تفاوت ریزش و اصلاح بازار

پهنه نا منظم ” گسترش یافته” (Expanded Flats )
•موج اصلاحی با برچسب ABC حرکت می کند . • ساختار موج A و B در 3 موج است
• ساختار موج C در 5 موج نوسانی / مورب است
• ساختار موج A و B می تواند در هر ساختار 3 موج اصلاحی از جمله زیگزاگ ، مسطح ، سه تایی دوگانه و سه تایی سه گانه باشد .

رصد بازارها در بهار 96

دنیای اقتصاد - زهرا رحیمی: اولین فصل از سال 96 روز چهارشنبه در شرایطی به پایان رسید که عملکرد بورس تهران در این بازه زمانی را می‌توان در دو دوره کاملا متفاوت ارزیابی کرد. بازار سهام کشور در حالی که در دو ماه ابتدای سال گوی سبقت را از دیگر بازارهای موازی ربوده بود، در خرداد ماه با ثبت چهار هفته متوالی منفی در کارنامه خود و افت 3‌درصدی شاخص کل، بازی را به بازار پول واگذار کرد. تخلیه بخش اعظم بازدهی بورس در دو ماه نخست سال طی خرداد ماه در شرایطی صورت گرفت که به نظر می‌رسد با توجه به اصلاح نسبتا چشمگیر قیمت‌ها و جذاب‌تر شدن ارزش‌گذاری سهام (قرار گرفتن نسبت P/ E بازار در سطح 8/ 6)، می‌توان نسبت به توقف افت قیمت‌ها و در ادامه تغییر مسیر بورس تهران امیدوار بود.

همان‌طور که اشاره شد، شرایط بازار سهام در فصل بهار را باید در دو دوره متفاوت بررسی کرد.دوره اول از ابتدای فروردین تا اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری.دوره دوم از زمان اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری تا پایان خرداد ماه. بورس تهران فعالیت خود در ابتدای سال جاری را پس از ریزش قابل توجه قیمت‌ها در انتهای سال 95 (با هدف تامین نقدینگی شب عید توسط بورس‌بازان) و همچنین پیش‌بینی قابل‌قبول شرکت‌ها از سود سال مالی 96 با صعود آرام قیمت‌ها آغاز کرد. این صعود البته در یک فضای رکودی شکل گرفت به این علت که تمرکز سهامداران به دلایل مختلفی که پیشتر به کرات تشریح شد، بیشتر در نمادهای کوچک بورسی بود. نشانه‌های این موضوع در تفاوت رشد شاخص کل و شاخص هم‌وزن در آن بازه زمانی به خوبی محسوس بود.در ادامه باور فعالان بورس به بهبود اوضاع اقتصادی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری و ورود پول‌های تازه باعث شد معاملات سهام به‌طور فزاینده‌ای رونق یابد. پول‌هایی که البته همچنان بخش اعظمی از آن راه نمادهای کوچک را در پیش گرفتند. با نزدیک شدن به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در اردیبهشت‌ماه این هیجان مثبت به نمادهای بزرگتر نیز تا حدودی منتقل شد.این موضوع باعث شد شاخص کل از کانال 81 هزار واحدی نیز عبور کند. تا پایان هفته اول خرداد ماه بورس تهران با رشد حدود 1/ 5 درصدی شاخص کل با ثبت 9 هفته صعودی متوالی در کارنامه خود پیشتاز بازارهای موازی بود.پس ازآن اما بورس مسیر دیگری را برای خود برگزید.

با مشخص شدن نتایج انتخابات و عبور از ابهام این موضوع، قیمت‌ها در مسیر اصلاح قرار گرفتند. در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» به کرات اشاره شد که رشدهای قیمتی در بازار سهام در دوره اول، مبنای بنیادین چندانی نداشت و تنها دلیلی که بورس تهران را در مسیری صعودی قرار داد، ورود نقدینگی جدید به بازار سهام و هیجان پیش از انتخابات بود.از آنجا که مبنای بنیادینی برای رشد شاخص‌های بورس وجود نداشت، این انتظار وجود داشت که قیمت‌ سهام با کوچک‌ترین موضوعی رو به نزول بگذارد. این سیر نزولی قیمت‌ها در روزهای ابتدایی خرداد ماه با بهانه افت قیمت‌های جهانی صورت گرفت. برخی از معامله‌گران با شناسایی سود در سمت عرضه سهام قرار گرفتند.برخی سهامداران نیز که پیش از برگزاری انتخابات صرف توجه به این موضوع را بدون توجیه منطقی از نظر بنیادی مبنای خرید خود (در قیمت‌های به نسبت بالاتر) قرار داده بودند، پس از انتخابات ریاست جمهوری و گذر از هیجان آن، تحت تاثیر نگرانی‌ها از وضعیت نزول آتی قیمت‌ها موجب تشدید صفوف فروش شدند. افت قیمت‌ها در بازارهای جهانی، افزایش نگرانی از تصویب تحریم‌های جدید در سنای آمریکا در کنار برخی ابهامات صنایع همچون بانک‌ها در کنار نرخ سود بانکی بالا موجب شدند که بازار سهام در مسیر ریزش قیمت‌ها قرار گیرد.به عبارت دیگر می‌توان گفت با عبور از موج خوش‌بینی اولیه ناشی از هیجانات سیاسی، بازار بار دیگر به دشواری‌های موجود در عرصه اقتصاد کشور و همچنین عرصه بین‌المللی توجه کرد. موارد مذکور هر کدام با یک اثر وزنی مشخص بهانه‌هایی بودند که موجب شدند در خرداد ماه شاخص کل بیش از 3 درصد از بازدهی بورس (از ابتدای سال تا پایان هفته اول خرداد) را تخلیه کند. این تخلیه بازدهی البته با یک رکود چشمگیر همراه شد. با فقدان نشانه‌های رشد از منظر بنیادی در کنار ابهامات به وجود آمده در عرصه اقتصادی و بین‌المللی (افزایش ریسک‌ها)، فضای صبر و انتظار توام با رکود شدید در معاملات سهام به وجود آمد.به طوری‌که طی معاملات خردادماه به‌ویژه در نیمه دوم این ماه ارزش معاملات خرد سهام و حق تقدم در بیشتر روزها، به زحمت به 70میلیارد تومان می‌رسید.

طی معاملات خرداد ماه بازار به لحاظ متغیرهای مهمی نظیر حجم و ارزش معاملات خرد، در رکود عمیقی به سر می‌برد. متوسط حجم و ارزش معاملات روزانه در این بازه زمانی حدود 406 میلیون سهم و 93 میلیارد تومان بوده است. متوسط این متغیر نسبت به اردیبهشت ماه افت حدود 48 درصدی در حجم و افت حدود 44 درصدی در ارزش معاملات را تجربه کرده است. این موضوع حکایت از فراگیر شدن یک فضای رکودی در معاملات سهام دارد. در مجموع طی معاملات خرداد ماه شاهد انتقال 167 میلیارد تومان از پرتفوی معامله‌گران حقیقی به سبد سهام حقوقی‌ها بودیم.در معاملات اردیبهشت ماه نیز معامله‌گران بازار سهام شاهد تغییر مالکیت 103 میلیارد تومانی به نفع حقوقی‌ها بودند.این امر در شرایطی صورت گرفت که مشارکت حقیقی‌ها در سومین ماه از سال بر خلاف اردیبهشت ماه سال جاری بالاتر از سرمایه‌گذاران حقوقی بوده است. مشارکت این سهامداران که طی معاملات اردیبهشت ماه به حدود 45 درصد نیز رسیده بود، در معاملات خرداد ماه به بیش از 60 درصد افزایش یافت.کارشناسان معتقدند در فضای رکودی معاملات خرداد ماه تحت تاثیر ریسک‌های موجود در فضای بازار، بیشترین میزان مشارکت در بازار از سوی حقیقی‌ها عمدتا با انگیزه‌های سفته بازی صورت گرفته است. در نتیجه افزایش درصد مشارکت به دلیل کاهش شدید ارزش کل معاملات بوده است که سهم سفته‌بازان را بیشتر نشان داده است.

