تفاوت اثبات سهام این است که به جای استخراج کننده ها و ماینر ها، کاربران، ارز شبکه را استخراج و معاملات را تایید می کنند. در این جا کاربران ماننده ماینر ها و استخراج کننده ها عمل کرده و معاملات را تایید می کنند و از عدم پردازش معاملات جعلی اطمینان حاصل می کنند. این تایید کنندگان برای ایجاد بلاک هایی بر اساس تعداد ارز دیجیتال ذخیره شده و زمان آن سنجیده شده است. بقیه ی تایید کنندگان می توانند این بلاک ها را تصدیق کنند. زمانی که تاییدیه ها کامل شد یک بلاک به کل بلاکچین اضافه می شود. در آخر تایید کنندگان برای شکل گیری بلاک جدید جایزه دریافت می کنند. این پروسه به آهنگری (forging) و یا ضرب (minting) شهرت دارد.
اتریوم 2 چیست و هرآنچه که باید بدانید
فناوریهای بلاک چین بازارهای جهانی را متحول کرده است و بر بسیاری از امور مانند امور مالی، تجارت، کشاورزی و غیره تاثیر گذاشته است. بیت کوین اولین کاربرد گسترده فناوری بلاک چین بود، اما در حال حاضر بیش از 17000 آلت کوین دیگر نیز وجود دارند. اتریوم دومین جایگاه بازار را در اختیار دارد و بزرگترین بلاک چین همه منظوره به حساب میآید. تاکید بیت کوین بر تبدیل شدن به یک ذخیره و دارایی ارزشمند و یک پوشش تورمی بوده که انتقال آن آسان و مطمئن است. از طرف دیگر اتریوم عمدا برای قراردادهای هوشمند و Dapps (برنامههای غیر متمرکز) و پروژههای مالی غیر متمرکز (DeFi) طراحی شده است. اتریوم یک کوین عالی محسوب میشود با این حال هنوز تا کامل شدن راه دارد. اما بنیاد اتریوم توانایی بهبود جنبههایی مانند عملکرد و امنیت را دارد که این مهم را با اتریوم 2.0 انجام میدهد.
در این مقاله با موضوعات زیر آشنا خواهید شد:
اتریوم 2 چیست؟
اتریوم 2.0 با نام مستعار Eth2 و Serenity، اولین ارتقاء بلاک چین قدیمی اتریوم است که قصد دارد سرعت، کارایی و مقیاسپذیری شبکه اتریوم را افزایش دهد و در عین حال سطح امنیت را نیز بسیار بالا ببرد و شبکه را پایدارتر کند. اگر از قبل ETH دارید، نگران نباشید. شما مجبور به انجام هیچ کار خاصی نیستید؛ ارتقاء ETH 2.0 در پشت صحنه اتفاق میافتد.
از زمان راهاندازی اولیه، بلاک چین اتریوم به یکی از گستردهترین شبکهها در صنعت بلاک چین ویژگی های اتریوم تبدیل شده است. با ارزش بازار بیش از 330 میلیارد دلار، اتریوم پس از بیت کوین در رتبه دوم قرار دارد. تغییر اتریوم به اتریوم 2.0 ناگهانی نیست. ایده پیادهسازی مکانیسم اثبات سهام، سالها در جامعه اتریوم وجود داشته است. در واقع، اتریوم قرار است مسیری که بلاک چینهای دیگر پیش از اتریوم رفتهاند را تجربه کند. Cardano، Avalanche، Polkadot و Solana برخی از برجستهترین بلاک چینهای اثبات سهام بر اساس ارزش بازار هستند.
آپدیت اتریوم 2
دو تغییر ساختاری عمده در Eth2 عبارتند از:
اثبات سهام – این موضوع یک مکانیسم اجماع برای تسهیلکنندههای بلاک چین ETH به نام Validators است که به تراکنشهای در حال انجام نگاه میکنند، به جای اینکه این کار مربوط به ماینرهای اثبات کار اتریوم باشد. اعتبار سنجیها باید یک باند 32ETH ایجاد کنند که هدف آن جلوگیری از سوء استفاده است.
Sharding - تقسیم یک بلاک چین به خردهها (چند بلاک چین). اعتبارسنجیها همچنین برای جلوگیری از دستکاری و تقویت امنیت، با ارتباط بین خردهها با استفاده از Beacon Chain، بین آنها جابهجا میشوند. (Beacon Chain: سیستمی که شبکه گسترش یافته ETH2.0 از خردهها و استکرها را هماهنگ میکند، یا میتوان به زبان ساده گفت چتری که خردهها را به هم متصل میکند.)
اگر بخواهیم به شکل دقیقتر و تخصصی توضیح بدهیم باید گفت که در هر Shard، 128 اعتبارسنج (که به آنها یک کمیته گفته میشود) مسئولیت زیرساخت و نگهداری شبکه را بر عهده دارند. آنها کلیدهای مربوط به امضای تایید و برداشت را نگهداری کرده که موقعیت این کلید و امضاها در زنجیره و درستی اعتبار هر تراکنش را بررسی میکنند. این فرآیند تایید اعتبار "تصدیق" نامیده میشود. کمیته اعتبارسنجی درباره اعتبار و زمانبندی کل بلاک چین تصمیم میگیرد. هر بلوک خردهی جدید توسط این کمیته در یک بازه زمانی 12 ثانیهای به نام "اسلات" پیشنهاد و تایید میشود.
ساختار اولیه Eth2.0 دارای 64 قطعه است. بنابراین، هر شکاف فرصتی برای اعتبارسنجی خردهای است تا یک بلوک را به زنجیره اضافه کند و برای این کار پاداشی دریافت کند. 64 بلوک خرده و یک بلوک زنجیرهای Beacon در هر Shard وجود دارد. سی و دو اسلات یک Epoch را تشکیل میدهند که تقریباً 6.4 دقیقه است.
در پایان هر دوره، کمیته 128 اعتبار سنجی تجزیه میشود و با استفاده از یک فرآیند نیمه تصادفی به نام RANDAO مجموعه جدیدی از اعتبار سنجیها انتخاب میشود. با تغییر کمیته، کنترل نتیجه نهایی بلوکهای پیشنهادی را از اعتبارسنجیهای مخرب حذف میکند.
