسبه شاخص تعدیلاتی صورت بگیرد. این تعدیلات در مخرج کسر فرمول محاسبه شاخص سهام چیست؟ شاخص انجام می‌گیرد. بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که مواردی از قبیل پرداخت سود نقدی و افزایش از محد سود انباشته باعث تعدیل شاخص کل نمی‌شود.

نکته ۳: شاخص کل نمایندهٔ «میانگین» کل بازار است. مثلا اگر این شاخص از یک میلیون واحد به یک‌ونیم میلیون واحد برسد، به معنای این است که قیمت سهام شرکت‌های بورسی به‌طور میانگین پنجاه درصد رشد داشته است. اما این به آن معنا نیست که قیمت همهٔ شرکت‌ها دقیقا به این اندازه رشد کرده. مثلا ممکن است قیمت سهام شرکتی در این بازه پنجاه درصد افت کند، ولی قیمت سهام شرکت دیگری صد درصد رشد داشته باشد.

چرا به شاخص هموزن نیاز داریم؟

اگر در فرمول محاسبه شاخص کل دقت کنیم متوجه خواهیم شد که وزن شرکت‌ها در محاسبه این شاخص اثرگذار است. یعنی اگر شرکتی سرمایه بیشتری داشته باشد و تعداد سهام آن بیشتر باشد (شرکت‌های بزرگ)، تغییرات قیمت سهام این شرکت در مقایسه با شاخص سهام چیست؟ تغییرات قیمت سهام شرکت‌های کوچک‌تر، تاثیر بیشتری بر شاخص کل خواهد گذاشت. همین مسئله این امکان را به وجود آورده است که با معاملاتی جهت‌دار و سوری شاخص کل را دستکاری کرد. هرچند مسئولان بازار سرمایه هیچ‌گاه چنین چیزی را رسما اعلام نمی‌کنند، اما بررسی معاملات در مقاطعی از بازار سرمایه چنین ظنی را تقویت می‌کند.

در هر صورت، منعکس نشدن تغییرات قیمت سهام شرکت‌های کوچک‌تر در شاخص کل این نیاز را پدید آورد که شاخص دیگری در کنار شاخص کل معرفی شود برای اینکه تغییرات قیمت این دسته از سهام را بهتر نمایندگی کند. به همین دلایل بود که در تاریخ پنجم اسفند ۱۳۹۳، مدیریت فناوری بورس تهران شاخص کل هم وزن را معرفی کرد و در دسترس فعالان بازار سرمایه گذاشت.

نکته مهم درمورد شاخص کل هم‌وزن این است که در این شاخص تمامی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس وزنی برابر دارند. به تعبیر دیگر، تغییرات قیمت سهام بزرگ‌ترین شرکت بورسی به اندازه تغییرات قیمت کوچک‌ترین شرکت‌های بورسی بر شاخص کل هم وزن تاثیر می‌گذارد. در نتیجه معاملات جهت‌دار تاثیری بر شاخص هم‌وزن ندارند و برای تغییر روند این شاخص باید روند کلیه سهام بورسی تغییر کند.

نکته: شاخص هم وزن با افزایش سرمایه شرکت‌ها تعدیل نمی‌شود و فقط اضافه شدن شرکت‌ها به بورس (یا حذف شدن بعضی شرکت‌ها) است که موجب تعدیل در شاخص هم‌وزن می‌شود. تقسیم سود نقدی هم باعث تعدیل در این شاخص می‌شود.

فرمول محاسبه شاخص هم وزن

برای محاسبه شاخص هم وزن از فرمولی استفاده می‌شود که در تصویر زیر دیده می‌شود. در این فرمول، ابتدا قیمت روز سهام تک‌تک شرکت‌های بورسی بر قیمت پایه آن‌ها تقسیم و در ضریب تعدیل مخصوص آن سهم ضرب می‌شود. سپس اعدادی که به دست آمده‌اند را جمع و بر تعداد کل شرکت‌های بورسی تقسیم می‌شود. در پایان عدد حاصل ضرب در عدد پایه شاخص می‌شود. در محاسبه شاخص هم‌وزن، مواردی از قبیل اثر ورود و خروج شرکت‌ها، افزایش سرمایه و غیره تعدیل می‌شود.

تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن چیست؟

همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، فرمول محاسبه شاخص کل به گونه‌ای است که شرکت‌های بزرگ‌تر وزن بیشتری در این شاخص دارند و تاثیر بیشتری بر آن می‌گذارند. به بیان دیگر، شاخص کل بین سهم‌های بزرگ‌تر و کوچک‌تر به‌نوعی تمایز قایل می‌شود. اما در شاخص هم وزن شرکت‌ها وزن برابر دارند و تاثیرگذاری آن‌ها بر این شاخص یکسان است.

به‌طور کلی، روند شاخص هم‌وزن می‌تواند نشان دهد که کلیت بازار چه روندی داشته است. مثلا اگر این شاخص مثبت باشد، معنایش این است که بیشتر سهام بازار افزایش قیمت داشته‌اند و اگر منفی باشد، یعنی اینکه اکثر سهام شرکت‌های بورسی کاهش قیمت را تجربه کرده‌اند.

اگر بخواهیم این تفاوت را به زبان ساده‌تری توضیح بدهیم، باید بگوییم این امکان وجود دارد که با مثبت بودن چند نماد خاص، شاخص کل رشد کند، ولی قیمت اکثریت شرکت‌های بازار کاهش داشته باشد. اما این امکان وجود ندارد که با رشد قیمت تعداد محدودی از نمادهای بازار، شاخص هم وزن رشد داشته باشد.

به شاخص کل بیشتر توجه کنیم یا به شاخص هم وزن؟

پاسخ این پرسش بستگی به سبد سهام و استراتژی سرمایه‌گذاری معامله‌گر دارد. ممکن است معامله‌گری به این نتیجه برسد که در مقطعی از بازار، شرکت‌های بزرگ خریدار بیشتری دارند و پول‌های بزرگ تمایل دارند به این سهم‌ها وارد شوند. در چنین حالتی، معامله‌گر سبدی از سهم‌های بزرگ و متوسط بازار تشکیل می‌دهد و در نتیجه بهتر است روند شاخص کل را بیشتر زیر نظر بگیرد.

در حالت دیگر، معامله‌گر ممکن است به این نتیجه برسد که جریان پول در بازار خیلی قوی نیست و این پول هم بیشتر در سهم‌های کوچک فعالیت می‌کند. به تعبیر دیگر، پول فعال در بازار به اندازه‌ای نیست که سهم‌های بزرگ را تکان بدهد. در این حالت معامله‌گر سبدی از سهم‌های کوچک تشکیل می‌دهد و بهتر است روند شاخص هم‌وزن را بیشتر زیر نظر بگیرد.

مقدار شاخص کل و شاخص هم‌وزن را از کجا ببینیم؟

راحت‌ترین راه برای دیدن مقدار شاخص هم وزن و شاخص کل مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران یا همان tsetmc.com است. در قسمت بالای این سایت می‌توانید تعدادی از شاخص‌های اصلی بورس را به صورت لحظه‌ای دنبال کنید. در این قسمت شاخص کل با همان عبارت «شاخص کل» و شاخص هم‌وزن با عبارت «شاخص کل (هم‌وزن)» مشخص شده است. در این قسمت علاوه بر مقدار لحظه‌ای شاخص‌ها، می‌توانید ملاحظه کنید که شاخص مورد نظرتان چقدر تغییر داشته و این تغییر چه درصدی از مقدار کل آن شاخص بوده است.