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از وضعیت معاملات سهام در فصل بهار حاکی از این است که در بیست سال گذشته، تنها در پنج سال، بورس تهران در بهار نظاره گر افت نماگر خود بوده است. در سال‌های اخیر، بهار 95 و بهار 93 نماگر بازار سهام افت چشمگیر به ترتیب 5/ 9و 8/ 7 درصدی را تجربه کردند. عمده دلیل افت نماگر‌ بازار سهام در این دو مقطع به رشد‌های چشمگیر قیمتی و عمدتا بدون پشتوانه بنیادی در انتهای سال قبل از هر مقطع باز می‌گردد.( زمستان 94 تحت تاثیر رشد عمومی قیمت سهام با لیدری خودرو و در سال 92 تحت تاثیر رشد بیش از 100 درصدی شاخص سهام در سال 92).

بهار سال 94 روز چهارشنبه در شرایطی به پایان رسید که بار دیگر بازار پول با ثبت بازدهی حداقل 75/ 3 درصدی صدرنشین بازارهای سرمایه‌گذاری کشور در سه ماه اول سال شد ( نرخ رسمی سود بانکی 15 درصد در نظر گرفته شده است). در این میان بازار سهام با ثبت بازدهی 2 درصدی در رتبه بعدی جای گرفت.بازارهای سکه و ارز به ترتیب با زیان های 3/ 0 و 4/ 0 درصدی قعر جدول بازدهی بازار‌های سرمایه‌گذاری کشور را به خود اختصاص دادند. همان‌طور که اشاره شد بورس تهران در سال جاری بازدهی بیش از 5 درصدی را نیز به خود دیده بود.بخش اعظم این بازدهی با افت عمومی قیمت‌ها طی معاملات خرداد ماه و افت بیش از 3 درصدی شاخص کل، تخلیه شد.بازار سهام طی معاملات خرداد ماه با تجربه سه کانال شکنی در مسیر نزول قیمت‌ها، زیان‌ده‌ترین بازار سرمایه‌گذاری در سومین ماه از فصل بهار شد( زیان 3 درصدی). بازار ارز و سکه نیز در خرداد ماه به ترتیب افت 3/ 0 و 7/ 0 درصدی را تجربه کردند.

بررسی وضعیت صنایع بورسی در فصل بهار نیز نشان می‌دهد که در این بازه زمانی 23صنعت با رشد و 12 صنعت با افت شاخص مواجه شده‌اند. صنایع محصولات کاغذی، قند و شکر و رایانه با بازدهی‌های به ترتیب 1/ 68، 2/ 48 و 9/ 38 درصد، رتبه‌های نخست جدول بازدهی صنایع بورسی در بهار را به خود اختصاص دادند. در گروه محصولات کاغذی، نمادهای «چکاوه» و «چکاپا» بدون وقوع رخدادی قابل توجه سقف‌های تاریخی قیمتی خود را شکستند و این موضوع صنعت محصولات کاغذی را صدرنشین جدول بازدهی صنایع در فصل بهار قرار داد.

در گروه قند و شکر با در نظر داشتن عدم وقوع رخداد خاص و اثرگذار مهمی در عرصه بازارهای جهانی، به نظر می‌رسد ورود نقدینگی به سهام قندی‌ها در کنار گزارش‌های پیش‌بینی نسبتا مثبت شرکت‌های زیر‌مجموعه از جمله دلایل تشدید تقاضای سهام این گروه بوده است.گروه رایانه نیز تحت تاثیر رشد نمادهای زیر مجموعه خود به ویژه «آپ» رشد چشمگیری را از ابتدای سال کسب کرد.این سه گروه طی معاملات هر سه ماه نخست سال، جزو سه صنعت پربازده بودند.پیشتازی این سه صنعت طی فصل بهار بیشتر تحت تاثیر ورود نقدینگی ماجرا جو به بازار سهام ارزیابی می‌شود.البته روند رشد قیمت‌ها در نمادهای زیرمجموعه این در خرداد ماه تحت تاثیر نزول عمومی قیمت‌ها در بورس تهران با شتاب بسیار کمتری دنبال شد. موضوعی که از کاهش هیجان موجود در معاملات سهام حکایت دارد.

در سوی دیگر جدول بازدهی صنایع عمده گروه‌های وابسته به بازار‌های جهانی قرار دارند. گروه‌های استخراج کانه‌های فلزی، ساخت محصولات فلزی و استخراج نفت و گاز نیز با ثبت زیان به ترتیب 8/ 01، 8/ 6 و 2/ 6 درصد زیان‌ده‌ترین صنایع طی معاملات فصل بهار بودند. فعالان تالار شیشه‌ای همگام با افت قیمت در بازار نفت و دیگر بازارهای جهانی از جمله نفت مس، روی، سرب و سنگ آهن شاهد تشدید فشار فروش در نمادهای وابسته به این بازار‌ها بودند. گفتنی است طی معاملات روزهای پایانی خردادماه، قیمت‌ها در بازارهای جهانی رشد‌های نسبتا مناسبی را تجربه کردند. دو صنعت خودرو و محصولات شیمیایی نیز در صدر صنایع با بیشترین حجم و ارزش معاملات طی معاملات اولین فصل سال قرار داشتند. شاخص خودرو و محصولات شیمیایی در بهار 69 رشدی به ترتیب 9 و 8/ 1 درصدی را ثبت کرده‌اند.

صنعت پر‌خبر این روزهای بازار سهام یعنی گروه بانکی نیز در این بازه زمانی زیان 4/ 2 درصدی شاخص را تجربه کرده است.در این گروه هر چند اصلاح نظام بانکی از دید کارشناسان می‌تواند به بهبود وضعیت این صنعت منجر شود، اما در روزهای پایانی خرداد ماه تحت تاثیر موضوع ادغام بانک‌ها که یکی از موارد اصلاح نظام بانکی است، نمادهای وابسته تحت تاثیر تشدید فشار فروش، افت‌های چشمگیری را تجربه کردند.شاخص صنعت بانکی در تفاوت ریزش و اصلاح بازار پایان معاملات روز چهارشنبه در کف 42 ماهه خود قرار گرفته بود. به نظر می‌رسد روند آتی سهام این صنعت بیش از هر چیزی به استنباط معامله‌گران نسبت به تغییرات انجام شده در این صنعت وابسته است. باید دید تحلیل معامله‌گران از جراحی نظام بانکی که امروز و فردا حتمی به نظر می‌رسد در قبال سهام بانکی چه موضعی پیش روی آنها قرار می‌دهد. چنانچه قرار باشد فعالان بازار خوش‌بینی احتمالی خود را به اصلاح نظام بانکی نشان دهند، باید انتظار داشت که قیمت سهام بانک‌ها از همین محدوده‌ها رشد خود را آغاز کند اما چنانچه انتظارات فعالان بازار بر این مبنا صورت بگیرد که اوضاع بانک‌ها بهتر از این نخواهد شد، باید شاهد شکست محدوده حمایت بانک‌ها بود.

امواج اصلاحی در الیوت Corrective Waves

پس از اتمام یک سیکل 5 موجی ، امواج اصلاحی آغاز می شوند .به عبارتی دیگر نوسانات در برابر رونداصلی ،امواج اصلاحی یا به عبارت ساده تر اصلاحات نامیده می شوند . گاهی اوقات، این امواج مرحله ي حروفی نامیده می شوند.
در این بخش از آموزش بورس به ۴ حالت از آرایش های ممکن در بروز امواج الیوت اصلاحی می پردازیم .
این موج ها شامل سه ریزموج هستند که در جهت عکس موج انگیزشی حرکت می کنند . امواج اصلاحی در مقایسه با امواج انگیزشی ،تنوع
بیشتری دارند و از وضوح کمتری برخوردار هستنددر بیشتر موارد شناسایی اصلاحات تا زمانی که کامل شود ، گاه ممکن است بسیار دشوار باشد.
می دانیم که در اغلب موارد در پی ۵ موج اصلی و محرک یا انگیزشی، معمولا ۳ موج اصلاحی خواهیم داشت .
در موجهای ۳ گانه اصلاحی نیز موج ۱ و ۳ با هم هم جهت هستند و خلاف جهت موج دوم می باشند .
امواج ۳ گانه اصلاحی در نمودارها ممکن است به چهار صورت مختلف دیده شوند. این ۴ حالت عبارتند :
۱. اصلاح زیگزاگ Zigzag به صورت: (شارپ- منفرد- دوگانه- سه گانه 5-3-5)
۲. اصلاح مسطح یا تخت Flat به صورت: (شارپ نیست منظم منبسط دونده 5-3-3)
۳. اصلاح مثلثی Triangle به صورت: (3-3-3-3-3 (4 نوع))
۴. اصلاح ترکیبی Combination دو نوع
۱. اصلاح زیگزاگ Zigzag
زیگزاگ یک ساختار 3 موجی اصلاحی است که با نام ABC شناخته شده است.
زیر مجموعه موج A و C پنج موج است. و موج B می تواند هر ساختار اصلاحی داشته باشد.
زیگزاگ یک ساختار 5 – 3 – 5 است .
در الگوی اصلاح زیگزاگ موج B نمیتواند بیش از 75 % از موج A را اصلاح نماید. موج C یک Lowجدید را زیر موج A ایجاد میکند. معمولا موج A از یک اصلاح زیگزاگ ، الگوی 5 موجی دارد . در دو مورد دیگر اصلاح (مسطح و نامنظم) موج A الگوی 3 موجی دارد. بنابراین اگر شما بتوانید در موج A پنج موج را شناسایی کنید شما میتوانید انتظار داشته باشید که اصلاح با الگوی زیگزاگ پایان یابد.

