تاریخچه تشکیل بورس

این نشان برنجی در موزه لوور پاریس نگهداری میشود.

بورس لندن؛ از معاملات قهوه‌خانه‌ای تا هشتمین بورس بزرگ دنیا

سیستم جدید کارآمدا و سریع‌ بورس لندن به این بورس اجازه داده تا با موفقیت با سایر بورس‌های جهانی همانند بورس نیویورک NYSE رقابت کند. آغاز فعالیت این بورس به معاملات قهوه‌خانه‌ای به سال ۱۶۹۸ باز می‌گردد و اکنون با ارزش بازار ۳.۶۷ تریلیون دلار، هشتمین بورس بزرگ‌ در جهان به‌شمار می‌آید. در مطلبی که از نظر می گذرد تاریخچه این بورس مطرح شده است.

به گزارش کالاخبر به نقل از سنا، بورس لندن (London Stock Exchange) یکی از بازارهای مالی قدیمی در سطح جهان بوده و از بدو تأسیس تاکنون سرمایه‌گذاران بسیاری را در خود جای داده است. این بورس، زیرمجموعه‌ای از گروه بورس اوراق بهادار لندن است که در سال ۱۸۰۱ تأسیس شد و هم‌اکنون با فهرست شرکت‌های چندملیتی و بریتانیایی، به تعداد ۳۱۰۰ شرکت و ارزش بازار ۳.۶۷ تریلیون دلار، هشتمین بورس بزرگ‌ در جهان به‌شمار می‌آید.

در حال حاضر، بورس اوراق بهادار لندن از نظر ارزش بازار، حجم معاملات و دسترسی به سرمایه و نقدینگی با بورس نیویورک رقابت می کند.

انگلیس با جمعیت بیش از ۶۷ میلیون نفر، یکی از مهم‌ترین بازیگران عرصه سیاست و اقتصاد جهانی به شمار می‌رود و یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان را داراست. در سال ۲۰۲۱ به طور کلی ارزش تولید ناخالص داخلی در سراسر جهان ۹۴ هزار میلیارد دلار بوده که ارزش تولید ناخالص داخلی انگلیس در سال گذشته میلادی ۳.۱۱ هزار میلیارد دلار بوده که به تنهایی برابر با ۳.۳ درصد کل تولید ناخالص داخلی جهان است.

وضعیت تولید ناخالص داخلی کشورهای جهان در ۲۰۲۱

* ارقام به هزار میلیارد دلار است

**منبع: صندوق بین‌المللی پول ۲۰۲۱

تولید ناخاصی داخلی انگلیس طی ماه می ۲۰۲۲، حدود ۲۸۳۰.۸۱ میلیارد دلار بوده است که نسبت به ماه گذشته ۴.۴۵ درصد افزایش داشته است.

در جدول زیر، میزان تولید ناخاص داخلی این کشور، میزان تولید ناخالص سرانه، تولید ناخالص داخلی از خدمات، تولید ناخالص داخلی از معادن، تولید ناخالص داخلی از کشاورزی در ماه‌های می و آوریل به نمایش درآمده است:

تاریخچه بورس لندن

بازار بورس لندن بزرگترین بورس اروپا و اولین بازار مالی (منسجم) انگلستان است. گرچه بورس‌های کالایی سنتی در انگلیس قدمتی چند صد ساله دارند، اما تاریخچه بورس اوراق بهادار لندن (LSE) به سال ۱۶۹۸ باز می گردد؛ زمانی که کارگزار جان کاستاین شروع به ارسال قیمت سهام و کالاها در قهوه خانه جاناتان کرد؛ جایی که محل گردهمایی محبوب تجار برای انجام معاملات بود. کاستاین لیست قیمت خود را «سیر مبادله» نامید.

پیش از این قهوه‌خانه، نخستین معاملات اوراق بهادار در انگلیس، به سال ۱۵۷۱ باز می‌گردد: صرافی سلطنتی (Royal Exchange) که توسط سرمایه‌دار انگلیسی به نام توماس گرشام و سر ریچارد کلاف بر اساس مدل بورس آنتورپ تأسیس شده بود.

بورس آنتورپ Antwerp Bourse نخستین بورس کالای هدفمند در جهان بود که در قرن هفدهم از بین رفت و از سال ۱۸۷۲ تا ۱۹۹۷ ساختمان این بورس بازسازی شد و محل قرارگیری بورس اوراق بهادار آنتورپ شد. پس از بازسازی بیشتر، این ساختمان اکنون بخشی از محل برگزاری رویدادهای تجاری با نام نمایشگاه تجاری آنتورپ است. صرافی سلطنتی لندن از صرافی آنتورپ الگوبرداری شد.

در قرن هفدهم، دلالان سهام به دلیل رفتارهای بی ادبانه، اجازه ورود به صرافی سلطنتی را نداشتند. آنها مجبور بودند در مؤسسات دیگر در مجاورت، به ویژه قهوه خانه جاناتان، کار کنند. در آن قهوه خانه، دلالی به نام جان کاستاین شروع به فهرست کردن قیمت چند کالا مانند نمک، زغال سنگ، کاغذ و نرخ ارز در سال ۱۶۹۸ کرد.

پس از جنگ تاریخچه تشکیل بورس هفت ساله (۱۷۵۶-۱۷۶۳)، تجارت در قهوه‌خانه جاناتان دوباره رونق گرفت. در سال ۱۷۷۳، جاناتان به همراه ۱۵۰ دلال دیگر، یک باشگاه تشکیل داد و یک «بورس سهام» جدید و رسمی تر در کوچه سویتینگ افتتاح کرد. برای ورود به این باشگاه، یک هزینه ورودی تعیین شده بود که با آن معامله گران می توانستند وارد اتاق سهام شده و اوراق بهادار را معامله کنند.

اگر چه این باشگاه یکی از مهم‌ترین مکان‌های تجمع معامله‌گران اوراق بهادار در شهر لندن بود، اما یک مکان انحصاری برای تجارت نبود و کلاهبرداری نیز در این زمان‌ها شایع بود. سرانجام در سال ۱۸۰۱ میلادی به منظور پیشگیری از تقلب و کلاهبرداری برخی از فعالان بازار، برای نخستین بار زمینه تشکیل بورس منسجم و سازمان‌یافته اوراق بهادار در لندن به صورت جدیو در قالب کارمزد سالانه و تبدیل صرافی به «اتاق اشتراک»Subscription room فراهم شد.

اتاق اشتراک ایجاد شده در سال ۱۸۰۱، نخستین صرافی تنظیم شده در لندن بود. ویلیام هاموند اولین سنگ بنای ساختمان جدید را در ۱۸ می ۱۸۰۱ گذاشت. در ۳۰ دسامبر با حک شدن «بورس» در ورودی به پایان رسید.

بورس اوراق بهادار لندن با پذیرش مجموعه قوانینی توسط کارگزاران و پرداخت حق عضویت مشخصی توسط آن‌ها به سازمان بورس آغاز به کار کرد.

با دستورات جدید دولتی و افزایش حجم معاملات، بورس به تدریج به بخشی پذیرفته شده از زندگی مالی در شهر تبدیل شد. علیرغم انتقادهای مداوم روزنامه‌ها و مردم، دولت از بازار سازمان یافته سهام، برای جمع آوری پول هنگفت مورد نیاز برای جنگ علیه ناپلئون استفاده کرد.

نخستین کتاب قانون بورس اوراق بهادار

در نخستین سال‌های فعالیت بورس اوراق بهادار لندن، هیچ مجموعه مشخصی از مقررات یا قوانین اساسی برای معاملات وجود نداشت. در فوریه ۱۸۱۲، کمیته این بورس، مجموعه ای از توصیه ها را تأیید کرد که بعداً پایه و اساس نخستین کتاب قوانین مدون بورس شد. اگرچه این سند، سند پیچیده ای نبود، اما در آن موضوعاتی همچون تسویه حساب، واگذاری، نکول و قصور در پرداخت به خوبی تشریح شد.