۱۰ شاخص برتر تحلیل بنیادی (فاندامنتال) برای سرمایه‌گذاران

اصل “دانش قدرت است” تقریباً در هر جنبه‌ای از زندگی روزمره از جمله سرمایه گذاری در بازارهای مالی صدق می‌کند. در دنیای سرمایه‌گذاری آنلاین و کامپیوتر محور امروزی، داشتن اطلاعات مناسب مانند راننده‌ ماشین سرمایه‌گذاری خود بودن است، در حالی که نداشتن آن را میتوان به نشستن در ماشین سرمایه گذاری دیگر به عنوان یک مسافر تشبیه کرد. در حالی که روش‌های مختلفی برای ارزیابی ارزش و پتانسیل رشد یک سهام یا کوین وجود دارد، تحلیل بنیادی (فاندامنتال) یکی از بهترین راه‌ها برای کمک به شما برای ایجاد معیاری جهت سنجش عملکردتان در بازار سهام می‌باشد. بررسی شرایط به کمک تحلیل‌ها منجر به تصمیمات آگاهانه سرمایه گذاری می‌شود. در ادامه مهم‌ترین شاخص‌های تحلیل بنیادی را معرفی می‌کنیم.

درک تحلیل بنیادی یا فاندامنتال

تحلیل بنیادی یا تحلیل فاندامنتال شامل بررسی انتقادی یک کسب و کار در ابتدایی‌ترین یا اساسی‌ترین سطح مالی آن است. هدف این تحلیل ارزیابی مدل کسب و کار، صورت‌های مالی، حاشیه سود و سایر شاخص‌های کلیدی برای تعیین وضعیت مالی یک کسب‌وکار و ارزش ذاتی سهام است. با رسیدن به پیش بینی تغییرات قیمت سهام در آینده، سرمایه گذاران آگاه می‌توانند بر این اساس از آنها سود ببرند. تحلیلگران بنیادی معتقدند که قیمت یک سهم یا کوین به تنهایی برای دستیابی دقیق به تمام اطلاعات موجود کافی نیست. به همین دلیل است که آنها معمولاً تحلیل‌های اقتصادی، صنعتی و شرکتی را مطالعه می‌کنند تا ارزش منصفانه فعلی را بدست آورند و ارزش آتی ارز دیجیتال و سهام مورد نظر خود را پیش‌بینی کنند.

اگر ارزش منصفانه و قیمت فعلی ارز دیجیتال یا سهام با هم برابر نباشد، انتظار می‌رود که قیمت بازار در نهایت به سمت ارزش منصفانه حرکت کند. آنها سپس از این اختلافات قیمتی استفاده کرده و از حرکات قیمت سود می‌برند. به عنوان مثال، اگر قیمت فعلی یک ارز دیجیتال در بازار بالاتر از ارزش منصفانه‌ی آن باشد، در این صورت ارزش گذاری آن بیش از حد در نظر گرفته می‌شود که منجر به توصیه فروش می‌شود. از طرف دیگر اگر قیمت فعلی یکی از ارزهای دیجیتال در بازار کمتر از ارزش منصفانه‌ی آن باشد، انتظار می‌رود قیمت در نهایت افزایش یابد و بنابراین خرید آن در حال حاضر ایده خوبی به شمار می‌رود.

برترین شاخص‌های تحلیل فاندامنتال

همان طور که می‌دانید مدل‌های مختلفی برای انواع تحلیل بازار وجود دارد، در این بین پارامترهای تحلیل بنیادی زیادی هستند که می‌توان از آنها برای اطمینان از سلامت مالی یک پروژه استفاده کرد. محبوب ترین آنها حول محور رشد آتی، درآمد و ارزش بازار طراحی شده‌اند. درک این شاخص‌های کلیدی می‌تواند به شما در تصمیم گیری آگاهانه برای خرید یا فروش کمک کند.