ارتباط با نسبت های فیبوناچی :
موج B: به اندازه 50 ، 61.8 ، 76.3 ، 85.4 درصد موج A است .
موج C: به اندازه 61.8 ، 100 ، یا 123.6 درصد موج A است .
اگر موج C به انداز 161.8 درصد موج A باشد، C می تواند موج سوم یک ایمپالس 5 موجی باشد .
اگر موج C = 161.8 ٪ از موج A باشد ، موج C می تواند موج 3 از 5 موج نوسانی )انگیزشی( باشد. بنابراین، یکی از راه های برچسب زدن بین ABC )سه موجی ( و موج انگیزشی ) 5 موجی( این است که آیا نوسان سوم دارای بسط )گسترش (است یا خیر به بیانی ساده باید تشخیص دهیم در روند نزولی و در بازار خرسی با یک افت قیمتی در قالب یک 5 موجی در موج c مواجه هستیم یا صرفا یک اصلاح در قالب یک سه موجی ABC )واضح است که 5 موجی اصلاح عمیق تری خواهد داشت
زیگزاگ هاي دوگانه و سه گانه :
بیشترین تغییر در خانواده زیگ زاگ ها در زیگ زاگ دو گانه و زیگ زاگ سه گانه مشاهده میشود. این دو الگو با نام هاي Triple3 , Double3 هم خوانده میشوند. سه الگوي زیگ زاگ، زیگ زاگ دوگانه ، زیگ زاگ سه گانه خانواده زیگ زاگ ها را تشکیل میدهند زیگ زاگ هاي دوگانه رایجترند در حالي که زیگ زاگ هاي سه گانه بندرت دیده میشوند .
Double zig zag از دو الگوي زیگ زاگ متصل به هم تشکیل یافته که این دو الگو بوسیله یك موج کوتاه اصلاحي به یکدیگر متصل شده اند که این موج کوتاه اصلاحي با نماد X مشخص میشود .

زیگزاگ سه گانه از سه الگوي زیگ زاگ متصل به هم تشکیل یافته که بوسیله دو موج کوتاه اصلاحي “X “ و ”XX “ به یکدیگر متصل شده اند.

اصلاح مسطح یا تخت Flat
یک موج تصحیحی تخت یک حرکت تصحیحی است که با ABC نامگذاری می شود و هرچند نامگذاری ها یکی است، تقاوت امواج تصحیحی تخت در تحلیل تکنیکال با زیگزاگ در زیرمجموعه های موج A است که زیگزاگ یک ساختار 5 – 3 – 5 بوده و تخت ساختار 3 – 3 – 5 دارد.

نکته آموزشی: منظور از ساختار 3 – 5 – 3 و 3 – 3 – 5 تعداد زیرمجموعه های موج A,B,C می باشد .

سه ساختار متفاوت از مسطح ها -فلت ها یا پهنه ها- وجود دارد :
الف پهنه منظم -متقارن – (Regular)
ب پهنه نامنظم / بسط یافته – (Irregular / Expanded)
ج پهنه دونده – (Running Flats)
پهنه منظم ( Regular Flats )
یک الگوی تصحیحی 3 موجی با نام های ABC
تقسیم بندی موج A و B به صورت سه تایی است .
زیرمجموعه های موج C 5 تایی و به صورت انگیزشی یا مورب است .
زیرمجموعه های امواج A و B می توانند هرنوعی از امواج تصحیحی باشند .
موج B در نزیکی آغاز موج A تمام می شود .
موج C معمولا در فاصله کم بعد از آغاز موج C به پایان می رسد .
بعد از موج C روند تغییر می کند .
نسبت های فیبوناچی :
موج B: 90 درصد موج A
موج C: 61.8 ، 100 و یا 123.6 درصد موج AB

پهنه نا منظم ” گسترش یافته” (Expanded Flats )
•موج اصلاحی با برچسب ABC حرکت می کند . • ساختار موج A و B در 3 موج است
• ساختار موج C در 5 موج نوسانی / مورب است
• ساختار موج A و B می تواند در هر ساختار 3 موج اصلاحی از جمله زیگزاگ ، مسطح ، سه تایی دوگانه و سه تایی سه گانه باشد .

• موج B از الگوی 5 – 3 – 3 فراتر از سطح شروع موج A خاتمه می یابد . • موج C به طور قابل ملاحظه ای فراتر از سطح انتهایی موج A خاتمه می یابد . • موج C باید واگرایی داشته باشد .

رابطه نسبت فیبوناچی
• Wave B = 123.6% of wave A
• Wave C = 123.6% – 161.8% of wave AB

اصلاح مثلث Triangle
حال که انواع الگوی تصحیحی تخت را مورد بررسی قرار دادیم به سراغ نوع بعدی امواج تصحیحی یعنی مثلث ها می رویم. در امواج تصحیحی نوع مثلث نوسانات و حجم بازار کم می شود. مثلث ها 5 گوشه دارند و هرکدام نیز 3 زیرمجموعه موجی دارند که ساختار آن را به 3 – 3 – 3 – 3 – 3 تبدیل می کند.
– ساختار تصحیحی با نامگذاری ABCDE
– معمولا در موج B و یا موج 4 دیده می شوند .
– ساختار 3 – 3 – 3 – 3 – 3 دارند .
– ابزار RSI برای حمایت و تایید مثلث ها در هر بازه زمانی ای نیاز است .
– زیرمجموعه های ABCDE می تواند abc ، wxy و یا تخت باشند .

مثلثها در بیشتر مواقع به عنوان موج چهارم هستند.بعضی مواقع می توانیم یک مثلث را درموج B از یک سه موج اصلاحی ببینیم.مثلث ها بسیاربزرگ وگیج کننده هستند. این الگوها باید قیبل به دقت مطالعه شوند تا بتوان آن ها را تشخیص داد.قیمت تمایل دارد تا شکل مثلث را با سرعت رها کند که Thrust نام دارد.

زمانی که مثلث ها در موج چهارم رخ دادند بازار به سمت مسیر موج 3 به خارج از مثلث پرتاب می شوند.

در تئوری امواج الیوت در تحلیل تکنیکال 4 نوع از این امواج وجود دارند :
1 مثلث صعودی
2 مثلث نزولی
3 مثلث انقباضی
4 مثلث انبساطی
مثلث ها در نمودار زیر نشان داده شده اند .
Bear market: بازار خرسی
Bull market: بازار گاوی

مثلث صعودی
مثلث افزایشی که به آن مثلث صعودی هم میگویند زمانی تشکیل خواهد شد که یک خط مقاومتی افقی در بالا و خط حمایتی روندی در پایین نمودار شکل گرفته باشد . در واقع الگو مثلث افزایشی زمانی شکل میگیرد که خریداران قدرت کافی برای عبور از سطح مقاومتی ندارند و خریداران قادر به سفارش گذاری از سطح مشخصی نیستند ولی به مرور زمان قیمت را به سمت بالا هدایت میکنند.
به بیان دیگر در این الگو خریداران به تدریج قدرتمند می شوند به دلیل اینکه قیمت کف، روی خط روند صعودی قرار دارند و آنقدر به سطح مقاومت فشار وارد می کنند تا بالاخره از خط مقاومت عبور کنند .