بورس لندن؛ هشتمین بورس بزرگ دنیا در تاریخچه تشکیل بورس ۲۰۲۱

بورس لندن از طریق بازارهای اولیه خود، دسترسی مقرون به صرفه به برخی از عمیق ترین و نقدشونده‌ترین استخرهای نقدینگی سرمایه جهان را فراهم می کند. این مرکز طیف گسترده ای از شرکت ها است و معاملات الکترونیکی سهام را برای شرکت های بورسی فراهم می کند.

این بازار در تاریخ بیست و سوم ژوئن سال ۲۰۰۷ با بورس میلان Borsa Italiana ادغام شد و از آن به بعد تحت عنوان گروه بورس لندنLSE فعالیت می‌کند. به دنبال ادغام صورت گرفته، بورس انگلیس قدرت و اهمیت بیشتری در میان بورس‌های اروپایی پیدا کرد.

بورس لندن یکی از بین‌المللی‌ترین بورس اوراق بهادار با ۱۳۰۰ شرکت پذیرفته شده از بیش از ۶۰ کشور جهان است. این بورس، منبع برتر نقدینگی بازار سهام، قیمت‌های معیار و داده‌های بازار در اروپا است. بورس اوراق بهادار لندن که با بورس های بین المللی در آسیا و آفریقا نیز مرتبط است، قصد دارد موانع هزینه و نظارت را از بازارهای سرمایه در سراسر جهان حذف کند.

«مهبانگ»؛ بزرگ‌ترین رخداد در بورس لندن

بزرگترین رویداد دهه ۱۹۸۰، مقررات زدایی ناگهانی بازارهای مالی در بریتانیا در سال ۱۹۸۶ بود. عبارت «بیگ‌بنگ» برای توصیف اقداماتی ابداع شد، از جمله لغو هزینه‌های کمیسیون ثابت و تمایز بین سهامداران و دلالان سهام در بورس اوراق بهادار لندن، و همچنین شروع معاملات الکترونیکی و امکان فعالیت کارگزاران خارجی.

در سال ۱۹۹۵، بورس لندن، AIM یا بازار سرمایه‌گذاری جایگزین را راه اندازی کرد تا به شرکت‌های در حال رشد اجازه دهد تا به بازارهای بین المللی متصل شوند. دو سال بعد، خدمات تجارت الکترونیکیSETS راه‌اندازی شد که سرعت و کارایی بیشتری را به بازار آورد. در مرحله بعد، سرویس تسویه حساب CREST راه اندازی شد.

در سال ۲۰۳۳، یک تجارت بین المللی مشتقات سهام با مشارکت گروه OM ایجاد شد. همچنین صرافی Proquote Limited، یک تامین کننده نسل جدید داده‌های بازار و سیستم‌های معاملاتی را خریداری کرد.

این تغییرات عمده در نهایت منجر به افزایش حجم معاملات، ایجاد رقابت شدید بین کارگزاران و تبدیل بورس انگلیس به یک بازار مالی جهانی شد.

ساختار بورس لندن

بورس انگلیس از نظر ارزش بازار، حجم معاملات و نقدشوندگی رقیب سنتی بورس نیویورک محسوب می‌شود. بازار مالی لندن میزبان طیف گسترده‌ای از شرکت‌ها در زمینه‌های مختلف کسب و کار بوده و بستر بسیار مناسبی برای تأمین مالی شرکت‌ها به شمار می‌رود.

همکاری با بورس‌های جهانی در آسیا و آفریقا به منظور حذف هزینه‌های سرمایه‌گذاری و موانع تجارت بین‌المللی دارایی‌های مالی، یکی از اهداف اصلی بورس لندن است. شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار، از نقدشوندگی بالاتر و قیمت‌گذاری شفاف‌تری برخوردار بوده و همچنین به شدت در کانون توجه رسانه‌های مالی و سرمایه‌گذاران قرار دارند.

بازار اصلی بورس انگلیس یکی از متنوع‌ترین بورس‌های دنیا است، که از حدود ۴۰ بخش مختلف شامل Premium یا همان سهام شرکت‌های بازرگانی وStandard اوراق بدهی و مشتقه تشکیل شده است.

فوتسی FTSE؛ برترین شاخص بورس لندن

مهم‌ترین شاخص بورس لندن «Financial Times Stock Exchange ۱۰۰ Index» است، که به اختصار FTSE ۱۰۰ یا FTSE (فتسی)خوانده می‌شود.

این شاخص بر مبنای ۱۰۰ شرکت بزرگ (از لحاظ ارزش بازار) حاضر در بازار بورس انگلیس ایجاد شده است. شاخص فوتسی توسط کمپانی FTSE Group که یک شرکت تابعه حاصل سرمایه‌گذاری مشترک بورس اوراق بهادار لندن و روزنامه فایننشیال تایمز است، به صورت مداوم محاسبه می‌شود و از طریق درگاه‌های اطلاع‌رسانی بورس انگلستان منتشر می‌شود.

علیرغم حضور شاخص‌های مهم دیگری در بازار سهام لندن، FTSE ۱۰۰ همچنان پرکاربردترین شاخص محاسباتی این بازار مالی است. بر اساس آمارها، ۱۰۰ شرکت پذیرفته شده در این شاخص حدود ۸۰ درصد از ارزش بورس اوراق بهادار انگلیس را به خود اختصاص می‌دهند.

برخی از مهم‌ترین شرکت‌های موجود در شاخص فوتسی ۱۰۰ عبارتند از:

* بانک سرمایه‌گذاری و خدمات مالی بارکلیز؛ ارزش بازار: ۶/۱۸ میلیارد پوند

* بانک سرمایه‌گذاری و خدمات مالی HSBC؛ ارزش بازار: ۶۳ میلیارد پوند

* شرکت خدمات مخابراتی چندملیتی ودافون؛ ارزش بازار: ۸/۲۹ میلیارد پوند

* هلدینگ مهندسی و خودروسازی رولز-رویس؛ ارزش بازار: ۳/۴ میلیارد پوند

سیستم عامل‌های الکترونیکی بورس لندن

در این بورس قدرتمند، چندین پلتفرم رایانه‌ای برای معاملات بخش های مختلف در نظر گرفته شده که هر کدام از آن‌ها کاربردهای خاص خود را دارد.

بورس اوراق بهادار الکترونیک SETS: این پلتفرم در واقع از معروف ترین و بهترین دفتر سفارشات و معاملات الکترونیک بورس لندن به‌شمار می‌رود.

SETSqx: این پلتفرم همانند پلتفرم قبلی است با این تفاوت که معاملات در حجم و میزان کمتری برقرار می‌شود. این پلتفرم با استفاده از بازار مستقل و غیر الکترونیک، یک لیست برای خرید و فروش را به ازای هر ۴ ساعت به‌روزرسانی می‌کند.

SEAQ : نوعی بازار سرمایه غیر الکترونیکی که اجازه فعالیت در AIM را داشته تا به روش‌های مختلف در این بازار به داد و ستد و ثبت پیشنهاد بپردازد.

بورس فلزات لندن London Metal Market and Exchange

بورس فلزات لندن LME در سال ۱۸۷۷ تاسیس شد و از آغاز تأسیس خود در انگلستان به صورت بازار پیشگام جهانی در ارتباط با فلزات غیرآهنی درآمده است. بورس فلزات لندن بازار پایانی واقعی است که در آن تسهیلاتی برای تحویل واقعی، به منظور پشتیبانی از پیمان‌های آن، فراهم آمده است.

این بورس خود درگیر داد و ستد نیست و به انجام عملیات یا فراهم کردن خدمات مالی یا واقعی برای مشتریان نیز نمی‌پردازد، بلکه فقط بازاری را فراهم آورده است تا داد و ستد در آن انجام می‌گیرد و مقررات آن و شفافیت فعالیت‌هایی که در آن انجام می‌شود را تدارک می‌بیند.

