بررسی اثر تکانههای قیمتی نفت بر نااطمینانی در بازارهای ارز، طلا و بورس اوراق بهادار در ایران
در ادبیات اقتصادی اثر منفی نااطمینانی بر فعالیتهای اقتصادی و در نتیجه کاهش رشد اقتصادی پذیرفته شده است. مطالعات انجام شده در این حوزه نشان میدهد که عوامل مختلفی در ایجاد نااطمینانی مؤثرند. شناسایی این عوامل میتواند کمک شایانی به سیاستگذاران برای کاهش نااطمینانی و اثرات مخرب آن کند. در این مقاله بهدلیل اهمیت نفت در اقتصاد ایران، اثر تکانههای قیمتی نفت بر نااطمینانی در سه بازار بورس ارز، طلا و اوراق بهادار مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور روش خودرگرسیون برداری ساختاری با استفاده از دادههای ماهانه ایران برای دوره زمانی 2004 تا 2018 به کار گرفته شده است. همچنین در این تحقیق بهدلیل بررسی دقیقتر تکانههای قیمتی نفتی به سه دسته تکانههای عرضه، تقاضا و تقاضای احتیاطی تقسیم شدهاند، برای سنجش نااطمینانی نیز از شاخص جدید حجم جستجوی اینترنتی استفاده شده است. نتایج حاصلشده نشان میدهد که تکانههای قیمتی نفت سبب ایجاد نااطمینانی در بازارهای طلا، ارز و بورس اوراق بهادار در ایران میشوند.
طبقه بندی JEL : Q43, D8
کلیدواژهها
- نااطمینانی
- تکانههای قیمتی نفت
- شاخص حجم جستجوی اینترنتی
- خود رگرسیون برداری ساختاری
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Investigating the Effect of Oil Price Shocks on Uncertainty in Gold, Stock Exchange and Foreign Exchange Markets in Iran
نویسندگان [English]
- Abolghasem Mahdavi 1
- Mohsen Mehrara 2
- mohammadhossein memarian 3
It has been accepted that uncertainty negatively affects economic activity and, therefore, economic growth. There are many factors which can cause uncertainty but among them Oil price shocks is definitely a very important one, especially in case of oil-exporting country. In this article the effect of oil price shocks on uncertainty in gold, stock exchange and foreign exchange markets in Iran has been investigated. doing structural VAR with monthly data in 2005-2015 period. Also SEARCH VOULIM INDEX was applied as an uncertainty measurement.The result revealed that oil price shocks increase uncertainty in gold and foreign exchange market.
JEL Classification: Q43, D8
کلیدواژهها [English]
- Uncertainty
- Oil Price Shocks
- Search Volume Index
- Structural VAR
مراجع
اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ، محسن و ﺳﻮری، ﻋﻠﯽ (1384). زﯾﺎن ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﺎاﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ درآﻣﺪﻫﺎی ﻧﻔﺘﯽ ﺑﺮ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی و ﺿﺮورت ﺣﺴﺎب ذﺧﯿﺮه ارزی/ ﻧﺎﻣﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻔﯿﺪ، ﺟﻠﺪ 1، ﺷﻤﺎره 1، 43-54.
اﻋﻈﻤﯽ، ﮐﻮرش، ﻋﺰﯾﺰﯾﺎن، ﺟﺒﺎر و ﺟﻌﻔﺮی ﺻﻤﯿﻤﯽ، اﺣﻤﺪ (1394). ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﺎاﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎد ﮐﻼن (ﻧﺮخ ارز، ﺗﻮرم و ﻧﺮخ رﺷﺪ) ﺑﺮ واردات ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﻨﺘﺨﺐ در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ (ﺷﺎﻣﻞ اﯾﺮان) / فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 12، شماره 3، 49-27
بابکی، روح الله، مهدوی عادلی، محمد حسین، همایونی فر، مسعود و سلیمیفر، مصطفی (1396). تأثیر تکانه درآمدهای نفتی دولت و نااطمینانیهای ناشی از آن بر سرمایهگذاری بخش خصوصی در اقتصاد ایران/ پژوهشهای سیاستگذاری و برنامهریزی انرژی، دوره 3، شماره 7، 78-43
بخشی، پرویز، راحلی، حسین و قهرمان زاده، محمد (1395). تأثیر تکانههای درآمدهای نفتی و نااطمینانی ناشی از نوسانهای نرخ ارز بر رشد بخش کشاورزی در ایران/ تحقیقات اقتصاد کشاورزی، دوره 8، شماره 3، 122-101
بزازان، فاطمه، علی نژاد مهربانی، فرهاد، صیدی زاده، مهناز (1388). بررسی رابطه بلند مدت قیمت نفت خام و نرخ ارز واقعی دلار امریکا به دو روش جوهانسون-جولیسیوس و / ARDL فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال ششم، شماره 22، 117-93.