درآمد به ازای هر سهم (EPS)

این شاخص بخشی از سود یک پروژه است که به هر سهم از سهام آن اختصاص می‌یابد و اساساً درآمد خالص نهایی است که بر اساس هر سهم تعیین می‌شود. افزایش EPS نشانه خوبی برای سرمایه گذاران است زیرا به این معنی است که ارزش سهام آنها احتمالاً بیشتر از موقعیت فعلی است. شما می‌توانید سود هر سهم یک شرکت را با تقسیم سود کل آن بر تعداد سهام موجود محاسبه کنید. به عنوان مثال اگر شرکت سود ۳۵۰ میلیون دلاری را گزارش کند و ۱۰۰ میلیون سهم وجود داشته باشد، EPS آن ۳.۵ دلار گزارش می‌شود.

نسبت قیمت به درآمد (P/E)

نسبت قیمت به درآمد، رابطه بین قیمت سهام یک شرکت و سود هر سهم آن را اندازه گیری می‌کند. این به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا تعیین کنند که آیا قیمت این سهام نسبت به سایر سهام در همان بخش کمتر یا بیشتر از ارزش واقعی آن سهم است. از آنجایی که نسبت P/E نشان می‌دهد که بازار حاضر است برای یک سهام بر اساس درآمدهای گذشته یا آینده آن وضعیتی را در نظر بگیرد، سرمایه‌گذاران به سادگی نسبت P/E یک سهام را با رقبای آن و استانداردهای صنعت مقایسه می‌کنند. نسبت P/E کمتر به این معنی است که قیمت فعلی سهام نسبت به درآمد پایین است که برای سرمایه گذاران مطلوب است.

نسبت قیمت به سود از تقسیم قیمت فعلی هر سهم بر سود شرکت به ازا هر سهم محاسبه می‌شود. به عنوان مثال اگر قیمت سهام شرکتی در حال حاضر به ازای هر سهم ۷۰ دلار با سود ۵ دلار به ازا هر سهم فروخته شود، نسبت P/E برابر با ۱۴ است (۷۰ دلار تقسیم بر ۵ دلار).

دو نوع اصلی نسبت PE وجود دارد. نسبت PE آینده نگر (یا پیشرو) و گذشته نگر (یا دنباله رو). تفاوت بین این دو مربوط به نوع درآمدی است که در محاسبه‌ی آنها استفاده می‌شود. اگر سود پیش‌بینی‌شده (آینده) یک ساله به عنوان مخرج در محاسبه استفاده شود، نتیجه یک نسبت PE آینده‌نگر است. در حالی که اگر از درآمدهای ۱۲ ماهه پایانی استفاده شود، در نتیجه نسبت PE گذشته نگر را محاسبه خواهید کرد.

رشد درآمد پیش بینی شده (PEG)

نسبت P/E یک شاخص تحلیل فاندامنتال یا بنیادی خوب است اما با در نظر گرفتن این واقعیت که شامل رشد درآمدهای آتی نمی‌شود، تا حدودی محدود است. PEG این را با پیش بینی نرخ رشد سود یک ساله سهام جبران می‌کند. تحلیلگران می‌توانند نرخ رشد آتی یک شرکت را با مشاهده نرخ رشد تاریخی آن تخمین بزنند. این روش تصویر کامل تری از ارزش گذاری سهام ارائه می‌دهد. برای محاسبه رشد سود پیش‌بینی شده، نسبت P/E را بر نرخ رشد ۱۲ ماهه شرکت تقسیم کنید. درصد در نرخ رشد در محاسبه حذف می‌شود.

به عنوان مثال، اگر نرخ رشد ۱۰٪ و نسبت PE ۱۵ باشد، فرمول PEG به شکل زیر است:

PEG = نسبت PE / رشد درآمد

PEG = 15 / 10 -> توجه کنید که چگونه ۱۰٪ به ۱۰ تبدیل می‌شود

PEG = 1.5

قاعده کلی این است که وقتی PEG سهام بالاتر از ۱ باشد، ارزش گذاری آن بیش از حد در نظر گرفته می‌شود. در حالی که اگر زیر ۱ باشد، ارزش آن کمتر از میزان واقعی تلقی می‌شود.