تفاوت بین Eth1 و Eth2
به شکل خیلی ساده میتوان گفت اتریوم 2 همان اتریوم 1 است که فرآیند Staking (استیکینگ، خرید یک رمز ارز و نگهداری از آن در کیف پول خود) روی آن اتفاق میافتد. تفاوت عمده، مکانیسم توافق مورد استفاده (تأیید یک تراکنش) است. اتریوم از اثبات کار (PoW) استفاده میکند، در حالی که اتریوم 2.0 از اثبات سهام (PoS) استفاده میکند.
مکانیسمProof of Work (PoW) در شکل فعلی خود یک فرآیند محاسباتی و پر انرژی است که یک معمای پیچیده ریاضی را حل میکند و در حال حاضر توسط استخراجکنندگان اتریوم برای اعتبارسنجی تراکنشها استفاده میشود. سریعترین ماینر برای حل پازل پاداش میگیرد. امید است که مکانیسم PoW نوآوری در بخش انرژیهای تجدیدپذیر را تقویت کند.
در Proof of Stake، تراکنشها به جای ماینرها توسط اعتبارسنجی تایید میشوند. PoS نسبت به PoW در مصرف انرژی کارآمدتر است زیرا ایمنسازی یک بلاک چین توسط PoS از توان محاسباتی بسیار کمتری برای ایجاد بلوک استفاده میکند. بنیاد اتریوم تخمین میزند که ویژگی های اتریوم ETH 2.0، 99.95٪ انرژی کمتری نسبت به ETH1.0 مصرف میکند.
کسب و کار استخراج اتریوم با استفاده از PoW یک تجارت بسیار رقابتی است که نیاز به سرمایهگذاری سنگین در سختافزار استخراج و مصرف انرژی دارد. این فرآیند با حرکت به سمت Eth2.0 تغییر کرده و امکان مشارکت آسانتر را نیز فراهم میکند.
نقشه راه اتریوم 2.0
از پایان سال 2020 تا 2022 اتریوم 2.0 در 3 (و نیم) مرحله عرضه میشود:
فاز 0: زنجیره بیکن را در شبکه راهاندازی کرد. وظیفه اصلی این مرحله مدیریت رجیستری اعتبارسنجیهایی بود که بلاکها را در شبکه اتریوم 2.0 ایجاد میکنند. همچنین چارچوبهایی را برای تمام مراحل آیندهی این پروژه ایجاد کرد.
فاز 1: هدف اصلی فاز 1 پیادهسازی زنجیرههای خردشده و رولآپها بود. زنجیرههای Shard امکان تقسیم دادههای تراکنش را در 64 بلاک چین در شبکه اتریوم فراهم میکنند. توزیع دادههای تراکنش، توان عملیاتی شبکه را به طور قابل ملاحظهای افزایش میدهد. با چندین زنجیره که به طور همزمان با هم کار میکنند، خروجی داده میتواند برای کاهش بار روی شبکه پخش شود. انتظار میرود فاز 1 در اوایل سال 2022 منتشر شود. لازم به ذکر است که ویژگیهای فاز 0 و فاز 1 تا راهاندازی فاز 1.5 و فاز 2 عمل نخواهند کرد.
فاز 1.5: فاز 1.5 فاصله بین فاز 1 و فاز 2 است. هدف اصلی این فاز ایجاد پل برای اتریوم 1.0 و اتریوم 2.0 است. از ادغام این دو اکوسیستم به عنوان "قلاب" یاد میشود. این ادغام شامل اتصال شبکه اصلی اتریوم 1.0 به زنجیره بیکن است و سپس بلاک چین اتریوم 1.0 به یکی از 64 زنجیره خردهای که در فاز 1 پیادهسازی شدهاند، متصل و تبدیل میشود.
راهاندازی فاز 1.5 نشاندهنده راهاندازی رسمی اتریوم 2 است و ویژگیهای آن تأثیر ملموسی بر شبکه خواهد داشت. فاز 1.5 به زودی پس از فاز ویژگی های اتریوم 1 در سال 2022 خواهد آمد.
فاز 2: پس از اتصال اتریوم 2.0، فاز 2 شروع میشود. این کار قابلیت همکاری متقاطع را آغاز میکند و اجازه توسعه برنامههای غیر متمرکز بومی (dApp) را در شبکه میدهد. فاز 2 به شبکه توانایی رسیدگی به قراردادها و تراکنشهای هوشمند را نیز میدهد. این امر رسماً هر زنجیره تکه تکه در شبکه را به یک شبکه اصلی کاملاً کارآمد تبدیل میکند.
انتظارات از سرعت هر تراکنش ETH2.0
حتی ارزهای دیجیتال نسل دوم مانند اتریوم 1.0 از محدودیتهایی در توان عملیاتی و مقیاسپذیری خود رنج میبرند. شبکه بیت کوین در حال حاضر تنها میتواند هفت تراکنش در ثانیه را پردازش کند و تنها 4.6 تراکنش را تضمین میکند، در حالی که اتریوم میتواند بین 15 تا 45 تراکنش را انجام دهد. اگر میزان استفاده از آن بیشتر شود، این تعداد تراکنش برای اتریوم یک مانع محسوب میشود. شبکه ETH2.0 تا 100000 تراکنش در ثانیه مقیاس خواهد شد. برای یک مقایسه کوچک، درنظر بگیرید که شبکه گسترده VISA میانگین 1700 تراکنش در ثانیه را دارد و ادعا میکند که میتواند تا 24000 تراکنش را انجام دهد.
تاثیر اتریوم 2 چه خواهد بود؟
با ایجاد و راهاندازی نهایی پروژه اتریوم 2، کاربران این شبکه خوشحال خواهند شد زیرا ETH ساختار کارمزد خود را تغییر میدهد و کاربران هزینه کمتری برای تراکنش پرداخت خواهند کرد. هزینههای پایینتر و سرعت بالاتر اتریوم 2، اجازه میدهد تا انواع بیشتری از معاملات Defi امکانپذیر شوند و فرصتهایی را به انواع جدید و متفاوتی از توکنهای امنیتی، NFT ها و سایر برنامههای مالی توزیعشده که با اتریوم 1 منطقی نبودند، میدهد.