بورس فلزات لندن، بزرگ‌ترین بازار جهانی برای دادوستد فلزات غیرآهنی است که فلزهای پایه دادوستد شده در آن به تقریب ۹۵ درصد مبادله جهانی در این زمینه را در برمی‌گیرد. این بورس ابتدا در قرن نوزدهم تأسیس شد. در آن زمان انگلستان به گونه‌ای فزاینده وابسته به واردات فلزات برای تکمیل محصول‌های معادن رو به پایان داخلی خود و سپس جایگزینی آن بود. واردات عمده به فلزات اصلی آلیاژی مربوط می‌شد که شامل قلع از تنگه‌های مالزی و مس از معادن تازه تأسیس شیلی بود.

روش منحصر به فرد تاریخ معاملات روزانه بورس فلزات لندن، پیشرفتی برای این بورس محسوب می‌شود.

قرارداد شاخص بورس فلزات لندن بر پایه شش فلز اولیه که در سال ۲۰۰۰ معرفی شد پایه گذاری شد. این پایه فلزات شاخص برای دسترسی سرمایه گذاران به قراردادهای آپشن و آتی بر مبنای پایه فلزات غیرکانی و بدون تحویل فیزیکی آن طرح ریزی شد.

در ماه مه ۲۰۰۵ بورس فلزات لندن اولین قرارداد معامله آتی پلاستیک برای پروپیلن و پلی اتیلن دنسیته پایین را به علاوه قراردادهای منطقه ای در سال ۲۰۰۷ معرفی کرد. LME MINIS جدیدترین ابزار معامله برای مس، آلومینیوم و روی در دسامبر ۲۰۰۶ معرفی شده است.

روزها و ساعات معاملات بورس لندن

تالار بورس در میدان پاترنوستر (Paternoster) شهر لندن و در نزدیکی کلیسای سنت پائول واقع شده است. جلسه معاملاتی این بازار در طول روزهای کاری هفته (دوشنبه تا جمعه) از ساعت ۰۸:۰۰ تا ۱۶:۳۰ به وقت محلی فعالیت می‌کند.

تعطیلات رسمی بورس لندن شامل روز اول سال نو، آدینه نیک، دوشنبه عید پاک، اول ماه می، تعطیلات بانکی در انگلستان، تعطیلات رسمی متفرقه، کریسمس و ۲۶ دسامبر (روز پس از کریسمس) می‌شود.

تاریخچه نمایشگاه سرمایه گذاری و بورس در ایران و جهان

سرمایه گذاری و بورس همیشه فاکتورهایی در اقتصاد بودند که هم توانایی ایجاد یه زندگی ایده آل را برای اشخاص داشتند و هم قابلیت بر هم زدن آن را! مطلبی هم که ما این بار قصد پرداختن به آن را کرده ایم، سرمایه گذاری و بورس و در وحله اول آن، تاریخچه نمایشگاه سرمایه گذاری و بورس در ایران و جهان می باشد. قبل از اینکه بخواهیم در مورد تاریخچه چنین نمایشگاه سرنوشت سازی برای شما مخاطبان گرامی صحبت کنیم؛ شاید بد نباشد با بورس، اوراق بهادار و مقوله های سرمایه گذاری در آن کمی بیشتر آشنا بشیم تا بتوانیم اهمیت نمایشگاهی شدن چنین مباحثی را بهتر درک نماییم.

سرمایه گذاری و بورس:

در علم اقتصاد؛ بورس مکانی است برای قیمت گذاری، سرمایه گذاری و خرید و فروش کالا که البته به دو دسته کلی: سرمایه گذاری بورس کالا، سرمایه گذاری و بورس اوراق بهادار تقسیم می شود.

• سرمایه گذاری و بورس کالا: در دینای اقتصاد به بازاری گفته می شود که در آن، کالا و یا کالاهای معینی مورد معامله واقع می شوند. لازم است بدانید کالاها به صورت عمده در بورس کالا موجود نیستند و تنها نمونه هایی از آن ها برای نمایش به مکان بورس آورده می شود. بورس کالا مکانی است برای ارائه کالاهای استاندارد و پر مصرف جهانی که می تواند مشتریانی دست به نقد را نیز حتی در بازار آشفته کنونی به همراه داشت باشد! کالاهای مورد نظر بورس در انبارهای تحت نظارتی، حفظ و نگه داری می شوند و سازمان سرمایه گذاری و بورس ناظر بر معاملات، مبادلات، تسویه و همچنین تحویل کالاها می باشد. برای افزایش سطح آگاهی شخصی شاید بد نباشد بدانید که بیشترین کالاهای مورد معامله و یا حتی مبادله در بورس عبارتند از: گندم، قهوه، جو، آهن، مس، پنبه، نفت، زغال سنگ، مواد شیمایی، متریال خام و اولیه، کالاهای واسه و چرم می باشند. اهمیت بورس کالا برای تاجران و بازرگانان از حیث حداقل رسانیدن درصد ریسک و اطمینان از استاندارد بودن کالاها و همچنین شفاف سازی قیمت های آن ها، بسیار بالا می باشد.
• سرمایه گذاری و بورس اوراق بهادار: خیلی تفاوتی با دسته قبلی ندارد جز اینکه تمام معاملات و مبادلات فی ما بین از روی کاغذ های با ارزش شده ای صورت می پذیرد. سرمایه گذاری و بورس این دسته تحت شرایط ومقررات به خصوصی انجام می شود که اگر از علاقه مندان این دسته به حساب میایید، بهتر است با علم به دانستن آن در مسیر این روش سرمایه گذاری و بورس گام بردارید. تعیین قیمت سهام در بورس، بر اساس عرضه و تقاضا صورت می‌ پذیرد. در بورس اوراق بهادار، یک سرمایه گذارمی ‌تواند با سرمایه هر چند کوچک، در شرکت ها و کمپانی های پذیرفته ‌شده در بورس سرمایه ‌گذاری نماید کهبرای این منظور لازم است به یکی از شرکت های کارگزاری بورس مراجعه نمایند.

کلمه بورس در زبان فرانسه به معنی کیف پول است و نام گذاری مکان آن هم بر می گردد به شهری در کشور بلژیک و خانه شهروندی به نام واندر بورس که اغلب صرافان شهر جلوی منزل او تمام فعالیت های اقتصادی، سرما یه گذاری و دادوستد هایشان را انجام می دادند و با گذشت زمان، کلمه بورس به کلیه مکان هایی که چنین فعالیت هایی در زمینه اقتصادی انجام می دادند اتلاق شد. جالب است بدانید اولین مرکز بورس و سرمایه گذاری در سال 1460 میلادی در شهر انورس کشور بلژیک تاسیس شد که با خروجی های بسیار بسیار قابل توجه مالی نیز برای مشارکت کنندگان آن همراه شد! رشد و رونق سرمایه گذاری و بورس تا جایی ادامه پیدا کرد که انقلاب صنعتی در اروپا شکل گرفت. با شروع انقلاب صنعتی دگرگونی عظیمی از بالا تا پایین بنگاه های سرمایه گذاری و بورس را فرا گرفت که در کنار آن دستاوردهای بسیاری نیز برای مردم عادی جوامع غربی به همراه داشت.

تفاوت بازار بورس به عنوان یک بازار فعال اقتصادی با بازار فیزیکی دیگر این می باشد که در این بازار سهام و اوراق قرضه به جای کالا مورد معامله قرار می‌گیرند. لازم است بدانید بازار بورس تابع مقرراتی است که توسط نهادهای قانون گذار تعیین می ‌شود و به منظور جلوگیری از بی نظمی و رعایت حقوق طرفین عرضه و تقاضا، رعایت آن‌ها الزامی است. امروزه بازارهای سرمایه گذاری و بورس، اصلی ترین نوع سرمایه‌ گذاری و انجام معاملات در زمینه سرمایه گذاری و بورس در جهان محسوب می‌شود.

