انواع بازار ثانویه بورس

https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/exchange-traded-derivatives-Copy-300x210.jpg

بازارهای مالی و انواع آن (Financial Markets)

انواع بازارهای مالی ایران و جهان را می‌توان اینگونه تعریف کرد بازار مالی بازاری است که در آن اشخاص حقیقی و حقوقی، قادر به معامله اوراق بهادار، کالا و دیگر دارایی‌های قابل تعویض در سطح قیمتی هستند، که توسط اصول عرضه و تقاضای خالص تعیین می‌شود. بازارهای مالی، مسئول قراردادن دو همتای معاملاتی، یعنی خریدار و فروشنده، در یک مکان هستند تا بتوانند یکدیگر را به راحتی پیدا کرده و معامله بین آن‌ها را تسهیل کنند.

رایج‌ترین انواع بازارهای مالی

بازار سرمایه (Capital Market)

بازار سرمایه، به تامین سرمایه در بلند مدت، عموما بیش از ۱ سال، کمک می‌کند. این نوع بازار مالی، شامل دو بازار اولیه (Primary) و ثانویه (Secondary) است و می‌توان آن را به دو زیرگروه اصلی تقسیم کرد: بازار اوراق قرضه (Bond) و بازار سهام (Stock).

• بازار اوراق قرضه
  بوسیله جمع‌آوری بدهی از طریق صدور اوراق بدهی و معامله آن‌ها، به تامین سرمایه می‌پردازد.
• بازار سهام
  بوسیله به اشتراک‌گذاری مالکیت یک شرکت از طریق صدور سهام و معامله آن‌ها، باعث تامین سرمایه می‌شود.

بازار اولیه (Primary Market)

عموما «بازار دست اول» نیز نامیده می‌شود، بازاری است که در آن اوراق بهادار نظیر سهام و اوراق قرضه صادر شده و برای اولین بار بدون نیاز به یک واسط مانند صرافی، معامله می‌شوند.

بازار ثانویه (Secondary Market)

«افترمارکت» یا همان «بازار دست دوم» نیز نام دارد، جایی است که سرمایه‌گذاران، اوراق بهادار دست دوم شامل سهام، قرضه، آتی (فیوچرز – Futures) و اختیار معامله (آپشن – Options) را بجای خود شرکت‌های صادر کننده، از دیگر سرمایه‌گذارن خریداری می‌کنند. از جمله بازارهای ثانویه می‌توان بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE)، نزدک(Nasdaq) ، بورس اوراق بهادار تهران (TSE) و و تمامی صرافی های بزرگ را نام برد.

البته برخی از سهام‌های دست دوم در لیست معاملاتی صرافی‌ها حضور ندارند و مستقیما پشت تلفن یا کامپیوتر بین کارگزاران معامله می‌شوند. به این نوع سهام، «فرابورس (Over The Counter)» یا «سهام لیست نشده» می‌گویند.

بازار پول (Money Market)

بازار پول به واحدهای اقتصادی کمک می‌کند تا موقعیت (پوزیشن) نقدینگی یا همان لیکوئیدیتی (liquidity) خود را از طریق وام دهی و وام گیری کوتاه مدت، عموما زیر یک سال، مدیریت کنند. این بازار مالی، ارتباط بین افراد خرد و موسساتی که دارای وجوه مازاد موقتی هستند و شرکایی که دچار کمبود موقتی وجه شده‌اند را تسهیل می‌کند.

فارکس و ارزهای دیجیتال (رمزارزها یا Cryptocurrency)

https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/foreign-exchange-market-Copy-300x210.jpg

بازار بورس کالا (Commodity Market)

بازار کالا، معاملات محصولات اولیه‌ صورت گرفته در حدود ۵۰ بازار عمده کالا را مدیریت می‌کند. در این بازارهای مالی ، تعداد تراکنش‌های مالی ، به طور فزاینده‌ای از خرید فیزیکی کالاهای مورد تحویل پیشی می‌گیرد. کالاها عموما به دو زیرگروه طبقه‌بندی می‌شوند:

- کالای سخت (Hard Commodity)

- کالای نرم (Soft Commodity)

بازار ابزار مشتقه (Derivative Market)

https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/derivatives-market-Copy-300x210.jpg

-معاملات مشتقه بورس (Exchange-traded derivatives)

https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/exchange-traded-derivatives-Copy-300x210.jpg

-معاملات مشتقه فرابورس (Over-the-counter derivatives)

https://exlight.io/blog/wp-content/uploads/2020/08/over-the-counter-derivatives-Copy-300x210.jpg

بازار بیمه (Insurance Market)

بازار بیمه، از دیگر بازارهای مالی است که به تغییر مکان ریسک‌های مختلف کمک می‌کند. از بیمه عموما برای انتقال ریسک ضرر از یک شخص به شخص دیگر در ازای پرداخت مبلغی استفاده می‌شود.