ETH2.0 همچنین امکان ایجاد قراردادهای هوشمند پیچیدهتر و ارزانتر را با استفاده از جمعآوری دانش اندک و شرایط سادهتر فراهم میکند. با این جمعآوریها، تمام دادههای تراکنش به روشی ارزانتر از تراکنشهای معمولی مبتنی بر بلاک چین، در اتریوم دستهبندی میشوند و در دسترس قرار میگیرند. بار محاسباتی مستلزم جمعآوریها به شکلی خارج از زنجیره انجام میشود، که باعث افزایش بیشتر توان عملیاتی و کارایی هزینه تراکنش میشود.
جمعبندی
ارتقای اتریوم 2 به این سیستم غیر متمرکز جهانی قراردادهای هوشمند اجازه میدهد تا با چشمانداز خود از سرعت، امنیت و قابلیت اطمینان پیش برود و رد پای کربن و آلودگی ناشی از استخراج خود را کاهش دهد و زمینه بازی را برای سرمایهگذاران فراهم کند. اتریوم 2 یک ارتقاء مورد نیاز به یک شبکه بلاک چین است که در حال حاضر بیشترین استفاده را برای قراردادهای هوشمند دارد. از آنجایی که پذیرش ارزهای دیجیتال، قراردادهای هوشمند، Dapps و NFT ها همچنان در حال رشد است، مقیاسپذیری شبکه اتریوم 2.0 بدون شک کاربران بیشتری را به خود جذب میکند و آن را به سرویس انتخابی اکثریت مخاطبان جامعه ارزهای دیجیتال تبدیل میکند.
در انتها باید یادآور شویم که در کنار تمام ویژگیهای منحصر به فرد و کارآمد اتریوم 2، کاربران حوزه رمز ارزها باید با دقت زیاد و پس از کسب آموزش کافی، نسبت به انجام هرگونه سرمایهگذاری یا فعالیت اقتصادی در این زمینه اقدام کنند. این مقاله صرفا جهت آشنایی و آموزش اولیه برای شناخت اتریوم 2 میباشد و هیچگونه پیشنهادی برای سرمایهگذاری در آن توسط نویسنده و تیم بید ارز ارائه نمیشود.
ارز دیجیتال اتریوم چیست؟ | نحوه استخراج و خرید + آینده
ارز دیجیتال اتریوم یکی از ارزهای دیجیتالی است که امروزه بسیار مورد توجه فعالان ارز دیجیتال قرار گرفته است. در این مقاله از دلفین وست به طور مفصل درباره این رمز ارز صحبت ویژگی های اتریوم میکنیم. افراد با توجه به ارز دیجیتال اتریوم میتوانند به صورت غیر متمرکز فعالیت کنند. با وجود ارز دیجیتال اتریوم این مشکل حل شد و افراد بدون نیاز به برنامه نویسی در بلاک چین میتوانند به راحتی توکن بسازند. کنترل اتریوم در دست مردم است و بنابراین هیچ وقت توقف نمیشود. اتریوم نیز مانند هر ارز دیجیتال دیگری قابل استخراج و خرید و فروش است. در این مقاله شما را کاملا با ارز دیجیتال اتریوم آشنا میکنیم تا بتوانید با آگاهی بیشتری به انجام معاملات این ارز دیجیتال بپردازید.
ارز دیجیتال اتریوم چیست؟
ارز دیجیتال اتریوم زیرساختی مبتنی بر بلاک چین دارد که برای برنامههای غیرمترکز به کار می رود. به این معنا که این ارز دیجیتال متعلق به هیچ شخص خاصی نیست و یا شرکت یا اشخاص خاصی آن را کنترل نمیکند. مالکیت اتریوم برای تمام افرادی است که به خرید و فروش و استخراج آن مشغول هستند. برنامه اتریوم قابل دستکاری نیست و حتی کسی که آن را تولید کرده نیز نمیتواند در آن دخالتی داشته باشد. اگر بخواهیم تعریف دقیقی از اتریوم ارائه دهیم میتوان گفت اتریوم بستری غیرمتمرکز است که قراردادهای هوشمند در آن بسته میشود. اگر به سرمایهگذاری در این رمز ارز علاقه دارید میتوانید از خدمات مشاورهای سایت دلفین وست استفاده کنید تا بتوانید به سود برسید.
لازم به ذکر است که هیچ گونه خلاف، دستکاری، تقلب و یا دخالت در شبکه اتریوم تا کنون صورت نگرفته است. ارز دیجیتال شبکه اتریم اتر Ether نام دارد. که آن را با واحد اختصاری ETH نمایش میدهند. میتوان گفت با افزایش مقبولیت ارز دیجیتال اتریوم قیمت اتر نیز افزایش پیدا میکند. البته ناگفته نماند در کل منظور از اتریوم همان اتر است. امروزه عده بسیاری از سرمایه گذاران بر روی ارز دیجیتال اتر سرمایهگذاری میکنند و به آینده آن امیدوار هستند.
هدف از ساخت ارزدیجیتالی اتریوم
سازندگان اتریوم هدف از ایجاد آن را مستقل بودن در انجام کارهای بانکی میدانند به گونهای که شخص برای انجام کارهای خود به هیچ شرکت، نهاد و بانکی احتیاج نداشته باشد و امور زندگی خود را بتواند با مدیریت خود پیش ببرد. پیش از اتریوم برای اولین بار ارز دیجیتال بیت کوین که یک ارز غیرمتمرکز بود به وجود آمد. اما اتریوم قدمی جلوتر گذاشت و علاوه انجام تراکنشهای پولی، امکان عقد قرارداد هوشمند را نیز به وجود آورد تا بتوان این کار را به صورت غیرمتمرکز انجام داد.
مراحل استخراج اتریوم
استخراج اتریوم که آن را ملکه ارزهای دیجیتال در جهان میدانند مراحلی دارد که به شرح زیر است:
- تهیه یک سیستم سخت افزاری بسیا قدرتمند برای استخراج ارز دیجیتال اتر
- درست کردن یک کیف پول برای نگهداری و دریافت ارز دیجیتال اتریوم
- کار کردن با نرم افزارهای مخصوص استخراج و ملحق شدن به استخر استخراج
استخراج اتریوم نیز مانند هر سرمایهگذار دیگری با ریسک همراه است. لازم است قبل از شروع استخراج اتریوم تمامی این ریسکها را بشناسید تا بتوانید عاقلانهترین تصمیم را بگیرید. از جمله عواملی که سبب ایجاد ریسک در استخراج اتریوم میشوند میتوان قیمت اتر، هزینه سخت افزار و برق، هزینه استهلاک سخت افزار و … اشاره نمود که لازم است افراد نسبت به آنها آگاهی داشته باشند.