جعفری صمیمی، احمد و اعظمی، کوروش (1391). نااطمینانی اقتصاد کلان و اندازه دولت: شواهد کشورهای منتخب در حال توسعه/ راهبرد اقتصادی، دوره 1، شماره 3، 149-168.
هیبتی، رضا، شجری، هوشنگ و صمدی، سعید (1395). اندازهگیری نااطمینانی در اقتصاد کلان/ پژوهشهای پولی و بانکی/ دوره 9، شماره 28، 250-223
ﺧﻠﯿﻠﯽ ﻋﺮاﻗﯽ، ﺳﯿﺪ ﻣﻨﺼﻮر و رﻣضان پور، اسماعیل (1380). ﻧﺸﺮﯾﻪ اﻗﺘﺼﺎد مرکز ﺗﺤﻘﯿﻘـﺎت اﻗﺘﺼـﺎدی داﻧﺸـﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ، ﺷﻤﺎره 85، 82-1.
خیابانی، ناصر و دهقانی، منوچهر (1393). نقش بازار نفت در تلاطم بازارهای طلا و ارز/ فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، سال نوزدهم، شماره 58، 238-207.
دلاوری، مجید و رحمتی، زینب (1389). ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﭘﺬﻳﺮی ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻗﻴﻤﺖ ﺳﻜﻪ ﻃﻼ در اﻳﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از مدلهای ARCH / مجله توسعه و دانش، سال هفدهم، شماره 30.
دﻫﻤﺮده، ﻧﻈﺮ و روﺷﻦ، رﺿﺎ (1388). ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﺎاﻃﻤﻴﻨﺎﻧﻲ اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺮﺗﻘﺎﺿﺎی ﭘﻮل: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪی ﻣﻮردی اﻳﺮان / مجله تحقیقات اقتصادی دانشگاه تهران، مقاله 5، دوره 44، شماره 3.
عباسیان، عزت الله، فلاحی، سامان، سهیلی احمدی، حبیب (1391). متغیرهای تأثیر گذار بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران: متغیرهای درونزا یا برونزا/ فصلنامه اقتصاد کاربردی، سال سوم، شماره 10.
موسوی محسنی، رضا و سبحانیپور، مینا (1387). بررسی گذر نرخ ارز در اقتصاد ایران/ پژوهشنامه اقتصادی شماره 4، 129-149
Akram, Q. F. (2004). Oil prices and exchange rates: Norwegian evidence. the econometrics Journal, 7(2), 476-504.
Alexopoulos, M., & Cohen, J. (2009). Uncertain Times, uncertain measures. University of Toronto, Department of Economics.
Antonakakis, N., Chatziantoniou, I., & Filis, G. (2014). Dynamic spillovers of oil price shocks and economic policy uncertainty. Energy Economics, 44, 433-447.
Arouri, M.E.H., & Rault, C. (2011). On the influence of oil prices on stock markets: Evidence from panel analysis in GCC countries. International Journal of Finance and Economics, in press, DOI: 10.1002/ijfe.443.
Baker, S. R., Bloom, N., & Davis, S. J. (2016). Measuring economic policy uncertainty. The Quarterly Journal of Economics, 131(4), 1593-1636.
Basu, S., & Bundick, B. (2017). Uncertainty shocks in a model of effective demand. Econometrica, 85(3), 937-958.
Doms, M. (2004). Consumer Sentiment, the Economy, and the News Media.” Federal Reserve Bank of San Francisco.
Dzielinski, M. (2012). Measuring economic uncertainty and its impact on the stock market. Finance Research Letters, 9(3), 167-175.
Haddow, A., Hare, C., Hooley, J., & Shakir, T. (2013). Macroeconomic uncertainty: what is it, how can we measure it and why does it matter?. Bank of England Quarterly Bulletin, 53(2), 100-109.
Kang, W., & Ratti, R. A. (2013). Structural oil price shocks and policy uncertainty. Economic Modelling, 35, 314-319.
Kang, W., & Ratti, R. A. (2015). Oil shocks, policy uncertainty and stock returns in China. Economics of Transition, 23(4), 657-676.