مثلث کاهشی
در مثلث کاهشی یا نزولی خط افقی حمایتی در پایین و مثلث خط روند مقاومتی در بالا ایجاد میشود.
الگوی مثلث کاهشی همانند آنچه در تصویر زیر میبینید نشان دهنده این است که قیمت به آهستگی در حال نزول است و به مرور زمان فروشندگان در
حال در دست گرفتن قدرت بازار می باشند و در اکثر وقت ها خط حمایت را شکسته و بازار نزولی میگردد

مثلث انقباظی
این الگونسبت به الگوی مثلث انبساطی رواج بیشتری دارد

قوانین مثلث انقباضي :
موج A در این الگو میتواند یك زیگ زاگ،دابل زیگ زاگ،تریپل زیگ زاگ و یا یك الگوي فلت باشد.
موج B تفاوت ریزش و اصلاح بازار در این الگو تنها میتواند یك زیگ زاگ،دابل زیگ زاگ،یا تریپل زیگ زاگ باشد.
امواج D,C میتوانند در الگوي خود بدون هیچ اصلاحي کامل شوندبه استثناي Triangle ها 4.4 موج D,C,B,A باید در داخل یك کانال حرکت کنند که یك سر آن AC و سر دیگر آن BD میباشد.
تقاطع کانال در پایان به E ختم میشود.
دو خط این کانال نهایتا باید در نقطه اي همگرا شوند و نمیتوانند به صورت موازي باشند.
ممکن است یکي از خطوط کانال را بصورت خطي)افقي(داشته باشیم.
موج E میتواند یك زیگ زاگ،دابل زیگ زاگ،تریپل زیگ زاگ یا یك Triangle Contracting باشد.
موج E باید کوچکتر از موج D قیمت ها باشد،همچنین موج E باید بزرگتر از 20 %موج D قیمت ها باشد.
همچنین موج A و یا موج B باید در این الگو داراي بلند ترین موج باشند.
همچنین موج E باید در قسمتي از موج خود با موج A اشتراك )همپوشاني( داشته باشد.
موج E قیمت نمیتواند از کانال BD عبور کنند.
مثلث انبساطي :
آخرین الگوي مورد بحث ما در این قسمت مثلث انبساطي میباشد.این الگو یك الگوي غیر متعارف و غیر رایج در بین الگوهاي الیوت میباشد .

قوانین مثلث هاي انبساطي :
.هر پنج موج این الگو باید از خانواده زیگ زاگ ها باشند .
.موج B قیمت ها باید نسبت به موج C قیمت ها کوچکتر باشد،اما در عین حال باید از 40 % موج C بزرگتر باشد .
.امواج D,C,B,A باید در درون کانالي حرکت کنند که یك ضلع آن AC و ضلع دیگر آن BD میباشد .
.موج C قیمت ها باید نسبت به موج D قیمت ها کوچکتر باشد
امواج اصلاحی ترکیبی (Combination)
آخرین حالت از مدل موج های اصلاحی می باشد که ریز موج هایش ترکیبی ازامواج بازگشتی قبلی می تواند باشد و با W ، X ، Y نمایش داده می شوند. معمولا این موج اصلاحی در موج ۴ یک درجه بالاتر ایجاد می شود و حالت ساید در روند رو به جلو را برای ادامه حرکت قیمت در روند اصلی شاهد هستیم. امواج اصلاحی ترکیبی می توانند شامل هر ترکیبی از امواج اصلاحی قبلی پشت سر
هم باشند بدون آنکه دو ترکیب پشت سر هم تکرار شود. به عنوان مثال اگر در شکل زیر ترکیب اصلاح “تخت” موج X سه تایی و یک مثلث را شاهد هستیم دو ترکیب یکسان (دو مثلث) نباید پشت سر هم در موج اصلاح ترکیبی تکرار شود .

۴. اصلاح ترکیبی Combination دو نوع
Double Three ترکیبی از دو تا از امواج بالا
Tripple Three ترکیبی از سه تا از امواج بالا
Double Three در تحلیل تکنیکال
Double Three ترکیبی از دو الگوی تصحیحی است. تا به حال سه نوع از امواج تصحیحی شامل زیگزاگی، تخت و مثلثی را مورد بررسی قرار دادیم و هرگاه دو تا از این الگوها با هم ترکیب شوند، شاهد Double Three هستیم .
ترکیب دو تا از امواج که با WXY نامگذاری می شوند .
زیر مجموعه های امواج W و Y می توانند زیگزاگ، تخت، دابل تری در درجات کوچکتر و یا تریپل تری در درجات کوچکتر باشند .
زیرمجموعه های موج X می توانند هر نوع موج تصحیحی ای باشند .
WXY یک ساختار 7 ضلعی است .
نسبت های فیبوناچی :
موج X: 50 ، 61.8 ، 76.4 و یا 85.4 درصد موج W است .
موج Y: 61.8 ، 100 و یا 123.6 درصد موج W است .
موج Y نمی تواند فراتر از 161.8 درصد از موج W باشد .

در زیر نمونه هایی از ترکیب های مختلف از دو ساختار اصلاحی که سه تایی دوگانه را تشکیل می دهند آورده شده است :
ترکیبی از یک مسطح -پهنه- و یک زیگزاگ

ترکیبی از یک پهنه و مثلث

ترکیبی از دو سه تایی دوگانه از یک درجه پایین تر

سه تایی سه گانه (Triple Three)
سه تایی سه گانه ترکیبی از سه الگوی اصلاحی در تئوری موجی الیوت است .
دستورالعمل ها یا راهنماها
• ترکیبی از سه ساختار اصلاحی با عنوان WXYXZ • ساختار موج W ، موج Y ، و موج Z می تواند زیگزاگ ، مسطح ، سه تایی دوگانه از یک درجه پایین تر یا سه تایی سه گانه از یک درجه پایین
تر باشد .

• موج X می تواند هر ساختار اصلاحی باشد . • WXYZ یک ساختار 11 نوسانی است .
رابطه نسبت های فیبوناچی در سه تایی سه گانه
• Wave X = 50%, 61.8%, 76.4%, or 85.4% of wave W
• Wave Z = 61.8%, 100%, or 123.6% of wave W
• Wave Y can not pass 161.8% of wave W or it can become an impulsive wave 3
( موج Y نمی تواند به فرای 161.8 ٪ از موج W برود یا می تواند به یک موج نوسانی 3 تبدیل شود.)

در زیر نمونه هایی از ترکیب های مختلف سه ساختار اصلاحی که سه تایی سه گانه را تشکیل می دهند آورده شده است :

پترکیبی از یک پهنه (مسطح )، سه تایی دوگانه و زیگزاگ
قوانین فرعی
اگر موج دوم یک اصلاح ازنوع ساده باشد انتظار داریم که موج چهارم یک اصلاح ترکیبی باشد.
اگر موج دوم یک اصلاح از نوع ترکیبی باشد انتظار داریم که موج چهارم یک اصلاح ساده باشد.

تصاویر از کتاب امواج الیوت آقای مهدی میرزایی آورده شده است و توصیه می شود حتما کتاب مذکور را تهیه و مطالعه کنید.

تفاوت ریزش و اصلاح بازار

چرخه بازار یکی از مواردی که به هر معامله گر کمک می کند تا با بررسی وضعیت فعلی بازار، آینده قیمت را با احتمال بالا پیش بینی کند.

موفقیت در دنیای معامله گری نیازمند داشتن سرمایه زیادی نیست بلکه معامله گر باید زودتر از بقیه از رفتار آینده قیمت اطلاع داشته باشد.

اما با وجود بی شمار بازار کارا و نماد های متنوع این امر چگونه ممکن است ؟!

برای درک این موضوع باید چرخه بازار را بشناسیم.

چرخه بازار ( Spike , Trend , Range )

در چرخه بازار ما سه قسمت اصلی داریم :

1 . بخش spike

2. بخش روند (Trend section)

3. بخش رنج (Range section)

در قسمت های قبل با مفهوم روند و بازار رنج آشنا شدیم اما spike چیست ؟َ

جهت مشاهده آموزش های قبلی دوره روی لینک زیر کلیک کنید.

برای درک بهتر چرخه بازار ابتدا به تصویر نگاه کنید:

اگر دقت کنید قیمت با کندل های کوچک شروع به حرکت کرده و به مرور اندازه کندل ها بزرگتر شده و با سرعت به حرکت خود ادامه داده است .

دلیل این شکل خاص از آرایش کندل ها :

ورود معامله گران بزرگ و سازمانی است به نحوی که در ابتدا کسی متوجه شکل گیری روند نشود و میانگین ورود بهتری داشته باشند .

Spike در انتهای روند قبلی شکل می گیرد و به خاطر حجم سنگین سفارشات در جهت روند بعد از اتمام گام پرقدرت »

قیمت نمی تواند اصلاح کند و فقط متوقف می شود که به آن stall می گویند.