ساخت کیف پول اتریوم
برای نگهداری ارز دیجیتال اتر لازم است برای آن کیف پول ساخته شود. برای اتریوم کیف پولهای بسیاری وجود دارد که میتوانید آنها را به صورت آنلاین انتخاب کرده و اقدام به خرید، ارسال و یا ذخیره ارز دیجیتال اتریوم نمود. این کیف پولها رایگان هستند و قابل استفاده بر روی گوشی، کامپیوتر و … هستند. همچنین نمونههای سخت افزاری این کیف پولها نیز وجود دارند که از امنیت بالایی برخوردارند. از جمله انواع کیف پول ارزدیجیتال اتریوم میتوان به کیف پولهای تحت وب، مانند مای واتروالت، کیف پولهای متامسک که نرم افزاری هستند، کیف پول نرم افزاری تراست والت، کیف پول موبایل و لپتاپی کوینومی و کیف پولهای سخت افزاری لجر و ترزور اشاره کرد.
قیمت ارز Ethereum
قیمت ارز اتریوم از ابتدای پیدایش تا کنون نسبت به بیت کوین پایین بوده اما با گذشت زمان شروع به رشد کرده و تا صد دلار نیز افزایش پیدا کرده است. البته قیمت اتریوم را میتوان نشات گرفته از قیمت بیت کوین دانست و از زمانی که بیت کوین گران شد اتریوم نیز افزایش قیمت پیدا کرد. در ماههای اخیر این ارز دیجیتال توانسته توجه شرکتهای بسیاری را به خود جلب نماید. در ماههای پیش شایعاتی در مورد ارز دیجیتال اتریوم به وجود آمد که سبب کاهش قیمت آن گردید اما همچنان این ارز دیجیتال روند صعودی خود را حفظ کرده است.
مزایای ارز دیجیتال اتریوم
- انجام واکنشهای نامحدود
- امنیت بالا در برابر جعل
- قابلیت استفاده اتر در ویزا کارتها و کارتهای مجازی
- قابلیت پس انداز کردن پول در کیف پولهای اتریوم
- خرید و فروش پول موجود در کیف پول در زمان دلخواه
اتریوم در ایران قانونی است؟
یکی از سوالاتی که برای ایرانیان بسیار پیش میآید بحث قانونی بودن اتریوم در ایران است. بنابراین لازم است قانونی بودن اتریوم را از نظر خرید و فروش و همچنین استخراج آن در ایران مورد ارزیابی قرار دهیم.
خرید اتریوم
با توجه به این که امروزه هیچ قانونی مبنی بر خلاف بودن اتریوم در ایران وجود ندارد و ماده یا تبصرهای خرید اتریوم و فروش آن از سایتهای خارجی را ممنوع نکرده است بنابراین کسانی که کار معاملات اتر را انجام میدهند مرتکب هیچ کار غیرقانونی نمیشوند. مگر این که از این ارز برای انجام کارهای خلاف قانون استفاده شود. لازم به ذکر است برای اعضای زیر مجموعه بانک مرکزی محدودیت وجود دارد زیرا این بانک معاملات بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر را ممنوع کرده است.
استخراج اتریوم
موضوع دیگری که وجود دارد بحث ماینینگ اتریوم است که در چند سال گذشته با توجه به مصرق برق دستگاههای ماینر تواسته است سر و صدای زیادی برپا کند و در دورهای حتی آن را ممنوع کردند. اما بعد از مدتی دولتها اجازه صدور مجوز از وزارت نیرو به ماینرها را اعلام کردند. استخراج اتریوم با بیت کوین تفاوت دارد و مصرف برقی آنها از بیت کوین کمتر است اما باز هم نسبت به حالت معمول مصرف برق بالایی دارند. لازم است برای استخراج اتریوم و هر ارز دیجیتال دیگری فرمهای لازم را پر کرده و از وزارت نیرو و صنعت و معدن و تجارت مجوزهای لازم را دریافت کنید.
آینده Ethereum
شبکه اتریوم به بیتکوین بسیار شبیه است و بر اساس مکانیزم pow کار میکند. این نوع عملکرد امنیت و قدرت پردازش بسیار زیاد است و به ماینرها نیز پاداشهایی تعلق میگیرد. اتریوم از نظر مشکل مقیاسپذیری مانند بیتکوین است که برای حل این مشکل لازم است این ارز از نظر تمرکز زدایی، امنیت ویژگی های اتریوم و مقیاس پذیری در بلاک چین به تعادل برسد. با حل این مشکلات آینده این ارز دیجیتال بسیار روشن خواهد بود. اگر واقعا این امر تحقق یابد، خریداری اتریوم میتواند بهترین راه برای سرمایه گذاری بر روی این ارز دیجیتال باشد. همچنین اتریوم هدف نهایی خود در آینده را غیرمتمرکزسازی اینترنت قرار داده است.
سخن آخر
ارز دیجیتال اتریوم در فضایی غیرمتمرکز فعالیت میکند و در بلاک چین میتوان به راحتی توکن این ارز دیجیتال را ساخت. اتریوم علاوه بر انجام تراکنشها امکان عقد قراردادهای دیجیتال را نیز فراهم نموده است. اتریوم را که به عنوان ملکه ارزهای دیجیتال میشناسند مزایای همچون انجام تراکنشهای نامحدود و امنیت بسیار بالا دارد. که سبب افزایش علاقه کاربران به آن شده است. آینده ارز دیجیتال اتریوم بسیار درخشان است و از جمله ارزهای دیجیتال سودآور است.
برای یادگیری “انواع ارز دیجیتال” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
معرفی بهترین کیف پول های اتریوم
اتریوم بعد از بیت کوین دومین ارز دیجیتال محبوب دنیا محسوب میشود و کیف پولهای زیادی دارد که شما میتوانید به منظور نگهداری از ارزهای دیجیتالتان از آنها استفاده کنید. در حقیقت کاربرد اصلی این کیف پولهای دیجیتال نگهداری و ذخیره ارزها و همچنین ایجاد امکان تراکنش و انتقال ارز دیجیتال از حسابی به حساب دیگر است.