جریان نقدی آزاد (FCF)

به عبارت ساده تر، جریان نقدی آزاد، وجه نقدی است که پس از پرداخت هزینه‌های عملیاتی و مخارج سرمایه‌ای یک شرکت باقی می‌ماند. پول نقد برای گسترش و بهبود یک تجارت بسیار مهم است. شرکت‌هایی با جریان نقدی آزاد بالا می‌توانند ارزش سهامداران را بهبود بخشند، نوآوری‌ کنند و بهتر از همتایان خود با نقدینگی کمتر از رکود جان سالم به در ببرند. بسیاری از سرمایه گذاران FCF را به عنوان یک شاخص اساسی می‌دانند زیرا نشان می‌دهد که آیا یک شرکت هنوز پول نقد کافی برای پاداش دادن به سهامداران خود از طریق سود سهام پس از عملیات تامین مالی و هزینه‌های سرمایه را دارد یا خیر.

FCF به عنوان جریان نقدی عملیاتی منهای مخارج سرمایه (CAPEX) همانطور که در صورت جریان نقدی ثبت می‌شود، به همان شکل محاسبه می‌شود. همچنین می‌توان از صورت سود و زیان به عنوان سود خالص عملیاتی پس از مالیات (NOPAT) به اضافه استهلاک، منهای سرمایه در گردش و مخارج سرمایه (CAPEX) استنباط کرد. عبارت و فرمول‌های زیر را بررسی کنید. ما FCF را برای شما محاسبه می‌کنیم:

NOPAT = EBIT مالیات –

NOPAT = 1105 – ۳۳۲ = ۷۷۴

FCF = NOPAT + استهلاک – ( CAPEX سرمایه در گردش و )

FCF = 774 + 50 – (۱۲۰ + ۳۰) = ۶۷۴

نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B)

این نسبت همچنین به عنوان نسبت قیمت به حقوق صاحبان سهام نیز شناخته می‌شود. نسبت قیمت به ارزش دفتری یک شاخص تحلیل بنیادی است که ارزش دفتری سهام را با ارزش بازار آن مقایسه می‌کند. P/B با نشان دادن تفاوت بین ارزش بازار سهام و ارزشی که شرکت در دفاتر مالی خود بیان کرده است، به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا تعیین کنند که آیا ارزش سهام نسبت به ارزش دفتری آن کمتر است یا بیش از حد ارزش گذاری شده است که با تقسیم آخرین قیمت بسته شدن سهام بر ارزش دفتری هر سهم که در گزارش سالانه شرکت فهرست شده است، محاسبه می‌شود. ارزش دفتری به عنوان بهای تمام شده تمام دارایی‌ها منهای بدهی‌ها محاسبه می‌شود. اگر شرکت منحل شود، ارزش نظری آن شرکت بر اساس مفهوم ارزش دفتری محاسبه می‌شود.

با این حال، نسبت قیمت به ارزش دفتری یک شرکت خاص به تنهایی مفید نیست. یک سرمایه گذار باید نسبت P/B یک شرکت را با سایر شرکت‌ها در همان بخش یا صنعت مقایسه کند. تنها در این صورت است که در تعیین اینکه کدام شرکت ممکن است نسبت به سایرین کمتر یا بیش از ارزش‌گذاری شده باشد مفید خواهد بود.

بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)

ROE یک نسبت سودآوری است که نشان دهنده نرخ بازدهی است که سهامدار برای بخشی از سرمایه گذاری خود در آن شرکت دریافت می‌کند. این نسبت اندازه گیری می‌کند که چگونه یک شرکت بازدهی مثبتی را برای سرمایه گذاری سهامداران خود ایجاد می‌کند. از آنجایی که سود محرک واقعی قیمت سهام است، تفکیک سود به دست آمده با حقوق صاحبان سهام در واقع یک شاخص بسیار خوب از سلامت مالی یک شرکت و ارزش منصفانه سهام آن است. شما می‌توانید بازده حقوق صاحبان سهام را با تقسیم سود خالص بر میانگین حقوق صاحبان سهام محاسبه کنید. تجزیه و تحلیل DuPont با اضافه کردن چندین متغیر برای کمک به سرمایه گذاران برای درک بهتر سودآوری شرکت، محاسبه را بیشتر گسترش می‌دهد. این تحلیل به این مؤلفه‌های اصلی می‌پردازد:

ROA = درآمد خالص / دارایی‌ها، که می‌توان آن‌ها را بیشتر به موارد زیر تقسیم کرد:

حاشیه سود = درآمد/درآمد خالص

نسبت گردش مالی = درآمد / دارایی

اهرم = دارایی / شاخص سهام چیست؟ حقوق صاحبان سهام

فرمول گسترش یافته ROE هنگام انجام تجزیه و تحلیل DuPont به شکل زیر است:

ROE = حاشیه سود x نسبت گردش مالی x اهرم

ROE = درآمد خالص / درآمد x درآمد / دارایی x دارایی / حقوق صاحبان سهام

با استفاده از تجزیه و تحلیل DuPont، سرمایه گذار می‌تواند تعیین کند که چه چیزی باعث ROE می‌شود. به نظرشما آیا دلیل آن حاشیه سود بالا و یا نسبت گردش مالی بسیار سریع و یا اهرم بالاست؟

نسبت پرداخت سود سهام (DPR)

همانطور که می‌دانید شرکت‌ها بخشی از سود خود را به صورت سود سهام به سهامداران خود پرداخت می‌کنند. اما این نیز مهم است که بدانیم درآمد شرکت تا چه حد از پرداخت سود سهام حمایت می‌کند. این همان چیزی است که نسبت پرداخت سود سهام در مورد آن است. این فاکتور به شما می‌گوید که یک شرکت چه بخشی از درآمد خالص را به سهامداران خود باز می‌گرداند و همچنین چه مقدار را برای رشد، ذخیره نقدی و بازپرداخت بدهی کنار می‌گذارد. DPR با تقسیم کل مبلغ سود سهام بر درآمد خالص شرکت در همان دوره و معمولاً به صورت درصد سالانه محاسبه می‌شود.

نسبت قیمت به فروش (P/S)

نسبت قیمت به فروش یک شاخص تحلیل بنیادی است که می‌تواند با استفاده از ارزش بازار و درآمد شرکت به تعیین ارزش منصفانه سهام کمک کند. این نشان می‌دهد که بازار چقدر برای فروش شرکت ارزش قائل است که می‌تواند در ارزش‌گذاری سهام در حال رشدی که هنوز سودی به دست نیاورده‌اند یا به دلیل یک عقب‌گردی موقت، آن‌طور که انتظار می‌رود عمل نمی‌کنند، موثر باشد. فرمول P/S با تقسیم فروش هر سهم بر ارزش هر سهم محاسبه می‌شود. نسبت P/S پایین به عنوان نشانه خوبی از سوی سرمایه گذاران تلقی می‌شود. این معیار دیگری است که هنگام مقایسه شرکت‌ها در همان بخش یا صنعت نیز مفید است.

نسبت سود سهام

نسبت سود تقسیمی به میزان پرداختی یک شرکت در هر سال به عنوان سود سهام در نسبت با قیمت سهام آن می‌پردازد. این تخمینی از بازده سود سهام یک سرمایه گذاری است. با فرض اینکه هیچ تغییری در سود سهام وجود نداشته باشد، بازده دارای یک رابطه معکوس با قیمت سهام است. زمانی که قیمت سهام کاهش می یابد بازدهی افزایش می‌یابد و بالعکس. این برای سرمایه گذاران مهم است، زیرا به آنها می‌گوید که از هر دلاری که در سهام شرکت سرمایه گذاری کرده‌اند، چه میزان به آنها باز می‌گردد.