پس نشانه کامل شدن spike دیدن stall در نمودار حرکتی قیمت است .

توجه کنید میزان اصلاح در stall نباید بیش از 15% گام باشد.

بعد از پایان چرخه spike :

معامله گران خرد که اطلاعی از چرخه بازار و نحوه کار معامله گران سازمانی ندارند با انتظار برگشت قیمت وارد معامله در خلاف جهت می شوند

ولی سرمایه آنها به اندازه ای نیست که قیمت ریزش چندانی داشته باشد و چیزی شبیه به توقف را در چند کندل بعدی خواهیم دید.

در اینجا معامله گران حرفه ای وارد معامله در جهت روند می شوند اما چون نقدینگی و قدرت پول معامله گران حرفه ای به اندازه سازمانی نیست:

قیمت بعد از گام پرقدرت، اصلاح می کند اما این بار از نوع ( pull back )

مطابق تصویر زیر :

میزان اصلاح در ( pullback ) می تواند تا 50% هم باشد که در بحث انواع قدرت روند کامل درباره آن صحبت می کنیم.

از اینجا به بعد به خاطر کمتر بودن نقدینگی و ورود معامله گران خرد عمق اصلاح ها بیشتر میشود،

که در ابتدای روند ها اصلاح به شکل (pull back) و بعد عمق آن به نسبت گام بیشتر میشود.

و هر چه بیشتر این روند ادامه یابد و معامله گران خرد بیشتر وارد می شوند و رفته رفته مسافت گام ها کمتر می شود در نتیجه قیمت به سمت رنج شدن حرکت میکند .

نکته مهم:

از نظر زمانی اگر روند رنج طولانی تر از روند صعودی قیمت بود احتمال ادامه روند قبلی کمتر می شود.

بازار رنج و رونددار؛ تشخیص درجا زدن بازار

احتمالا شما هم شنیده‌اید که می‌گویند روند بازار صعودی است؛‌ یا روند بازار نزولی است. اما روند بازار را چگونه می‌توان تشخیص داد؟ چیزی که می‌تواند در این تشخیص به ما کمک کند، تحلیل تکنیکال است. اما به طور کلی بازارها یا رونددار هستند و یا خنثی. بازارهای رونددار خود می‌توانند نزولی یا صعودی باشند. البته معمولا حالت خنثی یا رنج نسبت به دو حالت دیگر بیشتر اتفاق می‌افتد. در ادامه با این سه وضعیت در بازار آشنا خواهیم شد تا بهتر متوجه شویم که تفاوت بازار رنج و رونددار چیست و هر یک چطور تعریف می‌شوند.

بیشتر بخوانید

بازار رونددار صعودی چیست؟

عرضه و تقاضا دو عامل مهم در معاملات بازار بورس هستند. زمانی که تقاضا بیشتر از عرضه باشد، شاهد بالا رفتن سقف‌ها و کف‌ها خواهیم بود. به این ترتیب می‌توان دریافت که روند بازار صعودی است. در چنین بازارهایی از آن‌جا که تقاضا بر عرضه پیشی گرفته است، مشخص است که قدرت خریداران در مقایسه با فروشندگان بیشتر است. زمانی که بازار روندی صعودی دارد، با اتصال کف‌های موجود به هم‌دیگر، خطی به وجود می‌آید که خط روند صعودی نام دارد.

بازار رونددار نزولی چیست؟

اما زمانی که شرایطی برعکس حالت قبلی باشد، بازار روندی نزولی به خود می‌گیرد. یعنی با پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا، کف‌ها و سقف‌ها در قیمت‌های پایین‌تری ایجاد می‌شوند. به این ترتیب روند نزولی بر بازار حکم‌فرما می‌شود. قدرت فروشندگان در این روندها بیشتر از خریداران است. با اتصال سقف‌های بازار رونددار نزولی، خطی به دست می‌آید که خط روند نزولی نام دارد.

ارتباط میان خط روند و تایم فریم

روندها را می‌توان در بازه‌های زمانی کوچک ترسیم کرد. اما این روندها خود قسمتی از یک روند دیگر در تایم‌ فریم‌های بالاتر هستند. مثلا یک روند نزولی در تایم فریم ساعتی، ممکن است یک اصلاح کوچک از یک روند صعودی در تایم فریم روزانه باشد. اما بر چه اساسی باید تایم فریم‌ها را انتخاب کرد؟ در واقع شخص سرمایه‌گذار با توجه به استراتژی معاملاتی خود، باید بهترین بازه زمانی ممکن را برای تشخیص و ترسیم روند بازار در نظر بگیرد.

بیشتر بخوانید

اعتبار خط روندی که ترسیم شده است، در گرو دو عامل است. یکی از این عوامل شیب خط روند است. عامل دوم هم تعداد دفعاتی است که نمودار قیمت با خط روند برخورد می‌کند. هر چه میزان شیب خط روند کمتر باشد، این خط اعتبار بیشتری دارد. در سمت دیگر، تعداد برخوردهای نمودار به خط روند، نشان‌دهنده اعتبار و اعتماد بیشتر است؛ یعنی برخورد بیشتر مساوی است با اعتبار بیشتر.

بازار رنج یا خنثی چیست؟

برای درک تفاوت میان بازار رنج و رونددار، باید معنی بازار رنج را نیز بدانیم. در بازارهایی که خنثی هستند، عرضه و تقاضا فشار یکسانی دارند. به همین دلیل نمودار سهام در این بازارها، مدام در میان یک محدوده قیمت مشخص در حرکت است. بدیهی است که قدرت خریداران و فروشندگان نیز در این بازارها با هم برابر است. کانال در رنج خنثی با ترسیم دو خط افقی که کف‌ها و سقف‌ها را به هم متصل می‌کند، مشخص می‌شود. پس تشخیص بازار رنج با ترسیم این کانال ممکن خواهد بود.

در بازارهای رنج و نوسانی، قیمت هیچ سمت و سوی مشخصی ندارد. در این حالت، بازار در بلندمدت نه به سمت بالا و نه به سمت پایین حرکت نمی‌کند. بلکه تنها در بازه میان دو خط افقی و در محدوده نوسان‌های مشخصی حرکت خواهد کرد.

تفسیر بازار رنج

حال که با بازار رنج و رونددار آشنا شدیم، می‌خواهیم بدانیم معنای بازار رنج چه اطلاعاتی را می‌تواند بازگو کند. این شرایط شک و تردید را در بازار نشان می‌دهد. در چنین موقعیتی، هنوز نقدینگی برای شروع یک حرکت پرقدرت به بازار تزریق نشده است. همچنین اخباری که در بازار به گوش می‌رسد متضاد و مبهم است و سهام‌داران سردرگم هستند. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های میان بازار رنج و رونددار این است که حجم معاملات در بازارهای رنج کمتر است.

در بازار رنج شرایط به گونه‌ای است که باید به سودهای کم در محدوده ۱۰ تا ۲۰ درصد قانع بود. زمانی‌که شاهد بازار رنج هستیم، چنان‌چه معامله‌گر در پی سودهای بزرگ باشد، سودهای کوچک را نیز از دست خواهد داد. نکته دیگری که در این بازارها حائزاهمیت است، این است که باید حد ضرر خود را در بازار رنج بزرگ‌تر از بازارهای رونددار در نظر بگیرید. بهتر است در بازارهای خنثی، حد ضرر کمی پایین‌تر از کف محدوده رنج باشد.

بیشتر بخوانید

درست است که در بازارهای خنثی، سقف‌ها و کف‌ها از نظم خاصی تبعیت نمی‌کنند، اما دو حالت ویژه در چنین بازاری وجود دارد. در این حالات، قله‌ها و دره‌ها نظم مشخصی دارند که در قالب الگوهای اصلاحی می‌توان آن‌ها را بررسی کرد. این الگوها، الگوهای اصلاحی مثلث و کانال افقی (مستطیل) نام دارند.

معمولا در انتهای یک حرکت رونددار چنین الگوهایی آغاز می‌شوند. در نهایت یک حرکت پرشتاب دیگر به وجود می‌آید. به بیان دیگر، این الگوها نشان می‌دهند که بازار در میان دو حرکت رونددار استراحت می‌کند.