با توجه به تعداد قابل توجه کیف پولهای دیجیتالی که برای ذخیره و نگهداری اتریوم موجود است شما باید با توجه به شرایط خود یکی از امنترین و قابل اعتماد ترینهای آن را انتخاب کنید. ما به منظور کمک به شما علاقهمندان در سرمایه گذاری اتریوم تصمیم گرفتیم تا در این مقاله چند تا از بهترین کیف پولهای اتریوم را به شما معرفی کنیم که در سال ۲۰۲۰ اکثراً توسط کاربران مورد استفاده قرار گرفته است و همچنین به بررسی ویژگیهای آنها بپردازیم.
معرفی بهترین کیف پول اتریوم
Trezor One
Trezor یکی از قدیمیترین کیف پولهای سخت افزاری ساخته شده است که در لیست بهترین کیف ویژگی های اتریوم پول های اتریوم قرار می گیرد. این محصول SatoshiLabs است و رابط کاربری مستقیمی دارد. از نظر امنیتی کیف پول Trezor کاملا پیشرفته محسوب میشود. این بدان معناست که حتی اگر آن را به یک رایانه در معرض خطر هم متصل کنید باز هیچ نوع خطری کیف پول شما را تهدید نخواهد کرد. برخی معتقدند که این کیف دیجیتالی در حال حاضر بهترین کیف پول موجود در دنیا برای ارز دیجیتال اتریوم است.
مزیت برجسته و اصلی استفاده از Trezor One امنیت آن است. سیستم بکار رفته و پین کد آن تضمین میکند که هیچ نوع هک و یا دست درازی به آن توسط بیگانگان امکان پذیر نیست. در واقع کیف پول Trezor هر بار یک کد PIN تصادفی برای شما تولید میکند و هنگامی که آن را به رایانه متصل میکنید برایتان یک کد نمایش داده خواهد شد که پس از وارد کردن پین باید رمز عبوری را وارد کنید که فقط شما از آن آگاه هستید.
کیف پول Trezor One از چندین ارز رمزنگاری شده مانند:
Litecoin ،Ethereum ، Bitcoin ،Dash ، Ethereum Classic و غیره پشتیبانی میکند و با سیستمهایMac OS X ، Windows و ویژگی های اتریوم Linux کاملا سازگار است.
Metamask
MetaMask افزونهای است که میتوانید در یک مرورگر وب به عنوان یکی از بهترین کیف پول های اتریوم آن را بارگیری و نصب نمایید. این افزونه نیز مانند هر پلاگین مرورگر اینترنتی دیگر کاملا معمولی نصب میشود. پس از نصب این افزونه کاربران دیگر میتوانند به راحتی Ethereum و سایر ارزهای ERC-20 را ذخیره کنند. همچنین کاربران با اتصال به Dapps که مبتنی بر Ethereum است میتوانند ارزهای رمزپایه خود را در بازیها خرج نمایند و یا آنها را در سیستم عاملهای تجارت غیرمتمرکزی مانند Uniswap معامله کنند.
یکی از ویژگی های برجسته این کیف پول این است که با استفاده از Metamask میتوانید از طریق مرورگر خود به سادگی به Ethereum dApps دسترسی پیدا کنید. همچنین میتوانید به راحتی بین شبکه پیشرو و یک شبکه آزمایشی جابجا شوید.
با استفاده از کیف پول دیجیتالی Metamask میتوانید چندین کیف پول را از یک مکان به راحتی مدیریت نمایید. همچنین لازم است بدانید که این کیف پول به اندازه کیف پولهای سخت افزاری ایمن نیست.
Ledger Nano S
یکی دیگر از بهترین کیف پول های سخت افزاری که از اتریوم پشتیبانی میکند Ledger Nano S است که مطمئناً شایسته جایگاه و محبوبیت فعلی خود در سطح جهانی است. این کیف پول سخت افزاری به شما امکان این را میدهد تا بتوانید کلیدها و رمزهای خصوصی خود را در یک دستگاه فیزیکی به راحتی ذخیره کنید.
اگر یک برنامه نویس یا فرد باتجربه و حرفه ای در داد و ستد اتریوم نیستید باید بدانید که استفاده از یک کیف پول سخت افزاری بهترین انتخاب ممکن برای شمماست زیرا با استفاده از آن میتوانید از امنیت ارز رمزنگاری شده خود اطمینان داشته باشد.
این کیف پول فوق العاده امن از طریق usb و به شیوهای بسیار ساده به کامپیوتر شما متصل میگردد و شما میتوانید از آن به سادگی استفاده کنید. همچنین لازم است بدانید که از این نوع کیف پول دیجیتال به منظور ذخیره و نگهداری ارزهایی مانند اتریوم، اتریوم کلاسیک و بیت کوین استفاده میشود.
نکته برجسته این کیف پول امنیت بینظیری است که به کاربران خود ارائه میدهد. از آنجا که این کیف پول سخت افزاری است پس هیچگونه خطر هک یا سواستفاده از اطلاعاتی آن را تهدید نمیکند. هنگام شروع به استفاده از دستگاه باید از یک اهراز هویت دو مرحلهای عبور کنید. برا یورود به آن باید ابتدا یک پین کد را وارد کنید و به منظور اتصال به دستگاه آن را بخاطر بسپارید.
همچنین یک برگه بازیابی در اختیار شما قرار خواهد گرفت که در صورت فراموش کردن پین خود میتوانید از آن استفاده کنید.
کیف پول Ledger Nano S از بیش از 1000 ارز دیجیتال مانند Eos ، Bitcoin ،Cardano ،Dash ، Dogecoin ،Litecoin ، Ethereum و بسیاری دیگر را پشتیبانی میکند. این کیف پول دییجتالی بسیار سبک است و حمل آن نیز به هیچ وجه امری دشوار نیست.
یکی دیگر از مزایای اضافی این کیف این است که میتوانید برنامههای شخص ثالث را روی این کیف پول نیز اجرا کنید. همچنین استفاده از آن به مهارت فنی خاصی نیاز ندارد و حتی اگر ویژگی های اتریوم مبتدی هستید در استفاده از این کیف پول به مشکلی بر نخواهید خورد.
نتیجه گیری
در این مقاله شما را با برترین کیف پول های دیجیتال به منظور نگهداری ارز اتریوم آشنا کردیم. با توجه به این مسئله که اتریوم یکی از بهترین ارزهای دیجیتال برای سرمایه گذاری در دنیا است پس طبیعی است که کیف پولهای دیجیتال زیادی از آن پشتیبانی کنند.