منظور از بازار اولیه و بازار ثانویه چیست؟

از اصطلاحاتی که در بورس مطرح است می توان به بازار اولیه بورس و بازار ثانویه بورس اشاره کرد. قابل درک است که شرکت های بازرگانی می بایستی با اقدام فعالیت هایی برای خود تامین مالی کنند، این تامین مالی و پرداخت هزینه های رشد و توسعه به سرمایه گذاری بسیاری نیاز دارد و تامین و تهیه این سرمایه در زمانی محدود و کوتاه امکان پذیر نیست و شرکت های بازرگانی باید از منابع دیگری برای تامین مالی استفاده کنند. در این زمان بازارهای مالی، این امکان را به شرکت های بازرگانی و همچنین دولت ها می دهد که از طریق فروش اوراق بهادار نیاز های مالی خود را برطرف کنند. همانطور که میدانید بازار سرمایه به دو بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم می‌شود که در ذیل هر کدام را بررسی می کنیم و تفاوت بازار اول و دوم بورس را مطرح می کنیم.

بازار اولیه:
بازار اولیه(primary market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی برای بار اول مورد معامله قرار می‌گیرد؛ به‌عبارت‌دیگر بازاری که در آن اوراق بهادار شرکت‌ها برای اولین بار عرضه و فروخته می‌شود، بازار اولیه نام دارد. در این بازار شرکت‌ها به‌طور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند که این کار در قالب پذیره‌نویسی صورت می‌گیرد. پذیره‌نویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است یا سایر مؤسسات مجاز صورت می‌پذیرد. در این بازار فروشنده اوراق همیشه خود شرکتی است که سهامش در حال عرضه است.

بازار اولیه بورس چه کاربردی دارد؟

همه‌ شرکت‌ها برای انجام فعالیت‌های خود به سرمایه نیاز دارند که این سرمایه می‌تواند به صورت سهام یا وام باشد. به‌ منظور افزایش سرمایه به شکل سهام، یک شرکت می‌تواند اوراق خود را به عموم مردم بفروشد. وقتی سهام‌ها مستقیماً به عموم مردم فروخته می‌شوند، این کار از طریق بازار اولیه بورس انجام می‌شود. سرمایه گذاران معمولا در بازار اولیه بورس، برای خرید اوراق بهادار مبلغ کم‌تری به نسبت بازار ثانویه پرداخت می‌کنند. بازار اولیه، هم برای بازار سرمایه و هم برای کل اقتصاد بسیار حیاتی است. در واقع این بازار، محلی است که در آن سرمایه شکل می‌گیرد.

انتشار کلیه اوراق بهادار در بازار اولیه بورس، تحت مقررات سختگیرانه‌ای قرار دارد. شرکت‌ها در ابتدا باید بیانیه‌های خود را به کمیسیون بورس اوراق بهادار ارائه دهند و سپس صبر کنند تا پیش از انتشار در عرضه‌ عمومی، تائیدیه خود را دریافت کنند. انتشار اوراق بهادار در چنین بازاری به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا پیش از وارد شدن به بازار ثانویه، سرمایه‌ بیشتری جذب کنند. حق و حقوق سرمایه گذاران فعلی نیز بر اساس میزان سهامی که اکنون در اختیار دارند به آن‌ها ارائه می‌شود و دیگر سرمایه گذاران نیز می‌توانند در سهام جدید سرمایه ‌گذاری کنند.
از آنجایی که اکثر منتشرکنندگان اوراق بهادار همیشه درگیر فعالیت‌های مربوط به افزایش سرمایه نیستند، ممکن است از تجربه کافی جهت انجام این کار برخوردار نباشند. از طرفی هم عرضه‌کنندگان سرمایه پراکنده هستند و دستیابی به آن‌ها نیازمند وجود سازمان خاصی است. در نتیجه شرکت‌ها برای انتشار اوراق بهادار خود به سراغ «موسسات تامین سرمایه» می‌روند. موسسات تامین سرمایه در طراحی و فروش اوراق بهادار در بازارهای اولیه و ثانویه متخصص هستند و به عنوان واسطه‌ای میان منتشرکنندگان و سرمایه گذاران قرار می‌گیرند. منتشرکنندگان، اوراق بهادار خود را به موسسات تامین سرمایه می‌فروشند. این موسسات برای شرکت‌هایی که به دنبال افزایش سرمایه آن هم به مقدار زیاد هستند امکاناتی را مانند مشاوره، تضمین فروش اوراق بهادار و بازاریابی فراهم می‌کنند.