بیشتر بخوانید

معامله در بازارهای رنج چگونه است؟

نکته مهم دیگری، شرایط معامله در بازار رنج است. زمانی که بازار در محدوده رنج حرکت می‌کند، معامله‌گرها آسیب‌ها و زیان‌های فراوانی می‌بینند. این افراد ممکن است در پی از دست دادن سودهایی که در روند به دست‌ آورده‌اند، خشمگین و عصبانی شوند. یعنی توقف بازار موجب ایجاد حرکات نوسانی می‌شود و این مسئله معامله‌گران را متضرر خواهد کرد.

البته گمان نکنید که بازار رنج به درد ترید نمی‌خورد. برخی از بازارهای رنج برای معامله مناسب هستند و می‌توان در آن‌ها معامله کرد. شما به عنوان معامله‌گر باید بدانید که در کدام بازار معامله کنید و در کدام بازار هیچ اقدامی انجام ندهید. بازار رنج و رونددار هر دو می‌توانند شما را به سود برسانند یا متضرر کنند. تمام این مسئله به عملکرد و تحلیل شما از شرایط بازار بستگی دارد. در ادامه چهار نکته مهم را در این خصوص بیان می‌کنیم.

بررسی ارزش معامله بازار

اولین گام این است که ارزش معامله را در بازار فعلی مشخص کنید. زمانی که بازار رنج محدوده‌ای نسبتا بزرگ داشته باشد، می‌توان در آن معامله کرد. یعنی زمانی که کانال ترسیم می‌شود و فاصله میان سطح حمایت و مقاومت در محدوده مناسبی باشد، می‌توان دست به معامله زد.

ابتدا تایم‌ فریم روزانه را انتخاب کنید. سپس زوم چارت را کمی کمتر کنید تا بتوانید نمای کلی بازار را بهتر ببینید. اکنون می‌توانید رفتار بازار را متوجه شوید. اگر بازار به شکلی مشخص در حال صعود یا نزول باشد، این مسئله نشان‌دهنده بازار رونددار است. در غیر این‌صورت شما با یک بازار رنج روبه‌رو هستید.

پس از آن، باید ببینید که آیا بازار در یک محدوده قیمت مشخص حرکت می‌کند یا در حال نوسان در قیمتی نامشخص است. حرکت بازار در محدوده مشخص به این معناست که می‌توان در این بازار معامله کرد. پس چه در بازار رنج و چه در بازار رونددار نخستین کار بررسی ارزش معامله در شرایط حاکم بر بازار است.

در این تصویر می‌توانید فاصله مناسبی را که میان سطوح حمایت و مقاومت وجود دارد ببینید. نقاط برخورد نیز در این تصویر مشخص است. با توجه به سطوح حمایت و مقاومت می‌توانید وارد سهم شوید. در این نمودار، نسبت ریسک به ریوارد نیز به شکل مطلوبی وجود دارد.

بیشتر بخوانید

بررسی نوسانی بودن بازار

به محض این‌که متوجه شدید بازار نوسانی است، دور معامله کردن را خط بکشید. بازار نوسانی خود یکی دیگر از حالات بازار رنج است. در چنین شرایطی فاصله میان سطوح حمایت و مقاومت آن‌قدر نیست که نسبت ریسک به ریوارد مطلوبی را به دست دهد. مجددا تایم فریم روزانه را انتخاب کنید و کمی نمودار را دورتر کنید تا بتوانید وضعیت را بهتر مشاهده کنید. برای فهم بهتر، به تصویر زیر نگاهی بیندازید:

رنج فشرده قیمت در تصویر بالا به خوبی مشخص است. این بازار نوسانی و فشرده بستر مناسبی برای ترید کردن نیست.

استفاده از پرایس اکشن برای ورود به پوزیشن

اما زمانی که شرایط بازار برای ترید مناسب باشد، پای پرایس اکشن به ماجرا باز می‌شود. با استفاده از استراتژی های پرایس اکشن برای معامله در سطوح حمایت و مقاومت محدوده رنج مورد نظر، می‌توان معامله را انجام داد. اما یکی از بهترین شیوه‌ها برای معامله در این حالت، با تکیه بر روش شکست‌های نامعتبر (Fake Breakout) انجام می‌شود. زمانی که از این شیوه استفاده کردید و سیگنال ورود صادر شد، احتمال موفقیت شما فراوان خواهد بود.

در بیشتر محدوده‌های رنج بازار، دست‌کم یک تفاوت ریزش و اصلاح بازار سیگنال با استفاده از Fake Breakout ایجاد می‌شود که سیگنالی قوی به حساب می‌آید. به این ترتیب بازار در جهتی معکوس حرکت خواهد کرد و به سمت دیگر محدوده رنج می‌رود.

بیشتر بخوانید

اکثر معامله‌گران در پی آن هستند تا نقطه ورود خود را با شکسته شدن محدوده رنج مشخص کنند. اما چنین معاملاتی معمولا به ضرر معامله‌گر می‌انجامد. زمانی که شاهد یک شکست معتبر در محدوده رنج بازار هستیم، قیمت حداقل چند روز بیرون از محدوده رنج بسته خواهد شد. پس از آن شاهد یک پولبک خواهیم بود. اگر این پولبک بتواند قیمت را متوقف کند، می‌توان چنین نتیجه گرفت که سطح موردنظر نگه داشته شده است.

این شرایط می‌تواند مهر تاییدی باشد بر شکست محدوده رنج. البته فراموش نکنید که برای پیش‌بینی شکست محدوده رنج، هیچ راهی وجود ندارد. باید منتظر بمانید تا شکست رخ دهد و پس از آن اقدامات مناسب را انجام دهید. تصویر زیر یک نمونه شکست نامعتبر را به خوبی نشان می‌دهد:

در تصویر بالا دو Pinbar مشخص است که بر روی سطح مقاومت شکل گرفته است. این دو پین‌بار تفاوت ریزش و اصلاح بازار موجب شده‌اند که قیمت تا سطح حمایتی در سمت دیگر محدوده رنج افت کند. برای تاییدهای اضافی، بهترین کار آن است که از سیگنال‌های پرایس اکشن (مانند پین‌بار) کمک بگیرید.

بیشتر بخوانید

تحت هر شرایطی معامله نکنید

زمانی که می‌بینید بازار در یک رنج نوسانی فشرده و کوچک در حرکت است، معامله نکنید. چرا که باید بتوانید در شرایطی که مطلوب به نظر نمی‌رسد، از سرمایه خود حفاظت کنید. این امر آرامش روحی شما را نیز در پی دارد؛ مسئله‌ای که در معامله‌گری باید به آن بسیار توجه کنید.

در چنین شرایطی نگاهی به چارت‌های دیگر داشته باشید. این احتمال وجود دارد که در این چارت‌ها شرایطی مطلوب‌تر وجود داشته باشد و محدوده‌های رنج وسعت مناسبی داشته باشند تا شما بتوانید ترید کنید. مهم‌ترین مسئله آن است که هرگز سعی نکنید چیزی را به بازار تحمیل کنید. این امر تنها موجب زیان شما خواهد شد و هیچ سودی با خود به همراه ندارد.

عملکرد معامله‌گر در بازارهای رنج و خنثی

ما در زندگی روزمره خود همواره و به هر طریقی معاملاتی انجام می‌دهیم. مثلا در خرید مایحتاج روزانه نیز به نوعی معامله می‌کنیم. افراد صبر می‌کنند تا قیمت‌ها کم شود و به کف نزدیک شود. سپس خرید را انجام می‌دهند. در بازار نیز معامله‌گری در شرایط رنج چنین است. باید خریدهای خود را در نزدیکی کف بازار انجام دهید.

در این حالت معمولا خریدها در قیمت‌های منفی و حتی در صف فروش انجام می‌شود. پس از آن زمانی‌که قیمت به سقف محدوده رنج می‌رسد، می‌توانید سهامی را که با قیمت پایین خریداری کرده‌اید، گران‌تر بفروشید. در واقع می‌توان گفت در این بازارها قاعده «خرید در قیمت پایین تفاوت ریزش و اصلاح بازار و فروش در قیمت بالا» حکم‌فرماست.

اما راز موفقیت در بازار رنج چیست؟ در بازار بورس ایران، در شرایطی که قیمت به کف محدوده رنج می‌رسد، شاهد آن هستیم که اخبار و شایعات منفی فراوانی در خصوص سهام شرکت‌ها به گوش می‌رسد. در چنین مواقعی سهم‌ها با صف فروش مواجه می‌شوند. فشار عرضه سنگین خواهد بود و قیمت به کف محدوده رنج می‌رسد. در این مواقع معامله کردن در فشار ترس و اضطراب موجود در بازار کار دشواری است. معامله‌گران نمی‌توانند به آسانی احساسات خود را کنترل کنند.