Kilian, L. (2009). Not All Oil Price Shocks Are Alike: Disentangling Demand and Supply Shocks in the Crude Oil Market. The American Economic Review, 99(3), 1053-1069.
Kilian, L., & Park, C. (2009). The impact of oil price shocks on the US stock market. International Economic Review, 50(4), 1267-1287.
Lee, K., Kang, W., & Ratti, R. A. (2011). Oil price shocks, firm uncertainty, and investment. Macroeconomic Dynamics, 15(S3), 416-436.
Li, L., Yin, L., & Zhou, Y. (2016). Exogenous shocks and the spillover effects between uncertainty and oil price. Energy Economics, 54, 224-234.
Liemieux, J., & Peterson, R. (2011). Purchase deadline as a moderator of the effects of price uncertainty on search behavior. Journal of Economic Psychology, 32(1), 33-44.
Mohammadi, T., Taghavi, M., & Bandidarian, A. (2012). The Effect of Exchange Rate Uncertainty on Import with TARCH Approach. International Journal of Management and Business Research, 1(4), 211-220.
Mundell, R. (2002). Commodity prices, exchange rates and the international monetary system. Presentation by Robert Mundell at the Consultation on Agricultural Commodity Price Problems, Commodities and Trade Division, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, 25–26 March 2002.
Novotný, F. (2012). The link between the Brent crude oil price and the US dollar exchange rate. Prague Economic Papers, 2(2012), 220-232.
Ramey, V. A., & Shapiro, M. D. (1998). Costly capital reallocation and the effects of government spending. In Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy (Vol. 48, pp. 145-194). North-Holland.
Romer, C. D., & Romer, D. H. (2009). A narrative analysis of postwar tax changes. Unpublished paper, University of California, Berkeley (June).
Zhang, Y. J., & Wei, Y. M. (2010). The crude oil market and the gold market: Evidence for cointegration, causality and price discovery. Resources Policy, 35(3), 168-177.
خبرگزاری بازار
انتشار گزارش مربوط به شاخص بازارهای بورس نفت قیمت مصرف کننده (CPI) توسط بانک مرکزی آمریکا و تصمیم این نهاد برای ادامه سیاست افزایش نرخ بهره بانکی منجر به ریزش سنگین بازارهای مالی در سراسر جهان شد.
کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با بازار مطرح کرد؛
چشم انداز تصویب اصلاحات اساسنامه دارایکم و پالایشی یکم در هیئت دولت
یادداشت؛
تورم با استقلال و یا عدم استقلال بانک مرکزی حل نمی شود
شکست واگذاری بلوکی پتروشیمی سودساز
شتران مشتری پتروشیمی شازند نشد
کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با بازار مطرح کرد؛
سهامداران خرد مراقب دام حمایت مقطعی باشند
استقبال فعالان بورسی از اصلاح ای تی اف های دولتی
پرتفوی دو صندوق دولتی متنوع می شود
در گفتگو با کارشناسان بازار سرمایه مطرح شد؛
سازمان بورس راهکاری برای احیای اعتماد ندارد؟| اصرار غیر قابل توجیه مدیران بورس بر فرار سرمایه
تیتر سه سرویس
افت ارزش سهام در بازارهای بورس آسیا
شاخصهای اصلی بازارهای بورس کشورهای آسیایی سیر نزولی در پیش گرفتند.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس:
تمام روغن پایه در بورس عرضه میشود| قیمت روغن موتور با نظارت دقیق به نرخ منصفانه برگردد
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه باید با سختگیری و نظارت دقیق، قیمتهای روغن موتور به نرخ منصفانه و عادلانه برگردد، گفت: اکنون تمام روغن پایه در بورس عرضه میشود.
پذیرش انبار یک شرکت سیمانی جدید در بورس کالا
انبار سیمان کاوان بوکان در بازار گواهی سپرده کالایی بورس کالا به عنوان چهارمین انبار سیمانی در سال ۱۴۰۱ پذیرش شد و نماد آن از دوشنبه هفته آینده ۲۸ شهریور گشایش مییابد.
بازار بررسی کرد؛
ادغام شبکه اتریوم تا شبانه روز آینده| آیا قیمت اتریوم به بالای ۲ هزار دلار خواهد رسید؟
فرآیند ادغام شبکه اتریوم قرار است روز پنجشنبه انجام شود و بسیاری از سرمایه گذاران روی این رمزارز در انتظار جهش قیمت آن پس از فرآیند ادغام شبکه هستند.