آشنایی با سازمان بورس و اوراق بهادار ایران:

قبل از شروع به کار سازمان بورس و اوراق بهادار در سال 1384، سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران به طور همزمان، مسئول نظارت و فاز اجرایی عملیات اوراق بهادار ایران بود که با تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت فاز اجرایی عملیات اوراق بهادار به سازمان بورس و اوراق بهادار واگذار شد. سازمان بورس و اوراق بهادار ایران یک موسسه غیر دولتی و دارای ابعاد حقوقی و مالی مستقل می باشد که از محل کارمزدهای دریافتی و سهمی از حق قبول شرکت ها در سرمایه گذاری و بورس و دیگر موارد اقتصادی این چنینی، اداره و کنترل می شود!

تاریخچه نمایشگاه سرمایه گذاری و بورس در ایران و جهان

تاریخچه نمایشگاه سرمایه گذاری و بورس در ایران و جهان دارای ابعاد مختلف وهمچنین افت و خیزهای زیای می باشد که البته با توجه به شرایط کنونی اقتصادی در خاورمیانه و ایران، قطعا یکی از پر جنب و جوش ترین نمایشگاه های سرمایه گذاری و بورس به کشور ما اختصاص پیدا می کند! در مورد نمایشگاه های دیگر سرمایه گذاری و بورس در جهان توضیحاتی خواهیم داد اما شاید بد نباشد ابتدا کمی با سرمایه گذاری و بورس در ایران و به طبع در پایتخت آن یعنی تهران، شناخت بیشتری پیدا کنیم.

در سال 1345 قانون تشکیل بورس و اوراق بهادار به تصویب رسانده شد و انک مرکزی وقت نیز، این طرح اقتصادی را مورد تایید خود قرار داد. در بهمن ماه 1346 نیز این مکان اقتصادی با انجام معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعت و معدن ایران شروع به فعالیت نمود. سازمان بورس و اوراق بهادار ایران نیز به مانند سایر سازمان های کشورهای توسعه یافته؛ از دو بخش بورس کالا و بورس اوراق بهادار تشکیل می شود که تاریخچه فعالیت آن ها به شرح زیر می باشد؛

بورس کالا ایران:

در مسیر دست یافتن به اهداف برنامه سوم و چهارم توسعه که درست مطابق با آن ها، شورای عالی بورس موظف به راه اندازی و گسترش بورس های کالایی در این مملکت شناخته شده بود، بورس فلزات که نخستین بورس کالایی ایران نیز قلمداد می شود در سال 1382 و همچنین بورس کشاورزی در سال 1383 آغاز به کار کردند! جالب است بدانید طبق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران که با تصویب شورای عالی بورس نیز همراه شد، شرکت بورس کالا ایران با یکی کردن بورس فلزات و بورس کشاورزی تاسیس شد و فعالیت های خود را از مهر 1386 زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز نمود.

بورس اوراق بهادار ایران:

فکر اصلی ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران، به سال ۱۳۱۵ برمی‌ گردد. در این سال، یک کارشناس هلندی و یک کارشناس بلژیکی با هدف بررسی و اقدام در مورد تهیه و تنظیم مقررات قانونی به ایران آمدند؛ اما مطالعات آن دو، با آغاز جنگ جهانی دوم متوقف شد. در سال ۱۳۳۳، ماموریت تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی، صنعت و معدن، بانک مرکزی و همچنین وزارت بازرگانی وقت محول شد. این گروه، پس از ۱۲ سال تحقیق و بررسی، در سال ۱۳۴۵ قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه کردند. لایحه تشکیل بورس اوراق بهادار تهران در اردیبهشت ۱۳۴۵ در مجلش شورای ملی به تصویب رسانیده شد و در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، بورس تهران، با ورود و معامله سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس آغاز به کار نمود. از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷، تعداد شرکت ‌ها و موسسه ‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از ۱۰ بنگاه اقتصادی با سرمایه ۶/۲ میلیارد ریال به ۱۴۲ شرکت با بیش از ۳۰۸ میلیارد ریال افزایش یافت که خود پیشرفت بسیارقابل توجه محسوب می شود! در اوایل دوران پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، نظام تازه ایران با هدف مبارزه با سرمایه ‌داری تلاش‌هایی برای تعطیلی بورس تهران انجام داد که نافرجام ماند. با پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد شرکت ‌های پذیرفته ‌شده از ۱۰۵ شرکت، به ۵۶ شرکت در پایان سال 1367 تقلیل یافت. علت این امر، تملک بسیاری از بنگاه ‌های اقتصادی توسط دولت بوده‌ است. جالب سات بدانید نخستین رویداد تاثیر گذار بر بورس نیز تصویب لایحه قانون اداره بانک ‌ها در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب بوده است.

به هر حال نکته قابل تامل در برگزاری نمایشگاه سرمایه گذاری و بورس ایران این است که ما تا کنون نمایشگاه تخصصی در این زمینه برپا نکرده ایم و همیشه ترجیح داده ایم، سرمایه گذاری و بورس را با حیطه های وابسته به آن ها یعنی بیمه ها و بانک ها را نیز در چنین نمایشگاهی جای دهیم! بطور مثال نمایشگاه بورس، بانک و بیمه ایران معتبرترین فعالیت نمایشگاهی در زمینه سرمایه گذاری و بورس در ایران به شمار می رود که اغلب نیز در ابعاد بین المللی برگزار می شود و خوشبختانه مورد استقبال زیادی از سوی مخاطبان خود نیز قرار می گیرد. در این نمایشگاه سرمایه گذاری و بورس بین المللی حاضران زیادی از کشورهای خارجی گردهم خواهند آمد تا با نمایش و معرفی دستاوردهای خود، بسترهای اقتصادی مد نظرشان را فراهم آوردند. از نمایشگاه های مختلفی که با محوریت فعالیت در زمینه های سرمایه گذاری و بورس ایران برپا می شوند که بگذریم، به نمایشگاه های برتر دنیا در چنین زمینه مهم اقصادی (سرمایه گذاری و بورس) و یا به قولی: دماسنج اقتصادی کشورهای خارجی خواهیم رسید که شاید بد نباشد در این قسمت از مطلب، به معرفی چند تا از این نمایشگاه ها بپردازیم؛

تاریخچه بورس در ایران:

در سال 1315 هجری شمسی یک کارشناس هلندی فکر اولیه ایجاد بورس را در ایران پایه ریزی کرد و فردی بلژیکی به نام “ران لوتر فلد“ که در ایران به سر می برد از طرف دولت وقت مامور بررسی ایجاد بورس در ایران گردید و پس از انجام مطالعات گسترده درباره تاسیس بورس در ایران، اساسنامه ای تنظیم کرد و آنرا به مسئولین دولت ایران داد. اما درگیریهای دولت ایران در منطقه و سطح جهانی و همچنین شروع جنگ جهانی دوم (1939-1945 میلادی) اجازه افتتاح و راه اندازی بورس را به دولت ایران نداد و اساسنامه بورس و تشکیل بورس ایران تا 25 سال بعد از آن به تعویق افتاد.

در سال 1333 هجری شمسی دولت وقت به وزارت بازرگانی و صنایع و معادن ماموریت داد تا تشکیل بورس را بررسی و به انجام برساند.

بررسی های اولیه بیش از 7 سال به طول انجامید و در سال 1340 شمسی ساز و کار اولیه و ارکان و تشکیلات آن و نحوه کنترل آن توسط دولت تا حدود زیادی به تصویب کارشناسان رسید.

در سال 1341 موافقت نامه اولیه تاسیس بورس سهام در کمیسیونی متشکل از نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی تنظیم شد و نهایتا در سال 1345 شمسی با حضور هیأتی به سرپرستی دبیر کل بورس بروکسل که به دعوت دولت ایران برای راه اندازی بورس دعوت شده بودند لایحه قانون بورس اوراق بهادار تهران در مجلس شورای ملی تصویب و به بانک مرکزی ابلاغ شد.

اما باز هم بدلیل آماده نبودن بخش صنعتی و بازرگانی کشور اجرای این قانون تا سال بعد یعنی 1346 هجری شمسی به تاخیر افتاد.

در پانزدهم بهمن ماه سال 1346 و پس از گذشت یک سال از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار تهران چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی بعنوان بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی آن زمان، بورس اوراق بهادار تهران رسما فعالیت خود را آغاز کرد.