زمانی که معامله‌گر بتواند خلاف جهت آب شنا کند، می‌تواند موفق شود. یک معامله‌گر حرفه‌ای باید در بازارهای رنج به صف‌های فروش حمله کند. یعنی زمانی که معامله‌گران از ریزش بازار می‌ترسند و نگران از دست دادن سرمایه‌شان هستند، شما می‌توانید خرید کنید. در این شرایط نگران تفاوت میان تحلیل خود و دیگران نباشید. چرا که در بازارهای مالی معمولا اکثر افراد اشتباه می‌کنند! این مسئله هم در بازار رنج و هم در بازار رونددار به وضوح مشخص است.

بر همین اساس زمانی‌که بازار به سقف خود نزدیک می‌شود و تمام معامله‌گران از سودهای به دست آمده رضایت دارند، شما باید بترسید و محافظه‌کار باشید. یعنی باید بتوانید سودهای کوچکی را که تا کنون به دست آورده‌اید، سیو کنید. نمونه این اتفاق‌ها را بارها در بورس ایران شاهده بوده‌ایم. اگر هوشیارانه عمل کنید، می‌توانید از این تجربیات استفاده کنید.

بیشتر بخوانید

خروج بازار از رنج‌های طولانی‌

پس از بیان مطالب لازم در مورد بازار رنج و رونددار، اکنون می‌خواهیم بدانیم شرایط خروج بازار از رنج‌های طولانی چیست. زمانی که بازار برای مدتی طولانی در محدوده‌های تنگ و فشرده تفاوت ریزش و اصلاح بازار حرکت می‌کند، نهایتا با حرکت به سمت بالا یا پایین از این محدوده خارج خواهد شد. بازار از هر سمتی که خارج شود، در همان جهت حرکتی قدرتمند را شروع می‌کند.

اگر از رنج‌ زدن بازار مدت زیادی گذشته باشد، حرکت عمودی که در پی این اتفاق ایجاد می‌شود، ابعادی بزرگ خواهد داشت. مثلا به تصویر زیر نگاه کنید. می‌توانید ببینید که چگونه بازار مدتی در محدوده رنج در حرکت بوده است. سرانجام این محدوده به سمت بالا شکسته و موجب ایجاد یک حرکت قدرتمند صعودی شده است.

گفتیم که هر چه زمان رنج زدن بازار طولانی‌تر باشد، حرکت بعدی نیز بزرگ‌تر خواهد بود. با چشم خود نیز می‌توانید این مسئله را درک کنید. کافی است طول محدوده رنج را در ذهن خود به میزان ۹۰ درجه بچرخانید تا بتوانید حرکت عمودی قیمت را در گام‌های بعدی مجسم کنید. قیمت یک حرکت عمودی را حداقل به اندازه این چرخش ۹۰ درجه، ثبت خواهد کرد.

جمع‌بندی

تشخیص بازار رنج و رونددار و درک مفاهیم مربوط به آن از جمله مسائلی است که معامله‌گران باید بر آن تفاوت ریزش و اصلاح بازار مسلط باشند. زمانی که قیمت‌ها در یک بازه زمانی در محدوده ثابتی بالا و پایین می‌روند، بازار در شرایط رنج قرار دارد. اما زمانی که شاهد تشکیل کف و سقف‌هایی در قیمت‌های بالاتر یا پایین‌تر هستیم، با بازاری رونددار مواجهیم که می‌تواند صعودی یا نزولی باشد.

برخلاف تصور برخی از معامله‌گران که می‌گویند در بازار رنج نمی‌توان معامله کرد، باید گفت این بازار نیز می‌تواند مانند بازارهای رونددار موجب سودآفرینی شود. اما معامله‌گر باید بتواند شرایط را به درستی تشخیص دهد تا متضرر نشود. اگر از رنج‌ زدن بازار مدت زیادی گذشته باشد، حرکت عمودی که در پی این اتفاق ایجاد می‌شود، ابعادی بزرگ خواهد داشت. در چنین شرایطی کافی است طول محدوده رنج را در ذهن خود به میزان ۹۰ درجه بچرخانید تا به میزان حرکت عمودی قیمت در گام‌های بعدی پی ببرید.

پول هوشمند چیست؟ تشخیص ورود پول هوشمند به بورس

پول هوشمند به انگلیسی (Smart Money) به سرمایه‌ای گفته می‌شود که توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری، خبره‌های بازار و سایر متخصصان مالی اداره می‌شود. پول هوشمند یکی از اصطلاحاتی است که امروزه برای سرمایه گذاران خرد تفاوت ریزش و اصلاح بازار بازار از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا جریان نقدینگی پول هوشمند در بازار های سرمایه نقش بسیاری در بازدهی آنها دارد.

پول هوشمند چیست؟

پول هوشمند اصطلاحی است که بسیاری از کارشناسان اقتصادی از آن برای توصیف جهت سرمایه گذاری سرمایه گذاران کلان استفاده می کنند. پول هوشمند معمولاً توسط سرمایه گذاران بزرگ بازار به آن تزریق می شود و یا از آن خارج می شود و باعث جهت گیری دستوری بازار مذکور می شود.

پول هوشمند اصطلاحی است که بسیاری از کارشناسان اقتصادی از آن برای توصیف جهت سرمایه گذاری سرمایه گذاران کلان استفاده می کنند. پول هوشمند معمولاً توسط سرمایه گذاران بزرگ بازار به آن تزریق می شود و یا از آن خارج می شود و باعث جهت گیری دستوری بازار مذکور می شود.

به عنوان مثال وقتی یک امیدواری بزرگ در بازار سرمایه شکل بگیرد، پول هوشمند زودتر از سهامداران عادی به بازار سرمایه یا سهمی خاص وارد می شود چرا که از سود احتمالی در آینده نزدیک، اطمینان دارد. پول هوشمند به این دلیل هوشمند نام گرفته است که با هوشیاری و دلیل محکم جریان پیدا می کند و توسط افراد آگاه و هوشیار کنترل می شود برای همین کمتر خطا می کند و در اکثر مواقع به درستی سرمایه گذاری می شود.

شاخص پول هوشمند SMI می باشد.

ورود و خروج پول هوشمند به بازار بورس

به طور کلی هر بخشی از اقتصاد یک ناظر دارد و بعضاً ناظر نیز با توجه به شرایط موجود در بازار تصمیم به ورود یا خروج بخشی از نقدینگی یا همان پول هوشمند می گیرد و اتفاقی که در این شرایط رخ می دهد این است که سهامداران خرد پس از چند روز متوجه جریان ورود یا خروج پول هوشمند از بازار یا سهم خاص می شوند. در بازار سرمایه با ورود پول هوشمند می توان هدف گذاری جدید برای سهم مورد نظر متصور بود. با افزایش این هیجانات و خریدهای بالای سهم، قیمت افزایش می‌یابد و در نتیجه سهم رشد زیادی را تجربه می‌کند.

پس از گذشت مدت‌زمانی از رشد قیمت سهام، همان سهامداران عمده با همان سرعتی که وارد بازار شدند و قیمت سهم را افزایش دادند و به سود مدنظر خود دست یافتند، با همان سرعت از سهم خارج شده و شروع به فروش سهام می‌کنند.

بدین ترتیب پول هوشمند از سهم خارج می‌شود و قیمت آن به‌تدریج کاهش می‌یابد. بسیاری از سهامداران از ورود و خروج پول هوشمند به سهم اطلاعی ندارند و ریزش های سهم را اصلاح تصور می کنند، انتظار رشد قیمتی پس از هر ریزش و اصلاح را دارند اما ممکن است این اصلاح هرگز بازگشتی در پی نداشته باشد و سهامداران خرد متضرر می شوند و زمان را در سرمایه گذاری خود از دست داده و فرصت های سرمایه گذاری بهتر را از دست می دهند.

تشخیص ورود و خروج پول هوشمند

یکی از مهم‌ترین عواملی که به‌واسطه آن می‌توان وجود پول هوشمند را تشخیص داد، حجم معاملات است. با در نظر گرفتن حجم معاملات می‌توان ورود یا خروج پوله هوشمند را به یک سهم یا صنعت تا حدودی تشخیص داد. حجم معاملات درواقع میزان معاملات انجام‌شده در دوره‌ای مشخص از زمان (روزانه، هفتگی، ماهانه و …) است که در نمودار میله‌ای یک سهم قابل‌مشاهده است. با رصد حجم معاملات همراه با قیمت، تحلیلگران می‌توانند جهت حرکت بازار را تشخیص دهند. برخی از تحلیلگران معتقدند که روند قیمت از روند حجم معاملات عقب‌تر است. بدین معنی که روندهای صعودی و نزولی را می‌توان قبل از مشخص شدن روندهای برگشتی قیمت، در حجم معاملات مشاهده کرد.