مزایای بازار اولیه بورس

• انتشار اوراق بهادار مستقیما توسط شرکت صادرکننده صورت می‌گیرد.
• رشد سرمایه‌ شرکت را آسوده می‌کند.
• به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا پس انداز خود را سرمایه گذاری کنند.
• می‌توان برای اهداف تجاری سرمایه به دست آورد.
• دولت از طریق فروش اوراق خود در این بازار، قادر خواهد بود تا سرمایه موردنیازش را جمع‌آوری کند.
• نقدینگی بیش‌ازحد در چرخه‌ی اقتصاد کنترل می‌شود.
• به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کمک‌ می‌کند.

معایب بازار اولیه بورس

• پروژه‌های تحقیقاتی اولیه می‌توانند بسیار هزینه‌بر باشند.
• تحقیقات اولیه یک فرایند وقت‌گیر و نیازمند بررسی‌های عمیق هستند.

بازار ثانویه:
دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرارگرفته است(مرحله پذیره‌نویسی)، برای معامله‌های بعدی و مجدد، نیاز به بازار ثانویه(secondary market) دارد؛ مثلاً اگر فردی که سهام شرکتی را در مرحله پذیره‌نویسی خریداری کرده و حال قصد فروش این سهم به سایر سرمایه‌گذاران بازار را دارد، باید به بازار ثانویه مراجعه کرده و اقدام به فروش سهم خود کند. پس می‌توان گفت که تمام معاملات سهام در بازار بورس، جزء معاملات بازار ثانویه هستند و در این بازار، اوراق بهادار میان سرمایه‌گذاران معامله می‌شود و شرکت در آن نقشی ندارد.

وجود بازار ثانویه بسیار ضروری است، زیرا که قابلیت نقد شوندگی و معامله مستمر اوراق را پدید می‌آورد و شرکت‌های بورسی ترسی از سررسید قرارداد ندارند که فرضا سرمایه‌گذار در سرسید کل پولش را تقاضا کرده و به شرکت فشار وارد کند و به موهبت وجود بازار ثانویه، می‌تواند به‌طور نامحدود با پول سرمایه‌گذاران فعالیت کند و حتی افزایش سرمایه و جذب سرمایه جدید انجام دهد. به‌عبارت‌دیگر، در بازار سرمایه اگر سهامداری بخواهد از بازار خارج شود و اصل سرمایه‌اش را بگیرد، باید سهامش را به سرمایه‌گذاران دیگر بازار بفروشد و نمی‌تواند مستقیماً به شرکت مراجعه کرده و آن‌ها را تحت‌ فشار قرار دهد.

ویژگی های بازار ثانویه

• هزینه معامله کمتر به دلیل حجم بالای معامله ها.
• برای سرمایه گذاران سود زیادی به همراه می آورد.
• در بازار ثانویه، هر گونه اخبار یا اطلاعات جدید در رابطه با شرکت به سرعت در قیمت سهام تاثیر گذار می گذارند.
• عرضه و تقاضای موجود در اقتصاد به کشف قیمت در این بازار کمک می کند.
• جایگزینی برای پس انداز است.
• بازار های ثانویه با قوانین و مقررات خاص و محکمی از جانب دولت رو به رو هستند چون منبع اصلی شکل گیری سرمایه و سود، برای شرکت ها و سرمایه گذاران به حساب می روند. این مقررات در سطح بالا، ایمنی پول سرمایه گذاران را تضمین می کنند.
• بازار ثانویه شامل خریداران ﻭ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﮔﺎﻥ ﺳﻬﺎﻡ ﻭ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻗﺮﺿﻪ ای اﺳﺖ که قبلا انتشار یافته است.
• بوﺭﺱ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﻣﻬﻢ ترین نهاد ﺑﺎﺯﺍﺭ ثانویه ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻌﺎﻣﻼﺕ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ.
• ﺑﺎﺯﺍﺭ ثانویه مکانی ﺍﺳﺖ که در آن، ﺳﻬﺎﻡ منتشر شده مورد خرید و فروش ﻗﺮﺍﺭ می گیرد.

برخی از تفاوت های بازار اولیه و ثانویه

• شرکت ها بعد از پذیره نویسی سهام خود در بازار اولیه، می توانند سهام خود را به بفروشند. اما پس از آن سهام شان در بازار ثانویه مورد معامله قرار خواهد گرفت.
• در بازار اولیه، درآمد حاصل از فروش سهام به شرکت منتشر کننده اوراق تعلق می گیرد، اما در بازار ثانویه، این درآمد ها متعلق به سرمایه گذاری می باشد که اوراق را به فروش می رساند.
• سرمایه گذاران در بازار اولیه اوراق بهادار را نمی خرند زیرا شرکت صادر کننده، اوراق خود را به صورت عمده به فروش می گذارد و خرید آن نیازمند سرمایه بزرگی می باشد اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران می توانند هر تعداد سهام مورد نظر خود را خریداری کنند.
• در بازار اولیه، فروش اوراق از طریق بانک های سرمایه گذاری انجام می شود، اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران از طریق کارگزاری ها، معاملات خود را انجام می دهند.
• در بازار اولیه، سهام داران، سهام را به صورت مستقیم از شرکت عرضه کننده می خرند اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران، سهام و سایر اوراق بهادار را از سایر سرمایه گذاران می خرند.
• شاید این سوال خیلی ها باشد که، بازار ثانویه بورس چیست؟ در بازار اولیه، شرکت ها برای اولین بار سهام خود را از طریق عرضه عمومی می فروشند اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران سهامی که قبلا معامله شده است را از طریق بورس اوراق بهادار خریداری می کنند.
• در بازار اولیه، سهام به قیمت اسمی به فروش می رسد و معمولا دچار نوسان نمی شود. اما در بازار ثانویه قیمت سهام به طور روزانه در نوسان است.