پس از راه اندازی اولیه بورس تهران، سهام شرکت نفت پارس، چند نوع اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباس آباد در بورس تهران پذیرفته شده و مورد معامله قرار گرفتند.

با توجه به معافیت های مالیاتی که در آن زمان برای شرکت ها و موسسات پذیرفته شده در بورس در نظر گرفته بودند،شرکت های زیادی علاقه به ورود به بورس داشتند و طی مدت کوتاهی پس از تشکیل، بورس در مسیر رشد و توسعه قرار گرفت تا اینکه در سال های بعد از پیروزی انقلاب بدلیل تحولات موجود و آغاز جنگ تحمیلی بورس تهران از رونق گذشته افتاد و تقریبا بطور عملی تعطیل شده بود. اما با آغاز برنامه توسعه پنج ساله اول در سال 1368 بورس مجددا در ایران احیا شد و در سال 84 شمسی هم با تصویب قانون اوراق بهادار تحولات بزرگ و مهمی در سازمان بورس اتفاق افتاد که بخش نظارتی و اجرایی را تفکیک کرده و دور جدیدی از فعالیت بازار سهام را در ایران رقم زد.

بورس اوراق بهادار خودش بعنوان یک شرکت سهامی تلقی میشود که سهام این شرکت نیز در بورس اوراق بهادار عرضه می شود.

عمر بورس ایران:

بورس اوراق بهادار در عمر پنجاه و جند ساله خود فراز و نشیب های زیادی را تجربه کرده است. از بدو تاسیس در سال 1346 تا سال 1357 تعداد شرکت ها و موسسات پذیرفته شده با رشد بسیار خوبی از 10 بنگاه اقتصادی با سرمایه 6/2 میلیارد ریال به 142 واحد صنعتی با رقمی بالغ بر 308 میلیارد ریال رشد داشت.

با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 تا سال 1367 یعنی پایان جنگ تحمیلی تعداد شرکتها به 56 شرکت در پایان سال 1367 تقلیل یافت که دلیل عمده و اصلی آن تملک بسیاری از شرکتها توسط دولت و همچنین ملی شدن برخی صنایع مانند بانک و بیمه و همچنین خروج تعدادی از شرکت ها و رکود شدید دوران جنگ تحمیلی بود.

در سال 1389 سامانه معاملات برخط(آنلاین) راه انداز شد که باعث توسعه بازار سرمایه و سهولت و عدالت در انجام معاملات گردید و تا به امروز با تاریخچه تشکیل بورس ایجاد بازاری منصفانه، کارا و شفاف و با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان موجب افزایش مشارکت و فعالیت مستقیم سهامداران و ایجاد ارزش افزوده برای ذینفعان در این بازار شده است هر چند که بدلیل مداخلات دولت و شرکت های وابسته به آن و یا تعامل برخی از موسسات بزرگ حاضر در بورس گاهی خللی نیز در روند بازار سرمایه و انتفاع سهامداران بوجود می آید.

طول عمر بورس ایران را از بدو تاسیس تا به امروز می توان به 4 دوره مختلف تقسیم کرد:

1-دوره اول حد فاصل بین سال های 1346 تا 1357 هجری شمسی

2-دوره دوم حد فاصل بین سال های 1358 تا 1367 هجری شمسی

3-دوره سوم حد فاصل بین سال های 1368 تا 1383 هجری شمسی

4-دوره چهارم از سال 1384 هجری شمسی تا کنون

دوره های مختلف بورس:

دوره اول حد فاصل بین سال های 1346 تا 1357 هجری شمسی:

در این دوره بدلیل قوانینی که دولت برای رشد بورس وضع کرده بود و معافیت مالیاتی برای پذیرفته شدگان در بورس رونق خوبی بر بازار بورس حکمفرما بود. این امر باعث رشد چشمگیر هم در تعداد شرکت های بورسی و هم در حجم معاملات انجام شده بوجود گردید.

از قوانین آن دوره می توان به این موارد اشاره کرد:

1- تصویب قانون گسترش مالکیت سهام واحدهای تولیدی در اردیبهشت که به‌موجب آن موسسات خصوصی و دولتی موظف شدند به ترتیب ۴۹ درصد و ۹۴ درصد سهام خود را در آن عرضه کنند.

2- تصویب قانون معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در سال ۱۳۵۴

دوره دوم حد فاصل بین سال های 1358 تا 1367 هجری شمسی:

از نیمه دوم سال 1357 با بروز اعتصاب و درگیریهای داخلی در جریان انقلاب اسلامی و با تعطیل شدن واحدهای تولیدی و بازرگانی بورس ایران با سقوط شدیدی روبرو شد. تعطیلی شرکت ها و فرار صاحبان بنگاه ها و خروج سرمایه های آنها از کشور و همچنین طرح ملی شدن بانک ها و بیمه ها و تصاحب برخی از بنگاه ها توسط دولت و همچنین وقوع جنگ تحمیلی باعث تعطیلی کامل بورس تا سال 1361 شمسی گردید. در سال 1362 که تا حدودی تقاضا برای خرید وجود داشت بدلیل قیمت های پایین پیشنهاد شده توسط خریداران، عرضه کننده زیادی وجود نداشت و عملا معامله چندانی انجام نمی شد.

اما در سال 1363 دولت تصمیم گرفت تا تعدادی از کارخانه های دولتی را به کارگران و بخش خصوصی واگذار کند که همین امر باعث افزایش اندکی در معاملات بورس گردید. نهایتا در تابستان سال 1367 و با پذیرش قطعنامه 598 و همچنین تصویب قوانینی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و همچنین قانون های مالیات تعاون ملی و مالیات های مستقیم در قالب قانون برنامه پنج ساله اول دگرگونی های زیادی دز اقتصاد ایران بوجود آمد که بورس نیز از آنها تاثیر گرفت و باعث رشد حجم معاملات شد.

دوره سوم حد فاصل بین سال های 1368 تا 1383 هجری شمسی:

در سال 1368 و پس از پایان جنگ تحمیلی و همزمان با اجرای قانون پنج ساله توسعه، بورس ایران نیز که تا این زمان دچار رکود و یکنواختی شده بود دور تازه ای از فعالیت و تحول را در خود تجربه کرد. در این سال با اعمال برنامه های اصلاحی و ایجاد فضای رقابتی رشد بورس به منظور انتقال بخشی از تصدی های دولتی در راستای خصوصی سازی، جذب نقدینگی و پس اندازهای عمومی و هدایت این منابع به سمت سرمایه گذاری در بخش تولید و مشارکت بخش خصوصی در فعالیت های اقتصادی، در بورس اوراق بهادار پذیرش شرکت ها و بنگاه های اقتصادی به طرز چشمگیری افزایش یافت بطوریکه در پایان سال 1383 تعداد شرکت ها به 422 شرکت و حجم معاملات به بیش از 104 میلیارد ریال افزایش یافت.

دولت در این دوره برای رونق هرچه بیشتر بورس قوانینی را وضع کرد که تاثیر زیادی در افزایش حجم معاملات داشت. بعنوان مثال:

1- تبصره ۳۵ قانون بودجه سال ۱۳۷۸ کل کشور که در آن به وظیفه دولت نسبت به تعیین تکلیف همه شرکت‌های بخش دولتی از راه ادغام، واگذاری و فروش سهام به بخش‌های خصوصی و تعاونی اشاره شد.

2- ماده ۹۴ قانون برنامه سوم توسعه ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ که بر اساس آن شورای بورس موظف شد تا کارهای لازم را برای ایجاد شبکه رایانه‌ای بازار سرمایه ایران به‌منظور انجام گرفتن دادوستد الکترونیک اوراق بهادار در سطوح ملی و پوشش دادن خدمات اطلاع‌رسانی در سطح ملی و بین‌المللی انجام دهد. همچنین بر اساس ماده ۹۵ برنامه سوم توسعه، شورای بورس مجاز شد تا دست به راه‌اندازی بورس‌های منطقه‌ای در سطح کشور بزند و راهکارهای لازم را برای قابل معامله شدن دیگر ابزارهای مالی در بورس اوراق بهادار فراهم نماید.