بر اساس یکی از اصول رایج در بازار بورس وال‌استریت، حجم معاملات تغییرات قیمت را به وجود می‌آورد. حجم معاملات در بازارهای پررونق، نسبتاً سنگین و در بازارهای راکد، نسبتاً سبک است؛ اما بااین‌حال نمی‌توان گفت تنها حجم معاملات به‌طور دقیق این موضوع را مشخص کند. تشخیص ورود پول هوشمند نیاز به دانش کافی و تجربه و شناخت سهم دارد. بر اساس تجربه می‌توان بیان کرد چنانچه حجم معاملات یک سهم در زمان عدم وجود تقاضای آن به‌یک‌باره به میزان زیادی افزایش یابد، یکی از نشانه‌های ورود پوله هوشمند است.

در مقابل کاهش شدید و فروش سنگین یک سهم به‌یک‌باره را می‌توان خروج پول هوشمند از آن در نظر گرفت؛ بنابراین خرید و فروش حجم بالای یک سهم در زمان کوتاه و به‌یک‌باره را می‌تواند از نشانه‌های وجود پول هوشمند در سهم باشد

پول نادان چیست؟

در مقابل پول هوشمند پول نادان وجود دارد که توسط افراد نا آگاه و بدون سواد مالی و کم تجربه سرمایه گذاری می شود. جریان پول نادان معمولا به موفقیت ختم نمی شود مگر به اتفاق و شانس، ما همچنین باید پول نادان و رفتار آن را هم بشناسیم تا توسط آن فریب نخوریم و متحمل ضرر نشویم.

• فرض کنید پول هوشمندی که بار ها و بار ها توسط افراد حرفه ای افزایش پیدا کرده و پول نادان توسط افراد کم تجربه از دست رفته و کاهش یافته. قاعدتا پوله هوشمند در حجم بیشتر و گسترده تری وارد بازار می شود که یکی از نشانه های شناسایی پوله هوشمند می باشد.
• پول نادان نیز همانند پول هوشمند دارای چرخه و جریان است که. در ادامه توضیح خواهیم داد.
• افراد دارای پوله هوشمند برندگان و افراد دارای پول نادان بازنده یک بازی مالی می شوند. در واقع خود این پوله هوشمند است که بازی مالی را شروع و مدیریت می کند و افراد نا آگاه در این بازی فریب می خورند و پول خود را از دست می دهند.

تفاوت میان پول هوشمند و پول نادان

1. پول هوشمند در اختیار افراد خبره و آگاه می باشد اما با پول نادان در اختیار افراد با سواد مالی کم است
2. پوله هوشمند در حجم گسترده تری جریان پیدا می کند
3. پوله هوشمند می داند در کجا و چه زمانی وارد شود اما پول نادان نمی داند باید چکار کند و سر در گم است و در نهایت در زمان اشتباهی در بازار اشتباهی وارد می شود برای همین از بین میرود.
4. صاحبان پوله هوشمند برندگان و صاحبان پول نادان بازندگان هستند این خود افراد هستند که پول خود را به صورت هوشمند و یا نادان مدیریت می کنند.

پول هوشمند چه زمانی وارد بازار می شود و چه کسانی از آن منتفع می شوند

1. زمانی که وضعیت بازار نامساعد است و همه اظهار نا امیدی میکنند و به نوعی فشار فروش در سهم بالا می باشد و تقاضایی برای سهام شرکت ها وجود ندارد آنجاست که پوله هوشمند می تواند وارد بازار شود و آرام آرام شروع به خرید سهام کند و بعد از حمع آوری سهم، اقدام به افزایش قیمت سهم می کنند.
2. جایی که قیمت ها به پایین ترین حد خود رسیده و اصطلاحا قیمت ها کف می باشند

در این هنگام بازیگران اصلی سهم تحت عنوان سرمایه نهادی وارد بازار می شوند و شروع به خرید سهام شرکت ها می کنند و یک موج قوی را در سهام شرکت ها ایجاد میکنند. زمانی که قیمت ها حدود ۱۰ درصد افزایش پیدا کرد در بازیگران ثانویه و خرد بازار هیجان زیادی برای خرید سهام ایجاد می شود تا از رالی ایجاد شده در بازار جا نمانند.

این زمان همان زمانی می باشد که اخبار و شایعات بازار حسابی داغ و بهترین خبرهایی که در صنعت وجود دارد شکوفا می شود و اینجاست که هدف گذاری در خصوص قیمت سهم بسیار افزایش یافته و به محدوده ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصد می رسد و همه سرمایه گذاران از رشد قیمت سهام صحبت می کنند.

بعد از یک رشد خوب در قیمت سهام،پول هوشمند شروع به خروج از سهم میکند و این فرایند طی چند روز ادامه دارد و به همین دلیل ریزش قیمت ها در این نوع سرمایه گذاری سریع می باشد و سرمایه گذاران ثانویه و خرد که در قسمت بالا در خصوص ان صحبت شد آخرین بازندگان سهم می باشند.

معمولا این سرمایه گذاران متوجه خروج پول بعد از رشد قیمتی نمی شوند و از آنجایی که حجم هم در ریزش های قیمتی بالا می باشد پیش خود می گویند که ” حجم ها بالاست و به نظر این اصلاح قیمتی می باشد و انتظار رشد قیمت سهم در آینده وجود دارد” در صورتی که این تفکر اشتباه می باشد و کاهش قیمت به همراه حجم های سنگین در واقع قسمتی از بازی می باشد که بخشی از رویه ورود و خروج پول هوشمند می باشد.

در نظر گرفتن مقیاس پول هوشمند

سرمایه‌گذارانی مانند “وارن بافت” که دنبال‌کنندگان فراوان دارند، قطعا به عنوان پوله هوشمند در نظر گرفته می‌شوند، اما مقیاس و بزرگی معاملات آنها همیشه در نظر گرفته نمی‌شود. وقتی موجودی نقد شرکت برکشایر هاثوی شروع به انباشته شدن می‌کند، قطعا به معنی این است که وارن بافت هیچ فرصتی برای سرمایه‌گذاری در بازار نیافته است.

مهمترین نکته برای سرمایه‌گذاران خرد، این است که افرادی مانند وارن بافت در مقیاس‌های مختلفی کار می‌کنند، بنابراین به طور مثال یک سرمایه‌گذاری 250 هزار دلاری در مقایسه با سرمایه‌گذاری 1 میلیارد دلاری چیز قابل توجهی نیست. به همین خاطر افرادی مانند وارن بافت، به جای اینکه در یک موقعیت معاملاتی قرار گیرند، یک شرکت را خیلی سریع خریداری می‌کنند. زیرا برای اینکه یک معامله روی کل پرتفوی او تاثیر داشته باشد، باید در مقیاس بزرگ انجام گیرد.

بنابراین وقتی پول هوشمند بطور ساکن مانده و برای یک سرمایه‌گذاری اختصاص داده نشده است، صرفا به معنای این نیست که هیچ فرصتی برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد، زیرا این پول شاید آنقدر بزرگ باشد که مدیر سرمایه‌گذاری نتواند آنرا در شرکت‌های متوسط و کوچک سرمایه‌گذاری کند.

نتیجه گیری

پس در نتیجه می توان گفت که پول هوشمند زمانی وارد بازار می شود که قیمت یک سهم در پایین ترین حد خود باشد و بسیاری از افراد به این سهم برای افزایش قیمت و رشد آن امیدی نداشته باشند. در نتیجه سرمایه گذاران تقاضایی برای خرید این سهم در بازار ندارند.

در چنین شرایطی پوله هوشمند وارد بازار سهم می شود تا تقاضا برای خرید سهم ایجاد کند و قیمت سهم رو به رشد برود. همان طور که مشخص است، هدف اصلی ورود پوله هوشمند، تاثیر گذاشتن روی قیمت سهم در بازار است. بدین صورت که با افزایش خرید سهم، سهام رو به افزایش پیدا می کند و سرمایه گذاران در قیمت پایین سهم را خریداری می کنند و در قیمت های بالا به فروش می رسانند که سبب سودآوری می شود.