نسبت سود تقسیمی به درصد بیان می‌شود و از تقسیم سود سالانه هر سهم بر قیمت فعلی سهم محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، ۲ شرکت (الف و ب) سالانه ۳ دلار سود به ازای هر سهم پرداخت می‌کنند. سهام شرکت الف به ازای هر سهم ۶۰ دلار معامله می‌شود، در حالی که سهام شرکت ب با ۳۰ دلار به ازای هر سهم معامله می‌شود. این بدان معنا است که بازده سود سهام شرکت الف ۵% (۶۰/۳ x 100) و بازده سود سهام شرکت ب ۱۰% (۳۰/۳ x 100) است. به‌عنوان یک سرمایه‌گذار، احتمالاً سهام شرکت ب را به سهام دیگر شرکت الف ترجیح می‌دهید، زیرا بازده سود بیشتری دارد.

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E)

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام آخرین شاخص تحلیل بنیادی در این فهرست است و رابطه بین سرمایه استقراضی شرکت و سرمایه ارائه شده توسط سهامداران آن را اندازه گیری می‌کند. سرمایه گذاران می‌توانند از آن برای تعیین نحوه تامین مالی دارایی‌های شرکت استفاده کنند. نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E) به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا اهرم مالی یک شرکت را ارزیابی کنند و نشان می‌دهد که در صورت مواجهه کسب ‌و کار با مشکلات مالی، چقدر حقوق صاحبان سهام می‌تواند تعهدات را برآورده کند.

شما می توانید نسبت را با تقسیم کل بدهی‌ها بر کل حقوق صاحبان سهام محاسبه کنید. ترازنامه تلفیقی را در زیر بررسی کنید که نشان می‌دهد شرکت اپل در مجموع ۲۴۱ میلیارد دلار بدهی (که با رنگ قرمز مشخص شده است) و کل حقوق صاحبان سهام ۱۳۴ میلیارد دلار (با رنگ سبز مشخص شده) ثبت کرده است.

بر اساس این ارقام، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام بصورت زیر محاسبه می‌شود:

$۲۴۱,۰۰۰,۰۰۰ ÷ $۱۳۴,۰۰۰,۰۰۰ = ۱.۸۰

نتیجه گیری

همه شاخص‌های تحلیل بنیادی که در بالا مورد بحث قرار گرفت، در نوع خود مهم هستند. در حالی که آنها می‌توانند به شما در تعیین ارزش و پتانسیل رشد یک سهام کمک کنند، مهم است که بدانید چندین عامل دیگر نیز بر قیمت سهام تأثیر می‌گذارند که اندازه گیری اکثر آنها چندان آسان نیست. به همین دلیل است که وقتی نوبت به ارزیابی سهام یک شرکت برای مقاصد سرمایه‌گذاری می‌شود، تحلیل فاندامنتال به بهترین وجه همراه با ابزارهای دیگر مانند تحلیل تکنیکال، اخبار اقتصاد کلان و داده‌های خاص صنعت استفاده می‌شود. این مسائل به شما کمک می‌کند تصویر واضح تری از آنچه که به عنوان یک سهام می‌خواهید در آن سرمایه گذاری کنید داشته باشید، در حالی که از شاخص‌ها به عنوان معیار برای اندازه گیری ارزش سرمایه گذاری‌های بالقوه استفاده می‌کنید.

شاخص بورس چیست؟ به زبان ساده

همراهان گرامی اگر وارد بازار بورس شده اید میدانید که در بورس اصطلاحات زیادی وجود دارد که شاخص بورس هم جزو آن اصطلاحات است. برای پاسخ به پرسش شاخص بورس چیست؟ به زبان ساده بهتر است نگاهی جزئی به تعاریف بورس داشته باشیم. طبق مقاله بورس چیست؟ بورس یک نوع بازار است که در آن دارایی های مختلفی مورد معامله قرار می گیرند. این بازار همچنین یک نهاد ساختاریافته است که به عنوان یکی از مهمترین ارکان اساسی بازار سرمایه نیز شناخته می شود. مدیریت انتقال ریسک، شفافیت بازار، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و مهمتر از همه جمع آوری سرمایه و پس اندازهای اندک برای تامین سرمایه فعالیت های اقتصادی از مهمترین کاربردهای بورس محسوب می شوند. اما با این تعاریف به درک کامل از شاخص بورس نمیرسیم پس ما را در این مقاله همراهی کنید تا جوابگوی پرسش شما عزیزان باشیم.