یکی دیگر از ﺗﻔﺎﻭﺕ های ﺑازار اولیه و ثانویه در این ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ، ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺳﻬﺎﻡ را به صورت مستقیم به سرمایه گذار می فروشد. بازار ثانویه، شاخص خوبی به منظور تعیین وضعیت اقتصادی یک کشور می باشد که افزایش یا کاهش بازار سهام نشانگر رونق یا رکود در اقتصاد است. این بازار به سرمایه گذاران فرصت می دهد تا بتوانند از پول ساکن خود برای کسب سود و سرمایه گذاری استفاده کنند.

همه افراد برای تامین نیاز های مالی شرکت های بازرگانی و رفع نیاز فعالیت های آنها و همچنین پرداخت هزینه های روند توسعه و رشد کسب و کارشان، به سرمایه گذاری نیاز می باشد. کلمه بازار در بورس، ممکن است معنی های مختلفی داشته باشد اما در اغلب موارد به عنوان یک عبارت کلی، هم برای بازارهای اولیه و هم بازارهای ثانویه مورد استفاده قرار می گیرد.

بازار های مالی از لحاظ نوع دارایی به چند دسته تقسیم می شوند؟

• بازار سهام؛ در این بـازار، سـهام شـرکت های سهامی پذیرفته شده در بورس مورد معامله قرار می گیرند.
• بازار اوراق بدهی؛ این بازار برای داد و ستد ابزارهای با درآمد ثابت در نظر گرفته شده است.
• بازار ابزار های مشتقه؛ بازاری که در آن ابزار های مشتقه، که مبتنی بر دارایی های مالی یا فیزیکی هستند، مورد معامله قرار می گیرند. مانند اختیار معامله و قرارداد های آتی.

از آن جایی که در بازار اولیه، سهام برای اولین بار به خریداران و متقاضیان سهام عرضه می شود، فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار خواهد بود.

عوامل تأثیر گذار در بازار ثانویه بورس چیست؟

در پاسخ به این سوال جواب های بسیاری وجود دارد که می تواند پاسخ گوی سوال تان باشد. این روش سرمایه گذاران را یاری می کند تا پس انداز خود را سرمایه گذاری کنند. همچنین می توانید برای هدف های تجاری سرمایه کسب کنید. دولت از طریق فروش اوراق در بازار، می تواند سرمایه مورد نیاز سازمان را جمع آوری نماید.

این بازار ها راه مناسبی برای سرمایه گذاران و وام گیرندگان هستند که باعث می شود سرمایه ها به سمت کسانی که توان استفاده‌ کارآمد از پول و سرمایه را دارند جریان یابد.

موسسات تامین سرمایه در طراحی و فروش اوراق بهادار در بازار اولیه و ثانویه متخصص هستند و در واقع، به عنوان واسطه ای میان منتشر کننده گان و سرمایه گذاران قرار می گیرند و به آن ها بسیار کمک می کنند.

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه مسائل پیرامون انواع بازارها در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.

بازار سرمایه یا بازارهای مالی چیست؟

بورس اوراق بهادار به عنوان بخشی از بازار سرمایه‌، از اهمیت بسیار زیادی در میان سرمایه‌گذاران برخوردار است و مورد توجه خاص آن‌ها قرار دارد. بنابراین پیش از آن‌که به بررسی ساز و کار بورس اوراق بهادار و چگونگی انجام معاملات در این بازار پرداخته شود، نیاز است تا به اختصار این بازار را تعریف کرد و به بررسی انواع آن پرداخت. در این مطلب به سراغ این موضوع رفته‌ایم و به شما می‌گوییم بازار سرمایه یا بازارهای مالی چیست و بازار سرمایه خود به چند دسته تقسیم می‌شود. با ما همراه شوید.