دوره چهارم از سال 1384 هجری شمسی تا کنون:

در سال 1384 روند بورس به دلیل رویدادهای مختلف چه در داخل و چه در خارج کشور و همچنین بدلیل افزایش بی رویه شاخص بورس در سال های قبل روندی کاهشی بود. و در نهایت سرعت این روند کاهشی در آذر ماه سال 84 کم شد و در سال 1385 معاملات بورس به یک تعادل نسبی رسید.

شرکت سهامی عام بازار بورس اوراق بهادار در سال 1385 و به موجب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران که در آذر ماه سال 1384 شمسی به تصویب رسیده بود تاسیس شد.

از اتفاقاتی که در این دوره افتاد می توان به این موارد اشاره کرد:

1-تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران

2-تشکیل شورای عالی بورس و اوراق بهادار

3-تشکیل شرکت سهامی عام بورس و اوراق بهادار تهران

-تشکیل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه

در سال 1389 برای توسعه بازار سرمایه و سهولت در معاملات سامانه معاملات برخط راه اندازی شد که دسترسی کلیه کاربران را بصورت آنلاین به انجام معامله و بررسی دارائیهای خود مقدور ساخت و همین امر باعث افزایش حجم معاملات و حضور بیشتر فعالان در بازار سرمایه شد.

با تمام فراز و نشیب هایی که بورس ایران در طول عمر خود داشت شاید بتوان گفت یکی از مهمترین تحولات ایجاد شده،تدوین قانون بازار اوراق بهادار در سال 1384 بود.

این قانون با از بین بردن خیلی از نواقص موجود در بورس زمینه ساز رشد و گسترش بورس در ایران گردید.

قانون بازار اوراق بهادار بخش نظارتی و عملیاتی بورس را که تا آن زمان یکی بودند را از هم تفکیک کرد با تشکیل سازمان بورس و اوراق بهادار بخش نظارتی به این سازمان واگذار شد. این سازمان که خود تحت نظارت شورایی به نام شورای عالی بورس فعالیت می کند علاوه بر وظایف دیگر وظیفه نظارت بر عملکرد بورس های مختلف کشور را به عهده دارد.

انواع بازارها در بورس ایران :

در حال حاضر بورس ایران شامل 4 بورس بزرگ کشور می باشد که تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت کرده و عبارتند از:

1- بورس اوراق بهادار: در این بازار سهام شرکت ها و سایر اوراق بهادار مانند مشارکت سهام که از بهمن ماه سال 1346 مشغول به فعالیت می باشد.

2- فرا بورس: در این بازار سهام شرکت هایی که به هر دلیل موفق به پذیرش در بازار بورس نشده اند و همچنین سایر انواع اوراق مانند اوراق اجاره و امتیاز تسهیلات مسکن معامله و خرید و فروش می شود.این بازار در مهرماه سال 1388 تاسیس و آغاز به کار کرد.

3- بورس کالا: در این بازار انواع کالاها شامل فلزات، محصولات کشاورزی، محصولات پتروشیمی و قراردادهای آتی سکه و …. خرید و فروش می شود. این بورس از شهریورماه سال 1382با عنوان بورس فلزات شروع به کار کرد و با تصویب قانون بازار اوراق بهادار مجددا از سال 1386 با تغییر نام به بورس کالا به فعالیت خود ادامه داد.

4- بورس انرژی: در این بازار انواع حامل های انرژی با محوریت برق که از مهمترین حامل های انرژی است معامله و خرید و فروش می شود.این بورس فعالیت خود را از سال 1391 آغاز کرد.

اهداف کلان سازمان بورس را می توان به شرح ذیل عنوان کرد:

ارتقای سهم بازار سرمایه در تأمین مالی فعالیت‌های مولد اقتصادی

به‌کارگیری مقررات و رویه‌های مؤثر برای حفظ سلامت بازار و رعایت حقوق سهامداران

تعمیق و گسترش بازار با بهره‌گیری از فناوری و فرایندهای به‌روز و کارآمد

توسعه دانش مالی و گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری و سهامداری در کشور

توسعه و تسهیل دسترسی به بازار از طریق کاربردهای فناوری اطلاعات

رعایت اصول پاسخگویی و شفافیت در همکاری‌ها و تعاملات با ذی‌نفعان

توسعه مستمر دارایی‌های فکری و سرمایه انسانی

توسعه بازار سرمایه در کل کشور می تواند زمینه ساز رشد و پیشرفت اقتصادی و باعث ایجاد گشایش در گره های اقتصادی کشور باشد.

سازمان بورس می بایست با ایجاد زیرساخت های لازم و آماده سازی بستر مناسب برای ارتباط بین سرمایه داران و شرکت های متقاضی مشارکت شرایطی را فراهم آورد .

این مشارکت سرمایه های مازاد و سرگردان جامعه به سمت بازار بورس و شبکه تولید جذب شده و چرخ اقتصاد کشور را به حرکت در آورد.

امروزه با طراحی انواع اوراق بهادار و راه اندازی نهاد ها و ابزارهای مالی با ریسک پذیری متنوع و همچنین گسترش و رشد فعالیت های آموزشی و فرهنگ سازی و همراه با آزاد سازی سهام عدالت تعداد سهامداران بازار بورس ایران رشد چشمگیری داشته که طبق آمار ها تا این تاریخ حدود 60 درصد از جمعیت کشور به نوعی سهامدار در بازار بورس هستند.

رکوردهای تاریخی بورس ایران:

یکشنبه سیاه: تاریخ 22 دیماه سال 1392 که با افت شدید شاخص به محدوده 85 هزار واحدی برگشت.

دوشنبه سیاه: تاریخ 20 مرداد ماه سال 1399 شاخص کل از عدد 2 میلیون واحد شروع به بازگشت کرد و تا مهر ماه همان سال محدوده یک میلیون و پانصد هزار واحدی را هم از دست داد.

ساعات کار بورس ایران:

بورس ایران در روزهای شنبه تا چهارشنبه هر هفته از ساعت 9 صبح الی 12:30 دقیقه فعال بوده و تمامی فعالان بازار که دارای کد بورسی هستند می توانند در این ساعات معاملات خود را انجام دهند. روزهای تعطیل رسمی، بورس ایران نیز تعطیل می باشد.

ساعت 8:45لغایت 9 هر روز معاملاتی را بعنوان ساعت پیش گشایش در نظر گرفته و معامله گران می توانند سفارشات خود را در این مان در سایت کارگزاری خود ثبت نمایند.

لوگوی بورس ایران از نشانی برنجی متعلق به دوره هخامنشیان که در استان لرستان کشف شده اقتباس شده است.

در این لوگو چهار انسان دست در دست یکدیگر و به نشانه اتحاد و همکاری در درون دایره ای به نشانه دنیا و این دایره هم بر روی شاخ دو گاو که در اساطیر ایرانی آمده است به نشانه ثروت و بهره وری قرار گرفته اند.

این نشان برنجی در موزه لوور پاریس نگهداری میشود.

بورس چیست؟ همه چیز درباره بورس

در اقتصاد، بازار سرمایه که شامل بازار سهام و بازار بدهی است مقابل بازار پول (شامل بانک‌ها و موسسات اعتباری) تعریف می­شود. در بازار سرمایه بحث سپرده مطرح نمی‌باشد و در آن اوراق بهادار مورد معامله قرار می‌گیرند. بازاری که بتوان در آن سهام شرکت‌ها و اوراق بدهی را خرید و فروش کرد بازار بورس نام دارد.

با خواندن مقاله بورس چیست با مفهوم بورس آشنا می‌شویم و با مطالب آموزشی کلینیک سرمایه بر تمام اطلاعات بازار بورس تسلط پیدا می‌کنیم.