ما تصمیم گرفتیم تا از میان انواع کیف پولهای دیجیتالی که از اتریوم پشتیبانی میکنند و یا مختص آن ساخته شدهاند سه تا از برترینها را انتخاب کنیم و ویژگیهای آن را برای شما بازگو نماییم تا پس از مطالعه این مطالب بتوانید با چشمانی باز و اطلاعات کامل اقدام به تصمیمگیری درخصوص کیف پول دیجیتال مورد نظر برای نگهداری از ارز اتریوم خود کنید.
اتریوم (ethereum) چیست؟ آموزش صفر تا صد اتریم
اتریوم یکی از انواع ارزهای دیجیتال است که پس جهش چشمگیر ارزهای رمز پایه دراواخر سال 2017 و اوایل سال 2018 رشدی حدود 10000 درصد داشته است که باعث شد از آن زمان به بعد به شدت مورد توجه سرمایه گذاران قرار گیرد.
ارز دیجیتال اتریوم با هدف ارائه یک ارز دیجیتال مشابه بیت کوین ولی با قابلیتهای بیشتر برای نخستین بار در سال ۲۰۱۳ میلادی توسط ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) برنامه نویس ۱۹ ساله روسی معرفی شد. در سال ۲۰۱۳ ، بوترین وایت پیپر (گزارش کار شبکه) یک پلتفرم نرم افزاری غیرمتمرکز به اسم اتریوم را منتشر نمود. در این وایت پیپر، ایده پلتفرمی را مطرح کرد که می توان آن را به عنوان نسل دوم ارزهای رمزپایه در نظر گرفت چرا که برخی از معایب ساختاری در شبکه بیت کوین را برطرف کرده و قابلیت های جدیدی به آن افزوده است.
در سال 2014، اعضای اصلی پروژه اتریوم شامل ویتالیک بوترین، چارلز هاسکینسون، جو لوبین، آنتونی دیلوریو، میهای آلیسی و گاوین وود، اتریوم را در یک کنفرانس بین المللی بیت کوین، بصورت رسمی معرفی کردند.
اتریوم به زبان ساده
اتریوم یک پلتفرم نرمافزاری متن باز و قابل برنامهریزی است که امکان ساخت و توسعه برنامههای غیرمتمرکز را مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین برای همه کاربران فراهم می کند. همچنین تمامی معاملات و تراکنشها در شبکه اتریوم به صورت فرد به فرد انجام میگیرد و این امکان را فراهم می کند تا بتوانید قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) و نرمافزارهای مستقل توزیع شده (Distributed Autonomous Applications) را بدون نظارت نهاد، دولت یا شخص سومی اجرایی کنید.
به بیان دیگر دیگر، اتریوم یک پلتفرم محاسبات مجازی است و نرمافزارهایی که بر اساس پروتکل آن ساخته می شوند قادر خواهند بود که یک بازار آنلاین و تراکنشهای قابل برنامهریزی را پشتیبانی کند. در واقع اتریوم یک دنیای کامپیوتری یا همان پلتفرم محاسبه غیرمتمرکز مانند لینوکس و سیستم عامل مک ویژگی های اتریوم است.
هدف اتریوم چیست؟
هدف اصلی اتریوم غیرمتمرکز سازی اینترنت است. راهاندازی چنین سیستمی نیازمند یک واحد مالی برای پرداخت منابع محاسباتی و راهاندازی برنامهها و اپلیکیشنها دارد. به همین دلیل از یک واحد دیجیتالی به نام اِتِر استفاده می شود. اتر یک نوع دارایی دیجیتالی است که برای انجام عملیات پرداخت در معاملات، نیازی به طرف ثالث ندارد و به عنوان یک ارز دیجیتالی برای تولید اپلیکیشنهای غیرمتمرکز در شبکه اتریوم مورد استفاده قرار می گیرد.
قرارداد هوشمند چیست؟
قرارداد هوشمند (smart contract) برای توصیف کدهای کامپیوتری و از بین بردن خطاهای داخل شبکه بلاک چین به کار میروند که میتوانند تبادل پول، محتوا، املاک، سهام یا هر چیز ارزشمند دیگر را تسهیل بخشد. قراردادهای هوشمند بر بستر تکنولوژی بلاک چین اجرایی میشوند و قادرند که مانند یک نرمافزار هوشمند بصورت اتوماتیک، شروط مشخص شده در الگوریتم قرارداد ها را اجرایی کنند، از جمله مزیت های این کار، جلوگیری از دستکاری، کلاهبرداری، کاهش هزینه های تراکنش و یا هر نوع دخالت شخص ثالثی در اجرای فرایندهای مشخص شده است.
قرار داد هوشمند اتریوم چگونه کار میکند؟
بلاک چین اتریوم ویژگی های حیرتانگیزی دارد که یکی از آنها امکان تعریف قراردادهای هوشمند است، قرارداد هوشمند به شکل خودکار و مستقل انجام میشود و میتواند امور مختلفی نظیر پرداخت را مدیریت، اجرا و نظارت کنند. در ساختار بلاک چین اتریوم، به جای اینکه یک مجموعه محدود از عملکردها در اختیار برنامهنویسان قرار گیرد، دست برنامه نویسان باز گذاشته شده و به آنها امکان ایجاد و توسعه هر نوع عملکرد دلخواه را میدهد. به این ترتیب برنامهنویسان میتوانند هزاران کاربرد مختلف را بر اساس ساختارغیرمتمرکز بلاک چین اتریوم ایجاد کنند.
کاربرد های اتریوم
ساختاری که شبکه اتریوم ارائه داده، توسعه دهندگان را قادر می سازد تا برنامه های کاربردی را ایجاد و در یک پلتفرم غیر متمرکز راه اندازی کنند. این برنامه غیر متمرکز Dapp نام گذاری شده و می تواند بدون نیاز به حضور واسطه ها و استفاده از پروتکل توزیع تجمعی، یک عمل مخصوص و مشخص را انجام دهد.
پلتفرم اتریوم دارای پتانسیل بالایی جهت ایجاد یک جهش بزرگ در فناوری بلاکچین میباشد چرا که کاربران می توانند از طریق مرورگر خود به آسانی با شبکه (Mist Network) که در واقع کیف پول نگهداری و انجام مبادلات اتر دسترسی داشته باشند. همچنین نرم افزارهای غیرمتمرکز، ارتباط بین شرکت ها و مخاطبان خود را به صورت کامل تغییر می دهند و اجرای قراردادهای هوشمند می تواند بدون هیچ گونه واسطه ای، یک تجارت سریع و امن را برای هر دو طرف معامله تضمین کند.