بازار چیست؟

در علم اقتصاد تعاریف متعددی برای بازار ارائه شده است.
در تعاریف اولیه، بازار به مکان فیزیکى اطلاق می‌شد که خریداران و فروشندگان براى مبادله کالا و خدمات در آن دور هم جمع مى‌شدند. اما در تعاریف بعدی تاکید شد که بازار نباید لزوماً وجود فیزیکی داشته باشد و فضای مشخصی را در برگیرد، در حقیقت بازار شامل تمام خریداران و فروشندگانى است که در حال دادوستد کالا یا خدمات خاصى هستند.
برای مثال بازار معاملات سهام در سطح جهانی، بازاری است که عملیات خرید و فروش در آن از طریق شبکه‌های مخابراتی بین‌المللی انجام می‌شود و مکان معینی ندارد. در حقیقت بازار یک مکانیزم است که این امکان را به خریداران و فروشندگان می‌دهد تا به معامله دارایی‌های خود بپردازند. این دارایی ممکن است فیزیکی (مانند املاک) یا مالی (مانند اوراق بهادار) باشد.
براساس تعریف دومنیک سالواتوره، بازار مکان و یا موقعیتی است که در آن خریداران و فروشندگان، کالا، خدمات و منابع را خرید و فروش می‌کنند. برای هر کالا، خدمت یا منبع که قابلیت معامله داشته باشد، بازاری وجود دارد. در تعریف سالواتوره هم مشاهده می‌شود که بازار می‌تواند یک محل مادی و فیزیکی یا موقعیتی برای انجام معامله باشد.

انواع بازارها کدامند؟

در یک نگاه کلی و از نقطه نظر نوع دارایی‌ها، بازارها به دو نوع بازار دارایی‌های فیزیکی (واقعی) و بازار دارایی‌های مالی تقسیم می‌شوند:
بازار دارایی‌های فیزیکی، بازاری است که در آن خریداران و فروشندگان به معامله دارایی‌هایی که ماهیت واقعی و فیزیکی دارند، مانند اتومبیل، املاک و مستغلات، وسایل منزل و … می‌پردازند.
بازار دارایی‌های مالی به بازاری اطلاق می شود که در آن افراد اعم از حقیقی و حقوقی، می توانند در آن برای معامله اوراق ضمانت مالی، کالا و دیگر دارایی‌های مثلی (عوض‌دار) با هزینه مبادلاتی پایین اقدام کنند. قیمت‌های این بازار تابع عرضه و تقاضا است. اوراق ضمانت شامل سهام، اوراق قرضه و برخی کالاها (فلزات گرانبها یا محصولات کشاورزی) می‌شود.
بازار می‌تواند از نظر سررسید تعهدات مالی، نوع ساختار یا برحسب دارایی طبقه‌بندی شود. بازارهای مالی از نظر سررسید تعهدات مالی، به دو گروه عمده بازار پول و بازار سرمایه تقسیم می‌شوند:

بازار پول چیست؟

بازار پول، بازاری برای داد و ستد پول و دیگر دارایی‌های مالی جانشین نزدیک پول با سررسید کمتر از یکسال است. به بیان دیگر بازار پول، بازار ابزارهای مالی کوتاه‌مدت با سه ویژگی مهم زیر است:

• نقدشوندگی بالا
• کم بودن ریسک عدم پرداخت
• ارزش اسمی زیاد

ابزارهای بازار پول شامل اسناد خزانه (اوراق بهادار کوتاه مدت با سه ماه، شش ماه یا یکسال)، پذیرش بانکی (دستور پرداخت مبلغی معین در تاریخی مشخص)، گواهی سپرده، اوراق تجاری (نوعی اوراق قرضه کوتاه مدت با سررسید ۲۷۰ روز یا کمتر)، قرادادهای بازخرید و دلار اروپایی است. از مهمترین نهادهای این بازار می‌توان به بانک مرکزی، واسطه‌های مالی بانکی مانند بانک‌های تجاری و مؤسسات اعتباری غیربانکی، شرکت‌های تجاری، دولت و مؤسسات دولتی، صندوق های سرمایه گذاری، کارگزاری‌ها و معامله‌گران و در نهایت سرمایه‌گذاران اشاره کرد.

بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه، به بازارهای مالی برای خرید و فروش ابزارهای مالی نظیر اوراق قرضه یا اوراق بهادار با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی‌های بدون سررسید، اطلاق می‌شود. بازار سرمایه بزرگ‌تر از بازار پول است و اهمیت بسیار زیادی در جمع آوری و تامین منابع لازم برای سرمایه‌گذاری واحدهای مختلف تولیدی دارد. بازار سرمایه از نظر مرحله عرضه اوراق بهادار، خود به دو دسته بازار اولیه (بازار دست اول) و بازار ثانویه (بازار دست دوم) تقسیم می‌شود.

بازار اولیه

بازار اولیه بازاری است که در آن سهام یک شرکت یا واحد اقتصادی برای اولین بار در آن عرضه و منتشر می‌شود. عایدی حاصل از عرضه این سهام، منبعی در تامین مالی آن شرکت یا موسسه خواهد بود. از آن‌جا که در بازار اولیه، سهام برای اولین بار به خریداران و متقاضیان عرضه می‌شود، فروشنده اوراق بهادار در حقیقت همان ناشر اوراق بهادار خواهد بود.