فهرست عناوین مقاله

تاریخچه تشکیل بورس

پیدایش واژه بورس به قرن پانزدهم میلادی برمی‌گردد. آن زمان که بازرگانان و کسبه‌ شهری در بلژیک، دور میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه‌ فردی به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند و به داد و ستد کالای خود بر اساس حراج می‌پرداختند.

معنی کلمه بورس در فرانسوی “کیف پول” است. اولین بورس دنیا در شهر آمستردام هلند و در قرن هفدهم میلادی تشکیل شد. البته این اولین شرکت سهامی نبود. اولین شرکت سهامی در سال 1553 میلادی در روسیه تشکیل شد و «مسکووی» نام داشت.

دلیل نیاز به بورس ایجاد ارتباط بین سرمایه گذاران و افرادی بود که کسب و کاری داشتند و نیازمند سرمایه بیشتر بودند. این ارتباط در بورس به شکل قانونمند و قابل پیگیری ایجاد شده است. اولین بورس ایران هم در تاریخ پانزدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶به طور رسمی با انجام معاملاتی بر روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی شروع به کار کرد.

انواع بازارهای بورس

برای اینکه بدانیم بورس چیست ابتدا باید با مفهوم بازار و دارایی مالی آشنا شویم. بازار به مکانی می‌گویند که در آن خرید و فروش صورت می‌گیرد. دارایی‌هایی که در بازار معامله می‌شوند به دو دسته فیزیکی و مالی تقسیم می‌شوند.

دارایی فیزیکی مانند املاک و ماشین و کالاها

دارایی مالی مثل اوراق بهادار سهام و اوراق مشارکت

در ایران 2نوع بازار بورس وجود دارد که شامل بورس اوراق بهادار و بورس کالا می‌شود. در این مقاله بیشتر تمرکز بر بازار بورس اوراق بهادار داریم و بورس کالا هم معرفی می‌شود و توضیحات کامل آن در مقالات دیگر سایت کلینیک سرمایه موجود هست. بورس ارز هم از دیگر انواع بورس می باشد که در ایران فعال نیست ولی تعداد ایرانی‌هایی که در بازارهای ارزی جهانی مثل فارکس فعالیت دارند کم نیستند.

بازار سرمایه بورس به دو دسته بازار سهام و بازار بدهی تقسیم می‌شود.

بازار سهام

بسیاری از مردم این بازار را معادل بازار بورس می‌دانند. در این بازار سهام شرکت ها به واحدهای هم قیمتی تقسیم می‌شود و به صورت عرضه اولیه وارد بازار بورس می‌شود. بعد از آن در بازار ثانویه این سهام‌ خرید و فروش می‌شود و بر اساس فاکتورهای زیادی قیمت آن بالا و پایین خواهد شد.

بازار بدهی

در بازار بدهی اوراق قرضه مورد معامله قرار می‌گیرند. این اوراق معمولا دارای نرخ سود مشخصی هستند و شرکت‌ها با فروش اوراق تامین مالی می‌شوند. در این موارد به جای آنکه ناشر اوراق تامین مالی را از یک منبع (بانک) انجام دهد این کار را با جمع‌آوری سرمایه از افراد خریدار اوراق انجام می‌دهد.

چرا باید در بورس سرمایه گذاری کنیم؟

در بورس شرایطی فراهم شده است که افراد با سرمایه‌های اندک و زیاد قادر به سرمایه گذاری در فضایی مطمئن و قانونمند باشند. این موضوع علاوه بر سرمایه گذاران برای سرمایه پذیران هم مفید است، زیرا می‌توانند با سرمایه ای که از عرضه سهام خود در بازار بورس اوراق بهادار به دست می‌آورند کسب و کار خود را گسترش دهند یا از ورشکستگی نجات یابند.

اما مزایای سرمایه گذاری در بورس آنقدر زیاد است که این بازار سهام را باوجود ریسک های موجود بسیار محبوب ساخته است. مزایای سرمایه گذاری در بورس شامل:

• کسب درآمد از بورس: بسیاری از شرکت ها پس از محاسبه سود سالیانه و براساس تصمیمات گرفته شده در جلسات مجمع، بیشتر این سود را بین سهامداران تقسیم می‌کنند. البته این تنها مدل کسب درآمد از بورس نیست بلکه با بالارفتن ارزش سهام شرکت‌ها درواقع سرمایه فرد هم بالاتر می‌رود و با معامله یا فروش این سهام می‌تواند درآمد داشته باشد.
• تنوع سرمایه گذاری‌ها: در بازارهای بورس موجود، تنوع زیادی برای انواع سلیقه‌ها و انواع ریسک پذیری‌ها وجود دارد. برای مثال سهام شرکت‌های مختلف، اوراق مشارکت، سرمایه گذاری در بازار مشتقه و صندوق‌های سرمایه گذاری مانند ETF از جمله تنوع‌های موجود برای سرمایه گذاری در بورس و فرابورس هستند.
• سرمایه گذاری مطمئن و شفاف: شما قصد سرمایه گذاری در سهام هر شرکتی را که داشته باشید، سازمان بورس اطلاعات مفید درباره آن شرکت‌ها در اختیار شما قرار می‌دهد. علاوه بر این اطلاعات نظارت دقیقی بر فعالیت شرکت‌ها دارد و گزارشات دوره‌ای از آنها دریافت می‌کند.
• قابلیت نقد شوندگی: افراد می‌توانند هر زمان که قصد فروش سهام خود را داشتند اقدام به فروش آن کنند و زمان کمتری برای نقد شدن نسبت به فروش مسکن و دیگر سرمایه گذاری‌های فیزیکی می‌خواهد.
• جلوگیری از بی ارزش شدن پول: همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد این سرمایه گذاری در بورس و سهام باعث می‌شود سرمایه شما در گردش باشد و سود داشته باشد و طی زمان بی ارزش نشود و راکد نماند.

شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس همان عددی است که در اخبار اعلام می‌شود. این عدد میانگین قیمت تمامی سهام موجود در بازار بورس است که تغییرات این شاخص برای سرمایه گذاران مهم است زیرا بیانگر وضعیت عمومی بازار بورس است. انواع مختلفی از شاخص‌های بورسی وجود دارند که در مقاله دیگری به آن پرداخته شده است.

بورس کالا ایران

بازار بورس کالا یک بازار سرمایه است که در آن کالاهای خام و فرآوری نشده مثل گندم، برنج، فلزات و پنبه معامله می‌شود. این بازار دارای انواع قراردادهای بورس کالا است که تنوع آن باعث جذابیتش در کنار بازار سهام شده است.

نحوه ورود به بورس

برای ورود به بورس راهنمای کاملی در همین سایت ارائه کردیم. اولین کار برای ثبت نام در بورس دریافت کد سجام و کد بورسی است. فعالیت‌های بورسی که شامل داد و ستد سهام هستند از طریق کارگزاری‌ها انجام می‌شوند. در واقع کارگزاری‌ها نقش واسطه بین سرمایه گذار و سازمان بورس را دارند. اول در کارگزاری مورد نظر خود ثبت نام کنید و کد بورسی دریافت کنید. اما فقط داشتن کد سجام و کد بورسی کافی نیست. افراد برای اینکه در بازار بورس دچار ضرر نشوند و بدانند که در چه زمانی خرید و فروش کنند نیازمند آموزش بورس هستند. سایت کلینیک سرمایه اخبار بورس و آموزش بورس رایگان و دوره‌های تخصصی را در اختیار شما قرار می‌دهد.