بازار گزارش می دهد؛
ضربه بزرگ بانک های مرکزی به بازارهای مالی| سقوط بازارها در پی تصمیم جدید فدرال رزرو آمریکا
انتشار گزارش مربوط به شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) توسط بانک مرکزی آمریکا و تصمیم این نهاد برای ادامه سیاست افزایش نرخ بهره بانکی منجر به ریزش سنگین بازارهای مالی در سراسر جهان شد.
کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با بازار مطرح کرد؛
چشم انداز تصویب اصلاحات اساسنامه دارایکم و پالایشی یکم در هیئت دولت
حامدی کارشناس بازار سرمایه گفت: به واسطه تصویب اصلاحات اساسنامه این دو صندوق در هیئت دولت، مسیر واقعی شدن قیمت هر واحد صندوق باز می شود.
فیلتر خریدهای قابل توجه ۲۳ شهریور ۱۴۰۱ بازارهای بورس نفت بورس تهران
در معاملات امروز بورس تهران نمادهای وخاور، بالبر، ثفارس، تفارس، وسرمد، کزغالح، خوساز، پالایش، خودرو، وغدیر مورد توجه میلیاردرهای بورس قرار گرفت.
برای نخستین بار املاک شهرداری تهران در بورس کالا به فروش رسید
عرضه دو ملک شهرداری تهران در قالب آپارتمانهای غیرنوساز مسکونی امروز در بورس کالای ایران انجام شد و کارگزاران به عنوان نمایندگان خریداران در شرایطی برابر و کاملا شفاف به رقابت پرداختند.
مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران مطرح کرد
قانون جهش دانشبنیان فرصتی برای معاملات نیروگاههای تجدیدپذیر
نقوی، مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران گفت: قانون جهش دانشبنیان فرصت مناسبی برای معاملات برق نیروگاههای تجدیدپذیر در بورس انرژی است.
عرضه ۲ واحد آپارتمان در بازار املاک بورس کالا
بازار املاک و مستغلات بورس کالای ایران امروز (چهارشنبه) میزبان عرضه دو واحد آپارتمان مسکونی است.
بازگشایی برخی نماهای معاملاتی در بازار بورس و فرابورس ایران
نمادهای معاملاتی ۱۷ شرکت بورسی و فرابورسی امروز چهارشنبه بازگشایی و آماده انجام معامله شدند.
تداوم عرضه نفت سفید در بورس انرژی ایران
بورس انرژی ایران امروز چهارشنبه میزبان بیش از ۶۵ هزار و ۹۴۹ تن فراورده هیدروکربوری است.
در پی اعلام موفقیت ارتش اوکراین صورت گرفت؛
افزایش ارزش یورو و رشد سهام شرکت های اروپایی
در پی اعلام پیشرفت های نظامی ارتش اوکراین در خارکیف و آزادسازی بخشی از زمین های اشغال شده، ارزش یورو و سهام شرکت های بزرگ اروپایی با افزایشی چشمگیر مواجه شد.
تحول جدید در لاکچین NEAR:
عرضه دلار تتر بر روی شبکه بلاکچین NEAR
شبکه بلاکچین نییِر پروتکل با رمزارز بومی NEAR از گنجاندن دلار تتر در این شبکه خبر داده و اعلام کرد که تتر بخشی ضروری اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) این شبکه خواهد بود.
تحلیل بازار رمز ارزها؛
احتمال ریزش ۱۲ الی ۲۰ درصدی آواکس| سرمایه گذاران مراقب اقدام قیمت باشند
قیمت رمز ارز آواکس (AVAX) بازارهای بورس نفت نشان میدهد که جهش اخیر پس از تغییر سطح مقاومت فوری و برخورد به کف حمایتی، با روندی فرسایشی روبرو شده که شکست این کف می تواند منجر به فروش شدید شود.
تحلیل بازار رمز ارزها؛
قرار گرفتن ایپ کوین در نقطه حساس| قیمت تا کجا افزایش خواهد داشت؟
با پیشرفت بازار رمزارزها طی روزهای اخیر، قیمت ایپ کوین (ApeCoin) نیز مانند بسیاری از آلتکوین های دیگر، در یک روند صعودی قرار داشته و اکنون به شرایطی حساس دست یافته است.
تحلیل بازار فارکس؛
ریزش جفت ارز دلار/روپیه ادامه خواهد داشت| تعیین اهداف نرخ
نرخ برابری جفت ارز USD/INR، این هفته در پی عقب نشینی شاخص دلار آمریکا کاهش یافته و به پایین ترین سطح ۷۹.۲۸ سقوط کرد که بسیار کمتر از بالاترین سطح ۸۰.۱۰ هفته گذشته بود.