پیشنهاد میکنیم مطالب زیر را مطالعه نمایید:

تعریف شاخص بورس به زبان ساده

معنای لغوی شاخص (index)، نشانگر و بیانگر است، شما می توانید با استفاده از شاخص که که با یک عدد نشان داده می شود تغییرات به وجود آمده در یک یا چند فاکتور و پارامتر را در یک دوره زمانی مشخص به دست آوردید و بررسی کنید. سرمایه گذاران با استفاده از شاخص های بورس تصمیماتی در سرمایه گذاری خود میگیرند پس بدیهی است که نوسانات شاخص های بورس برایشان مهم باشد. تعریف شاخص بورس به زبان ساده این است که، شاخص بورس در واقع عددی است که نشانگر و بیانگر وضعیت بورس است و با نمایش روند رشد یا افت بازار بورس به سرمایه گذاران یاری میرساند. البته شاخص بورس انواع مختلفی دارد که هر کدام نشانگر وضعیت خاصی از بورس هستند و فرمول مخصوص خود را برای محاسبه دارند. در ادامه به معرفی انواع شاخص بورس می پردازیم:

شاخص کل بورس چیست؟

حتما در اخبار و رسانه ها به عنوان شاخص کل بورس تهران بر خورده اید، شاخص کل بورس در واقع بین افرادی که در بازار بورس فعالیت می کنند و در بین سرمایه گذاران یکی از مهمترین و پرکاربردترین نوع شاخص ها است به این دلیل که شاخص کل ( TEDPIX) بیانگر سطح عمومی قیمت و نشان دهنده میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است.

شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه ای را که شرکت به شما پرداخت می کند را محاسبه می کند. فرمول محاسبه شاخص کل بیان می کند که هر مقدار که یک شرکت بزرگتر باشد و سرمایه بیشتری داشته باشد پس تاثیر بیشتری برروی شاخص خواهد گذاشت. برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه بر این باور هستند که در مواقع خاصی شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکت ها و نمایانگر برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست. مثلا اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند، اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ، شاخص کل مثبت می‌شود. اما شاخص کل هم‌وزن با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار خواهد بود.

منظور از شاخص قیمت در بورس چیست؟

شاخص قیمت هم مانند شاخص کل بسیار حائز اهمیت است و شبیه شاخص کل است اما با این تفاوت که شاخص قیمت فقط بابررسی و ارزیابی قیمت تمام سهام شرکت های پذیرفته در بورس را نشان میدهد اما شاخص کل به علاوه نمایش قیمت سهام ، سود سالیانه آن ها را هم نشان می دهد. در واقع شاخص قیمت بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ در بورس

با نمایش 30 شرکت بزرگ با شاخص سطح عمومی قیمت سهام در واقع ارزش بازار آن ها در مقایسه با شرکت های دیگر بیشتر بوده است. مانند این شاخص، شاخص های دیگری هم وجود دارند مانند: شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت.که هرکدام در صنعت خود و با فرمول خاص خود محاسبه می شوند.

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

برای روشن تر شدن شاخص سهام آزاد شناور بهتر است به مفهوم سهام آزاد شناور اشاره کنیم. سهام شناور آزاد (Free Float) چیست؟ به بخشی از سهام یک شرکت گفته می شود که صاحبان آن، آماده عرضه و فروش آن سهام باشند و آنها قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت کنند و انتظار می‌رود در آینده نزدیک، آن سهام، قابل معامله باشد. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد مشابه شاخص کل است البته با این تمایز که در وزن‌دهی شرکت‌های موجود در سبد شاخص، به جای استفاده‌ از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده‌ می‌شود.