امتیاز شما به این محتوا

میانگین امتیازات: / 5. تعداد امتیاز:

اولین نفری باشید که به این محتوا امتیاز می دهد

مطالب زیر را حتما مطالعه کنید

عرضه اولیه ارز دیجیتال (ICO) و تمام نکاتی که باید درباره آن بدانید

معرفی بهترین بازی های رایگان متاورس

NFT فیلم چیست و چرا توکن غیرمثلی فیلمی مهم است؟

فومو در ارز دیجیتال چیست و چگونه آن را مدیریت کنیم؟

هولد کردن یا هودل (HODL) ارز دیجیتال چیست؟

مارکت کپ (Market Cap) چیست و چرا اهمیت دارد؟

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

محصولات فروش ویژه

دسته‌ها

نوشته‌های تازه

• ارز دیجیتال ترون چیست؟ نقد و بررسی رمزارز TRX
• عرضه اولیه ارز دیجیتال (ICO) و تمام نکاتی که باید درباره آن بدانید
• معرفی بهترین بازی های رایگان متاورس
• ارز دیجیتال ایاس چیست؟ نقد و بررسی رمزارز EOS
• NFT فیلم چیست و چرا توکن غیرمثلی فیلمی مهم است؟

کلینیک سرمایه با هدف آموزش تخصصی بورس، فارکس و ارزهای دیجیتال در کنار به روز ترین متدهای طراحی استراتژی و سیستم های معاملاتی راه اندازی شده است.

همه چیز از آمستردام شروع شد/ تاریخچــه پیــدایــش بورس در ایران و جهان

رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام هلند شکل گرفت. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می کنند و تأسیس نخستین بورس جهان را شهر آمستردام هلند می دانند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد؛همانطور که درباره ظهور و پیدایش هر واژه ای در دنیا و نحوه تکامل آن تاریخچه ای وجود دارد، بورس نیز دارای یک پیشینه و داستانی است که دانستن آن خالی از لطف نیست. در ادامه به بررسی پیدایش تاریخچه آن پرداختیم و شما مخاطبان گرامی برای دریافت اطلاعات تکمیلی می‌توانید ویدیو

طبق اعتقاد اغلب کارشناسان، تاریخچه ظهور واژه بورس به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد. نخستین تجربــه مربـوط به تشکیــل یک شــرکت سهامـی بـا نـام “ماسکوی ” Muscovy در کشور روسیه بود که در سال ۱۵۵۳ میلادی تصمیم گرفته شد کالاها بدون این که آفریقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسیا و چین برود، با این کار احتمال ضرر بیشتر می‌شد. برای انجام این کار عده ای از تجار سرمایه ی لازم را تأمین کردند و هر شخصی به نسبت سرمایه خود در سود و زیان شریک شد که البته این اقدام با موفقیت صورت گرفت.

رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام هلند شکل گرفت. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می کنند و تأسیس نخستین بورس جهان را شهر آمستردام هلند می دانند.

بورس آمستردام امروزه نیز یکی از منابع مهم تأمین سرمایه در سطح بین‌المللی است. رشد بورس سهام و فراگیرشدن آن در عرصه های تجاری و اقتصادی، با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصاد تازه متحول شده آن همراه بوده است.

سپس به تدریج کشورهای اروپایی نظیر انگلستان، آلمان و سوئیس، قوانین و مقررات ناظر بر معاملات سهام و ضمانت‌های اجرایی لازم برای آن وضع شد تا از هرگونه تقلب و پایمال شدن حقوق صاحبان سهام جلوگیری شود.

از نظر تاریخی بورس اتریش در وین در سال ۱۷۷۱ افتتاح شد. در لندن معامله گران بورس جهت انجام معامله در قهوه خانه گرد هم می آمدند و برای نظم بخشیدن به بازار، قهوه خانه نیوجاناتان در سال ۱۷۷۳ به بورس اوراق بهادار تبدیل شد و نهایتا این بازار در سوم مارس ۱۸۰۱ رسما تأسیس شد.

در تاریخ ۱۷ می ۱۷۹۲، تعداد ۲۴ کارگزار بازار سهام در خیابان وال استریت نیویورک و زیر درخت نارون تنومندی دور هم جمع شدند و توافق‌نامه‌ای را امضا کردند، که به توافق‌نامه باتن وود یا درخت نارون، مشهور شد. ۲۵ سال بعد، در هشتم مارس ۱۸۱۷ اعضای مؤسس این نهاد تصمیم گرفتند، تا با تهیه پیش نویس قانون، مراحل انجام معاملات را شفاف تر و قانومند کنند و پس از آن نیز خود را به عنوان هیئت امنای بورس اوراق بهادار نیویورک خطاب کردند و با تنظیم اساسنامه، شروع به کار بورس نیویورک را، رسمیت بخشیدند. سایر بورس های بزرگ دنیا نظیر بورس اوراق بهـادار بمبمئی BSE در سـال ۱۸۷۵، بورس توکیو در سال۱۸۷۸و بورس شانگهای در سال ۱۹۹۰ تاسیس شد.

در حـال حاضر در اغلب کشورهـای دنیـا، بورس‌هـای اوراق بهـادار فعالیت می‌کنند که یکی از این بورس‌های معتبر بورس ایران است.

پیدایش بورس در ایران

در سال ۱۳۱۵به درخواست دولت ایران، شخصی بلژیکی به نام “وان لوترفلد” درباره تشکیل بورس اوراق بهادار در ایران بررسی‌هایی انجام داد و طرح قانونی تأسیس و اساسنامه آن را نیز تهیه کرد به علت نامساعد بودن شرایط برای ایجاد بورس اوراق بهادار و وقوع جنگ جهانی دوم تمام کارهای انجام شده متوقف شد و ۲۵ سال به تأخیر افتاد.

بالاخره در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه‌ صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت‌نامه‌ اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد.

در اواخر همان سال، هیأتـی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیرکل این بورس برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و نحوه تأسیس و اداره بورس، تشکیلات و سازمان آن و کیفیت تصدی دولت، کم و بیش مشخص شد و چهار سال بعد یعنی در اردیبهشت سال ۱۳۴۵ لایحه قانون بورس اوراق بهادار در مجلس شورای ملی به تصویب رسید.

نهایتا بورس از پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، فعالیت خود را به‌طور رسمی با پذیرش سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران به عنوان بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی آن زمان و سپس سهام شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و اوراق قرضه عباس‌آباد آغاز کرد.

در سال ۱۳۵۷، تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده ۱۰۵ شرکت بوده که به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ تقلیل یافت. علت این امر، تملک بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی توسط دولت بوده است(در اثر ملی شدن بانک‌ها، بیمه و برخی صنایع کشور، تعداد زیادی از بنگاه‌های اقتصادی پذیرفته‌شده در بورس از آن خارج شدند) رکود بورس در طی هشت سال جنگ تحمیلی نیز از وقایع مهم محسوب می‌شود. نهایتا در تاریخ اول آذر ۱۳۸۴ قانون جدید بازار اوراق بهادار مصوب مجلس شورای اسلامی شد که این قانون اصلی‌ترین قانون حاکم بر اوراق بهادار و بورس‌های ایران است.

در این قانون سازمان کارگزاران بورس و اوراق بهادار تهران منحل شد و وظایف و اختیارات ضابطه‌گذاری و نظارتی آن به سازمان بورس و اوراق بهادار انتقال یافت و برخی از وظایف و اختیارات عملیاتی آن نیز به بورس ها انتقال پیدا کرد.

در حـال حاضر، تاریخچه تشکیل بورس چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سـازمـان بـورس و اوراق بهـادار فعـالیـت مـی‌کنـنـد.

بورس اوراق بهادار تهران که در آن، سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خریدوفروش می‌شود. فعالیت این بورس از ۱۵ بهمن ۱۳۴۶ شروع شده اما زمان تاسیس شرکت بورس اوراق بهادار تهران سال ۱۳۸۵ بوده است.

در فرابورس ایران سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار می‌گیرد. این بورس در مهرماه ۱۳۸۸ تشکیل شده است.

بــورس کالای ایــران که در آن انــواع کالاهـا ماننــد محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه و. خریدوفروش می‌شود. این بورس از شهریورماه ۱۳۸۲ تحت عنوان بورس فلزات آغاز به کار کرد که نهایتا بعد از تصویب قانون بازار اوراق بهادار از مهرماه ۱۳۸۶ آغاز به فعالیت کرد.

در نهایت بورس انرژی به‌تازگی تأسیس ‌شده و در آن، حامل‌های انرژی با محوریت برق، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حامل‌های انرژی، خرید و فروش شود. این بورس از سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را شروع کرد.