بازار ثانویه

با اتمام عرضه اولیه یک سهم در بازار اولیه، برای ادامه معاملات آن سهم، بازار دیگری به نام بازار ثانویه وجود دارد. بنابراین بازار ثانویه به منظور ایجاد امکان داد و ستد اوراق منتشره در بازار اولیه و افزایش قابلیت نقدشوندگی آن تشکیل شده است.
در این بازار است که طرفین معامله این امکان را پیدا می‌کنند که علاوه بر تجدید نظر در اوراق خریداری شده، با خرید و فروش دوباره یا چندباره، تعداد آن را افزایش و یا کاهش دهند و یا اوراق دیگری در سهم دیگری تهیه کنند. دفعات انجام معامه در بازار ثانویه محدودیتی ندارد، این ویژگی بازار ثانویه موجب می‌شود تا نقدشوندگی ابزارهای مالی با جابه‌جا شدن مالکیت آن‌ها، قدرت بیشتری پیدا کند.

بازار ثانویه بر این اساس که چه نوع سهمی در چه محلی مبادله می‌شود، به چهار بازار تقسیم می‌شود:

بازار اول: مربوط به معاملات سهام شرکت‌های بورسی که در بورس انجام می‌شود.
بازار دوم: مربوط به معاملات سهام شرکت‌های غیربورسی که در فرابورس انجام می‌شود.
بازار سوم: مربوط به معاملات سهام شرکت‌های بورسی که در فرابورس انجام می‌شود.
بازار چهارم: بازاری بدون کارگزار و معامله‌گر و مربوط به معاملات خصوصی است که توسط شبکه‌های الکترونیکی و بین سرمایه‌گذاران نهادی و عادی صورت می‌گیرد. نهادها به منظور پرهیز از پرداخت هزینه‌های مربوط به کارگزاری، عموماً معاملات عمده و بلوک خود را در بازار چهارم انجام می‌دهند.

انواع بازارهای مالی بر اساس نوع دارایی

بازارهای مالی به لحاظ نوع دارایی به سه بخش تقسیم می‌شوند:

بـازار سـهام: در ایـن بـازار، سـهام شـرکت های سهامی پذیرفته شده در بورس مورد معامله قرار می‌گیرد.
بازار اوراق بدهی: این بازار برای دادوستد ابزارهای با درآمد ثابت (اوراق قرضه) در نظر گرفته شده است.
بازار ابزارهـای مشـتقه: بـازاری که در آن ابزارهـای مشتقه که مبتنـی بـر دارایـی هـای مـالی یـا فیزیکی هستند، مانند اختیار معامله و قرارداد آتی مورد معامله قرار می‌گیرند.

تفاوت میان بازار سرمایه و بازار پول چیست؟

بازار سرمایه و بازار پول تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند. مهمترین تفاوت آن‌ها در مدت زمان سرمایه‌گذاری است. در بازار پول معمولا با افق زمانی کوتاه مدت سرمایه‌گذاری می‌شود، در حالی‌که در بازار سرمایه اینگونه نیست و سرمایه‌گذاری با دید بلندمدت انجام خواهد شد.
حق مالکیت دیگر تفاوت مهم این دو بازار با یکدیگر به شمار می‌رود. شرکتی که سهام خود را در بورس عرضه کرده است، در واقع بخشی از مالکیت شرکت را به سهامدارن خود واگذار می‌کند. در این بازار دارنده سهام به نوعی در مالکیت شرکت نیز سهیم خواهد بود. این در حالی است که در بازار پول بحث مالکیت مطرح نیست.
استفاده از بازارهای مالی متفاوت دیگر تفاوت بازار سرمایه و بازار پول است. ابزارهای بازار پول بیشتر شامل مواردی چون اسناد خزانه، گواهی سپرده، وام با وثیقه و … می‌شود، در حالی‌که بازار سرمایه از ابزارهایی چون اوراق بهادار، اوراق قرضه و اوراق مشارکت استفاده می‌کند.

سخن آخر

در این مطلب به این موضوع پرداختیم که بازار سرمایه یا بازارهای مالی چیست و گفتیم بازارهای مالی از نظر سررسید تعهدات مالی، به دو گروه عمده بازار پول و بازار سرمایه تقسیم می‌شوند. بازار سرمایه، بازاری برای خرید و فروش ابزارهای مالی چون اوراق قرضه یا اوراق بهادار با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی‌های بدون سررسید است.