برای آشنایی بیشتر با برنامه های غیرمتمرکز به مطلب برنامه های دی اپ (DApp) مراجعه فرمایید.
اتریوم ۲.۰ چیست ؛ ویژگی های اتریوم ۲.۰
بعد از بیتکوین، اتریوم معروف ترین و محبوب ترین ارز دیجیتال بازار است. این ارز مدت ها برای بهبود مشکلاتش منتظر بروزرسانی جدید بوده است. فاز اول بروزرسانی اتریوم ۲ در سال گذشته انجام شد و یک سری تغییرات در شبکه اتریوم به وجود آمد. در این مقاله قصد داریم به بررسی این بروزرسانی بپردازیم و ببینیم اتریوم ۲ چیست ؟ و چه تاثیر هایی بر شبکه اتریوم دارد. اگر شما هم به دنبال خرید و فروش ارز های دیجیتال هستید و می خواهید بدانید چه تغییراتی در اتریوم به وجود خواهد آمد، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
اتریوم ۲ چیست ؟
اتریوم ۲ بروزرسانی جدید اتریوم است. اتریوم ۲ به ETH2 یا سرنیتی معروف است و هدف از بروزرسانی، افزایش سرعت، کارایی، مقیاس پذیری شبکه و امنیت آن است تا بتواند تعداد تراکنش های بسیار بیشتری را پردازش کند. این بروزرسانی بیشتر برای تغییر ساختار از اثبات کار به اثبات سهام شهرت دارد. این بروزرسانی در چند فاز به بهره برداری می رسد. اولین فاز آن که زنجیره بیکن (beacon chain) نام دارد، ۱ دسامبر ۲۰۲۰ راه اندازی شد. در نتیجه کلید انتقال به یک اثبات سهام زده شد. همانطور که از اسم آن مشخص است بلاکچین جدید از بلاکچین پایه اتریوم متمایز است.
اتریوم ۲ چیست ؟
اتریوم ۲ بروزرسانی جدید اتریوم است. اتریوم ۲ به ETH2 یا سرنیتی معروف است و هدف از بروزرسانی، افزایش سرعت، کارایی، مقیاس پذیری شبکه و امنیت آن است تا بتواند تعداد تراکنش های بسیار بیشتری را پردازش کند. این بروزرسانی بیشتر برای تغییر ساختار ویژگی های اتریوم از اثبات کار به اثبات سهام شهرت دارد. این بروزرسانی در چند فاز به بهره برداری می رسد. اولین فاز آن که زنجیره بیکن (beacon chain) نام دارد، ۱ دسامبر ۲۰۲۰ راه اندازی شد. در نتیجه کلید انتقال به یک اثبات سهام زده شد. همانطور که از اسم آن مشخص است بلاکچین جدید از بلاکچین پایه اتریوم متمایز است.
برای اطلاعات بیشتر در مورد بلاکچین اتریوم مقاله اتریوم چیست؟ را مطالعه کنید.
فاز دوم که the merge نام دارد، در اوایل سال ۲۰۲۲ راه اندازی می شود و قرار است beacon chain را با شبکه اصلی اتریوم ادغام کند.
فاز سوم و پایانی به زنجیره شارد (shard chains) شهرت دارد و نقش کلیدی در مقیاس بندی شبکه اتریوم ایفا می کند. بروزرسانی اتریوم ۲ به جای اجرای تمام عملیات بر روی یک بلاکچین، روی ۶۴ بلاکچین جدید انجام می دهد. همچنین از لحاظ سخت افزاری برای پردازش گره های اتریوم بسیار ساده تر و آسان تر می شود زیرا اطلاعات و داده های بسیار کمتری نیاز به ذخیره سازی بر روی دستگاه دارد. گفته می شود این فاز در سال ۲۰۲۲ راه اندازی می شود ولی هنوز زمان قطعی آن مشخص نشده است.
تفاوت اساسی اتریوم ۲.۰ و اتریوم
همانطور که گفته شد، اتریوم ۱.۰ از مکانیسم اجماع که به اثبات کار شهرت دارد، استفاده می کند ولی اتریوم ۲.۰ از مکانیسم اثبات سهام بهره می برد. این تفاوت اصلی است که باعث افزایش سرعت، بهره وری و همینطور امنیت این شبکه می شود. در زیر به بررسی تفاوت ها و کارکرد این دو مکانیسم را می پردازیم.
تفاوت های اثبات سهام و اثبات کار
در بلاکچین ها مثل اتریوم، به تاییدیه های معاملات به صورت غیر متمرکز نیاز است. اتریوم هم مثل بیت کوین و بقیه ارزهای دیجیتال، از مکانیسم اثبات کار استفاده می کند. در این سیستم ماینر ها برای حل معادلات پیچیده ریاضی و تایید معاملات از قدرت پردازشی خودشان استفاده می کنند. اولین ماینر و استخراج کننده ای که این معادله را حل کند یک معامله جدید در کنار معاملات گذشته به ثبت می رساند، که مجموع این معاملات ثبت شده بلاکچین را تشکیل می دهد. در نتیجه پس از حل این معادلات، ماینر ها با ارز همان شبکه جایزه دریافت می کنند. هر چند که این پروسه بسیار انرژی بر است.
تفاوت اثبات سهام این است که به جای استخراج کننده ها و ماینر ها، کاربران، ارز شبکه را استخراج و معاملات را تایید می کنند. در این جا کاربران ماننده ماینر ها و استخراج کننده ها عمل کرده و معاملات را تایید می کنند و از عدم پردازش معاملات جعلی اطمینان حاصل می کنند. این تایید کنندگان برای ایجاد بلاک هایی بر اساس تعداد ارز دیجیتال ذخیره شده و زمان آن سنجیده شده است. بقیه ی تایید کنندگان می توانند این بلاک ها را تصدیق کنند. زمانی که تاییدیه ها کامل شد یک بلاک به کل بلاکچین اضافه می شود. در آخر تایید کنندگان برای شکل گیری بلاک جدید جایزه دریافت می کنند. این پروسه به آهنگری (forging) و یا ضرب (minting) شهرت دارد.