تحلیل بازار فارکس؛
افزایش ۹ درصدی نرخ مبادله جفت ارز دلار/ ین ژاپن| آیا روند صعودی ادامه خواهد یافت؟
در حالی که سرمایهگذاران منتظر اطلاعات آتی شاخص قیمت مصرفکننده و تولیدکننده آمریکایی هستند، نرخ مبادله جفت ارز USD/JPY با افزایش ۹ درصدی در روز سه شنبه مواجه شد.
رئیس کل بانک مرکزی:
معاملات بورس شامل حسابهای تجاری نمیشود| بکارگیری آزمایشی رمز ریال در ۲ بانک
صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی گفت: معامله در بورس مشمول حسابهای تجاری نیست، کسی خانه بفروشد و چند میلیارد هم به حسابش واریز شود باز هم شامل حسابهای تجاری نمیشود.
یادداشت؛
تورم با استقلال و یا عدم استقلال بانک مرکزی حل نمی شود
عبدالمجید شیخی کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در یادداشتی به «بازار» نقدی بر تحلیل های مرتبط با تاثیر سیاست گذاری دولت بر بازار مالی و پولی کشور داشته است.
کارشناس بازار سرمایه پاسخ داد
چرا علیرغم ارزنده بودن بازار، رونق به بورس بازنمیگردد؟
سیدی، کارشناس بازار سرمایه گفت: فرصتهای نامتوازن در بازار سرمایه ما وجود دارد و نباید تصور کرد تمامی سهمها دسته جمعی رشد یا افت خواهند داشت.
عضو کمیسیون انرژی مجلس:
صندوق توسعه ملی شریک مهمی برای طرحهای توسعهای کشور است
بازار سرمایه مامنی برای سرمایهگذاری و هدایت آنها به سمت تولید است بنابراین با کمک صندوق توسعه ملی میتوان گام بزرگی به منظور تکمیل پروژهها و طرحهای توسعهای در کشور برداشت.
آغاز معاملات بورسهای اروپایی با سیر نوسانی
معاملات شاخصهای اصلی بازارهای بورس کشورهای اروپایی با روند نوسانی آغاز شد.
معامله ۴۶ دستگاه خودرو شاهین در بورس کالا
تالار محصولات صنعتی و معدنی بورس کالای ایران، امروز سه شنبه میزبان دادوستد ۴۶ دستگاه خودرو شاهین بود.
رشد ارزش سهام بازارهای بورس آسیا
شاخصهای اصلی بازارهای بورس کشورهای آسیایی بهجز هنگکنگ سیر صعودی در پیش گرفتند.
نخستین عرضه املاک شهرداری، فردا در بورس کالا
مدیرعامل سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران گفت: نخستین عرضه املاک شهرداری در بورس کالا فردا چهارشنبه در یک وضعیت شفاف و رقابتی انجام میشود.
در تشریح ابلاغیه جدید سازمان بورس مطرح شد
اقدام نهاد ناظر در راستای ارتقا ارزش بازار شرکتهای هلدینگ و مادر
با اجرایی شدن ابلاغیه اخیر سازمان بورس و انتقال ۸۰ درصد از سود حاصل از فروش سهام پرتفوی شرکتهای هلدینگ و مادر به حساب اندوخته و افزایش سرمایه از این محل، سود از شرکتها خارج نخواهد شد.
رئیس اداره نظارت بر بازار بورسهای کالایی سازمان بورس:
امکان خرید خودرو شاهین برای حقوقیها فراهم است
طبق اطلاعیه شرکت بورس کالای ایران به کارگزاران، اگر مازاد عرضه وجود داشته باشد، اشخاص حقوقی نیز میتوانند از مازاد عرضه، خودرو شاهین را خریداری کنند.
رشد ۴ هزار و ۱۵۵ واحدی شاخص؛
نمادهای تاثیرگذار بازار بورس در روز سه شنبه را بشناسید
شاخص بورس امروز را با صعود آغاز کرد و در نهایت با رشد بیش از ۴ هزار و ۱۵۵ واحدی به کار روزانه خود پایان داد.
مشاور رییس سازمان بورس و اوراق بهادار:
فقط ۲۰ درصد سود فروش سهام در هلدینگها قابل تقسیم است
دستیار ویژه و مشاور رییس سازمان بورس گفت: حداکثر ۲۰درصد از سودحاصل از فروش سهام پرتفوی در شرکتهای هلدینگ قابل تقسیم است.