بازار ثانویه چیست؟

بازار ثانویه بازاری است که سرمایه گذاران، اوراق بهادار یا سایر دارایی های مالی را به جای اینکه خودشان به طور مستقیم از شرکت های ناشر خریداری کنند، از سایر سرمایه گذارانی که قبلاً آن‌ها را خریده‌اند و حالا قصد فروششان را دارند، می‌خرند. بازارهای بورس، نظیر بورس اوراق بهادار تهران بازار ثانویه هستند.

به گزازرش نبض بورس؛ بازار ثانویه بازاری است که سرمایه گذاران، اوراق بهادار یا سایر دارایی های مالی را به جای اینکه خودشان به طور مستقیم از شرکت های ناشر خریداری کنند، از سایر سرمایه گذارانی که قبلاً آن‌ها را خریده‌اند و حالا قصد فروششان را دارند، می‌خرند. بازارهای بورس، نظیر بورس اوراق بهادار تهران بازار ثانویه هستند.

در اقتصادهای توسعه یافته برای سایر انواع اوراق بهادار نیز بازار ثانویه‌ای موجود است، برای مثال وقتی‌که صندوق های سرمایه گذاری، بانک های سرمایه گذاری یا نهادهای بزرگ پولی و مالی وام های کلانی از وام دهندگان بزرگ خریداری می‌کنند. در هر معامله ای که در بازارهای ثانویه انجام می‌شود، پول نقد به جای اینکه مستقیم به حساب یک شرکت یا نهاد برود، به جیب سرمایه گذاران ریخته خواهد شد.

شرکت هایی که سهام آن‌ها به تازگی عرضه عمومی اولیه شده است، وقتی به عنوان یک معامله در بازار اولیه در نظر گرفته می‌شود که سهام عرضه شده برای نخستین بار توسط سرمایه گذاران به صورت مستقیم از شرکت تأمین سرمایه ای که وظیفه پذیره‌نویسی سهام را به عهده دارد، خریداری شود؛ بعدازآن هر سهمی در بازار ثانویه، بین سرمایه گذاران معامله خواهد شد. در بازار اولیه، اغلب قیمت ها از پیش تعیین‌شده‌اند، درحالی‌که در بازار ثانویه فقط عوامل پایه‌ای اقتصادی مثل عرضه و تقاضا قیمت اوراق را تعیین می‌کنند.

معرفی انواع بازار اوراق بهادار و مزایای ورود شرکت ها به بورس

در متن حاضر مطالبی در خصوص مزایای ورود به بورس ارائه شده است. از سوی دیگر با توجه به این که انواع بازار ثانویه بورس بازار اوراق بهادار شامل بخش های متنوع و متعددی است، بخش بندی و تقسیم بندی های مرتبط با آن نیز بیان شده و به صورت اجمالی تشریح گردیده است.

مزایای ورود شرکت ها به بورس و معرفی انواع بازار اوراق بهادار

ورورد به بورس برای شرکت ها مزایایی دارد که اولین آن ها به ارتباط گرفتن متقابل با مشتریان جدیدی است که شاید بدون ورود به بورس هرگز با شرکت آشنا نمی شدند. این مزیت یکی از بزرگترین موارد مهم در این خصوص است.

شرکت ها با عضو گیری و اشتراک گذاری سهام شرکت خود بالنده می شوند و می توانند در تولید موفق تر عمل نمایند و یا به ارائه خدمت بهتری دست یابند. بورس مکانی است که حتی همین آشنایی ساده باعث می شود که یک شرکت کوچک در طول زمان به یک قدرت تبدیل شود و بتواند در صادرات یا واردات نیز وارد شود.

از سوی دیگر باید اشاره نمود که به منظور حمایت از تولید، سازمان بورس و سازمان امور مالیاتی تمهیداتی را برای شرکت های حاضر در بورس در نظر گرفته اند که یکی از آن ها معافیت های مالیاتی است که بر اساس قانون و مقررات بورسی اعمال می شود. همین امر باعث می شود تا شرکت ها منافع بیشتری کسب کنند و سودآوری آن ها افزون گردد.

بر این اساس، این شرکت ها حداقل از ۱۰ درصد معافیت مالیاتی بهره مند خواهند شد. از سوی دیگر زمانی که تولید افزایش یابد، ارزش سهام نیز افزوده خواهد شد و همین امر می تواند علاوه بر ارتقاء سطح کیفی شرکت، به افزایش انتشار اوراق سهام نیز منجر گردد.

حال باید به این موضوع اشاره کرد که آیا ورود به بازار اوراق بهادار از یک طریق امکان پذیر است یا روش ها و راه های گوناگونی نیز برای ورود وجود دارد؟

در ادامه در خصوص این موضوع مطالبی را مرور می نماییم و به صورت اجمالی انواع بازار اوراق بهادار را تشریح می نماییم.