امتیاز اصلی اثبات سهام این است که بسیار در انرژی صرفه جویی می شود. به طوری که انرژی متراکم پردازشی کامپیوترها، برای حل الگوریتم های ریاضی را کاهش می دهد. همینطور برای امنیت این بلاکچین دیگر نیاز به قدرت پردازشی بالا نیست.
مقیاس پذیری اتریم ۲.۰
مقیاس پذیری یکی دیگر از دلایل اصلی بروزرسانی اتریوم ۲ است. در اتریوم ۱.۰ شبکه قادر به پردازش ۳۰ معامله در ثانیه است، که باعث تاخیر و شلوغی در انجام معاملات می شود. طبق وعده ها، بلاکچین اتریوم ۲.۰ می تواند بیش از ۱۰۰،۰۰۰ معامله را در ثانیه پردازش کند. این سرعت در فاز سوم قابل دسترسی است.
امینت اتریوم ۲.۰
بیشتر شبکه های اثبات سهام تعداد کمی تایید کننده دارند که باعث بیشتر شدن تمرکز سیستم و کاهش امنیت می شود. اتریوم ۲.۰ به حداقل ۱۶,۳۸۴ تایید کننده نیاز دارد که باعث غیر متمرکز بودن و امنیت بالا می شود. امنیت اتریوم ۲.۰ توسط سازمان هایی نظیر سازمان امنیت بلاکچین Least Authority و Quantstamp حمایت می شود. همچنین بنیان گذاران اتریوم یک تیم امنیتی برای تحقیق و بررسی پیرامون مشکلات امنیتی شبکه تشکیل داده اند.
زمان راه اندازی اتریوم ۲.۰
فاز اول اتریوم ۲.۰ اولین سکو برای اجرای این بروزرسانی است که در ۱ دسامبر ۲۰۲۰ ساعت ۱۲ شب اجرا شد. Danny Ryan یکی از محققان اصلی اتریوم می گوید کلید موفقیت این پروژه مشارکت دو سوم کاربران است. با راه اندازی فاز اول، حدود ۲۱,۰۰۰ تایید کننده فعال در هر زمان دارد که بیش از ۸۰ درصد مشارکت است و موفقیت بزرگی محسوب می شود.
زمانی که فاز اول بروزرسانی انجام شود، این شبکه به صورت کاملا مجزا از اتریوم فعالیت می کند و شبکه اصلی تا زمانی که سه فاز بروزرسانی کامل نشود به صورت مجزا به کار خود ادامه می دهد. در ادامه برای راه اندازی فاز دوم نیاز است که تا تاربخ ۴ نوامبر ۲۰۲۰ ، ۱۶,۳۸۴ تایید کننده داشته باشد و هر کدام ۳۲ اتریوم ذخیره داشته باشند. یعنی درمجموع ۵۲۴,۲۸۸ اتریوم.
اتریوم ۲۴ ساعت قبل از تاریخ تعیین شده، به ۵۰ درصد از چیزی که میخواست دست پیدا کرده بود، ولی خوشبختانه در تاریخ ۲۴ نوامبر به تعداد تایید کنندگان مورد نیازش برای راه اندازی فاز اول رسید. طبق گزارش Eth2 Launchpad امروزه بیش از ۲۳۰,۸۴۱ تایید کننده وجود دارد.
آینده اتریوم ۲.۰ چیست ؟
ویتالیک بوترین Vitalik Buterin سرمایه گذار اصلی اتریوم یک نقشه راه برای اتریوم طراحی کرده است که در ۵ تا ۱۰ سال آینده اتریوم چگونه خواهد بود. او میگوید در دو سال گذشته یک انتقال ثابت در تحقیقات blue sky وجود داشته که در تلاش بودند بفهمند چه چیزی ممکن است یا چه امکانات و خصوصیاتی می توان بر این بستر اجرا کرد.
این حجم کاری بر دوش دولوپرها و توسعه دهندگان است که طبق گفته ی بوترین در طول زمان سهم توسعه دهندگان در بازار هم افزایش می یابد. اجرای هارد فورک لندن بر روی شبکه اتریوم در اگوست ۲۰۲۱، باعث تغییر کارمز معاملات این شبکه شد. هارد فورک لندن مثل یک نمونه آزمایش، از فاز بعدی اتریوم عمل کرد. بوترین به بلومرگ گفت اجرای موفقیت آمیز هارد فورک لندن اثبات می کند که اکوسیستم اتریوم می تواند تغییرات موثری داشته باشد و این برای اجرای فاز اخر، به من بیش از همیشه اعتماد به نفس می دهد.
اتریوم ۲.۰ چه تاثیری بر قیمت اتریوم دارد؟
به دلایلی که ذکر شد، اجرای اتریوم ۲.۰ دقیقا همان بروزرسانی بود که ارز دیجیتال نیاز داشت. زمانی که مقیاس پذیری لایه دوم یا ETH2.0 اجرا شود، همه سوال ها پاسخ داده خواهد شد. به عبارت دیگر مقیاس پذیری بیشتر به معنای استفاده بیشتر است که در اینجا تقاضای بیشتر معنا می دهد. پیش بینی ها حاکی از این است که با وجود این نکته قیمت اتریوم سقف های بالایی را از آن خود خواهد کرد.
انسون میگوید: زمانی که اتریوم ۲.۰ و Rollups با یکدیگر راه اندازی شوند، بیش از ۱۰۰،۰۰۰ تراکنش در ثانیه پردازش می شود. به این معنا که مردم اتفاق بی نظیری را تجربه خواهند کرد.
نتیجه گیری
اتریوم ۲.۰ بروزرسانی جدید شبکه اتریوم، یک پیشرفت جدید برای ارزهای دیجیتال محسوب می شود. این بروزرسانی همانطور که گفته شد تغییرات موثری برای شبکه اتریوم به همراه خواهد داشت. در این مقاله، خصوصیات و ویژگی های بروزرسانی اتریوم ۲.۰ و همچنین تاریخ راه اندازی این بروزرسانی گفته شد. مطمئنا علاقه مندان به خرید و فروش ارز دیجیتال مشتاقانه منتظر نتایج این بروزرسانی خواهند بود. نظر شما در مورد بروزرسانی اتریوم ۲ چیست ؟ نظرات خود را برای ما بنویسید.
دیدگاه شما