انواع بازار اوراق بهادار

در طبقه بندی های مختلف می توان بورس را تشریح کرد. با توجه به این که سهم برگه ای است که به واسطه ارزش گذاری دارای قیمت می شود، لذا سهام را اوراق بهادار می نامند. اما با توجه به این که در بورس بازار های متعددی وجود دارد مثلا بازار بورس کالا، بورس انرژی و موارد مشابه دیگر، لذا بازار اوراق بهادار نیز متنوع هستند.

در گام اول بازار های مالی را با هم مطالعه می نماییم.

بازار های مالی بازارهای بزرگی هستند که در سطوح بین المللی علاوه بر مواردی که در بازار های داخلی مشاهده می شود، موارد متعدد دیگر و حتی بازار های جدید دیجیتالی را نیز شامل می شوند. بازار های مدرن جدید نیز در حال شکل گیری می باشند.

بازار های مالی تمام بازار هایی هستند که شامل افراد و شرکت هایی می باشند، گردآورنده آن بوده و عملکرد آن ها در انواع تحولات مالی کشور تاثیرگذار است. این تاثیر می تواند خرد یا کلان باشد. دارایی مالی نوعی دارایی نامشهود است. بازارهای مالی متنوع هستند. نحوه تقسیم بندی این بازار ها باعث تنوع آن ها می شود.

مثلا می توان این بازار ها را بر اساس سر رسید حق مالی تقسیم بندی کرد و یا ساختار سازمانی این بازار ها یکی از عوامل طبقه بندی آن ها محسوب می شود. در ادامه انواعی از بازار های مالی را تشریح می کنیم.

: این بازار اوراق بدهی کوتاه مدت را مبادله می نماید. کوتاه مدت بودن به معنای سر رسید کمتر از یکسال است. ماهیت اصلی این بازار بر نقد شوندگی بالا متمرکز است. در این بازار ریسک پایین بوده و اشخاصی در این بازار فعالیت دارند که با توجه به محتوای تعریف شده بتوانند این ویژگی ها را تامین کنند مانند بانک ها. : بازار اوراق بهادار که در آن سهام میان مدت و بلند مدت شرکت ها در آن عرضه می شود از جمله این بازارها می باشد. با توجه به این که موعد سر رسید متغیر می باشد و عموما با توجه به سرمایه گذاری های انجام شده از یکسال بیشتر است، لذا ریسک ایجاد شده نیز بالاتر می باشد. در این بازار با خرید و فروش سهام سودآوری ایجاد می شود انواع بازار ثانویه بورس و نقد شوندگی به سهولت بازار پول نمی باشد. نقد شوندگی زمانی ایجاد می شود که بتوان در موعد مقرر و مناسب سهام را فروخت.

دو بازار معرفی شده فوق، تقسیم بندی از بازار اوراق بهادار بر اساس موعد سر رسید می باشند.

تقسیم بندی بازار های مالی بر اساس نوع انتشار اوراق بهادار

در این نوع تقسیم بندی دو نوع بازار وجود دارد. بازار اولیه و بازار ثانویه، بازار هایی هستند که بر اساس نوع انتشار اوراق بهادار ایجاد شده اند.

زمانی که یک شرکت برای اولین دفعه وارد بازار بورس می شود و سهام خود را ارائه می دهد تا بر اساس قوانین سازمان بورس اوراق بهادار و مقررات قیمت گذاری، قیمت سهام مشخص گردد، این اقدامات در بازار اولیه صورت می پذیرد و سهامداران به این ترتیب با شرکت مورد نظر ارتباط برقرار کرده و سهامدار آن خواهند شد.

در مقابل زمانی که شرکت پذیره نویسی نمود و سهام آن قیمت گذاری شد و در بازار اولیه تمام اقدامات جهت حضور شرکت در بورس محقق گشت، زمان آن فرا می رسد تا سهام شرکت خرید و فروش شده و در بورس به معامله گذاشته شود.

این بازار را که در آن معامله سهام صورت می پذیرد به بازار ثانویه معروف است. در این نوع از بازار، بازار های متعدد جانبی نیز وجود دارند که به فعالیت مشغول هستند مثلا بازار های خارج از بورس که شامل دلال ها و انواع کارگزاری ها می باشند به معامله گری می پردازند و امکانات متعدد مالی را فراهم می آورند.

از مثال های دیگر می توان به بازار های سوم و چهارم نیز اشاره نمود که زیر مجموعه ای از بازار های ثانویه می باشند.

موارد ذکر شده همگی از مزایای ورود به بورس هستند و تقسیم بندی های بازار اوراق بهادار انواع بازار ثانویه بورس نیز باعث می شود تا این مزایا دوچندان شوند. در خصوص مطالب بیشتر در این خصوص، می توانید به سایت تخصصی مالیات مدیا وارد شده و اطلاعات جامعی در این خصوص به دست آورید و بازار اوراق بهادار را با مالیات مدیا بیشتر رصد نمایید. با ما همراه باشید.