معرفی بازارهای جهانی ارز، طلا، بورس و نفت و نوع کنش آنها
تغییرات و نوسانات بازارهای مختلف از جمله بازار ارز بر دیگر بازارها اثرگذار است. هم چنین بازارهای جهانی ارز، طلا، بورس و نفت از شرایط سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی کشور اثر می پذیرند.
نوسانات در بازار نفت تا حدود زیادی به عرضه و تقاضای کشورهای صادر کننده و وارد کننده نفت وابسته است. تمامی این موارد گویای اهمیت بررسی کنش های بازارهای جهانی بر یکدیگر است.
معرفی بازارهای جهانی ارز
بازاری که در آن ارزش واحد پول دو کشور در مقابل هم تعیین و با هم مبادله می شوند، بازار ارز گفته می شود از آنجایی که اکثر کشورها دارای واحد پول ملی هستن ، تجارت بین کشورهای مختلف نیازمند به داد و ستد واحد پول کشورها می باشد. تنها بازاری که در آن تعطیلی معنایی ندارد بازارهای جهانی ارز می باشد.
از دیگر اقداماتی که بانک ها در بازار ارز انجام می دهند می توان به عملیات خزانه داری ارزی اشاره کرد. بازار ارز یک مکان مشخص با یک اندازه معین نیست بلکه می توان گفت بازار ارز سبب نزدیکی خریداران و فروشندگان در می گردد.
به طور کلی دو نوع معامله در بازارهای جهانی ارز صورت میگیرد که نوع اول آن معاملات نقدی یا آنی است که رایج تر است و نهایتاً دو روز بعد از معامله پول آن باید پرداخت گردد، نوع دوم معاملات آتی هستند که در این مورد تحویل کالا یا تسویه معامله در زمان آینده است. هرکدام از این معاملات در بازار ارز نرخ ارز مختص به خود را دارد.
بازار ارز در ایران
در ایران بانک مرکزی در دی ماه سال 1353 بازار ارز غیر بازرگانی را تأسیس کرد، محدودیت های ارزی بر سر راه ایجاد بازار بین المللی پول و سرمایه در کشور از بین برود. در ابتدای بازارهای ارزی از منابع غیر نفتی تغذیه می شدند اما با گذر زمان این منابع دیگر پاسخگوی تقاضای ارزی نبودند به همین دلیل در اواخر برنامه عمرانی پنجم (1357-1352)، بانک مرکزی ارزها را به منظور مصارف غیر بازرگانی در اختیار بانک ها قرار داد.
این بازار عملاً به مجرایی برای خروج ارز از ایران مبدل شد. اما این مجرا عمر چندان طولانی نداشت و بالاخره در آبان 1347 بسته شد.
هر کشور ارز مخصوص به خود را دارد؛ برای مثال ارز رسمی کشور ژاپن ین، انگلیس پوند و آمریکا دلار است. در مورد یورو استثنا وجود دارد چون به عنوان ارز چندین کشور اروپایی استفاده می گردد . گاهی اوقات بعضی کشورها ارز دیگر کشورها را در کشور خود قانونی اعلام می کنند مانند پاناما و السالوادور. پول های جدید مثل بیت کوین (bitcoin)، داگ کوین (dogeCoin) و دیگر ارزهای برند و آنلاین به هیچ کشوری تعلق ندارند.
اهمیت نرخ ارز در بازارهای جهانی ارز به دلیل تاثیری است که بر قیمت کالای داخلی و خارجی می گذرد، وقتی که بانک ها و شرکت ها درباره مبادله ارز صحبت میکنند این خرید و فروش به این معنی است که مبلغ معینی ارز از یک حساب به حساب مربوطه در کشوری دیگر منتقل می گردد. نرخ ارز رسمی ممکن است در شرایطی دچار ضعف گردد این شرایط شامل :
- ادامه کسری در موازنه پرداخت های کشور
- کاهش در مقدار ذخیره طلا و ارزهای خارجی
- تورم داخلی
- بی اعتمادی به پول داخلی
- سیاست های دولت که به جای مبارزه با علت ضعف با معلول مبارزه می شود و شرایط دیگری می باشد.
در بازارهای جهانی ارز، ارز به دو دسته ثابت و شناور تقسیم می گردد. به حالتی که در آن نیروهای بازار کاملا فعال باشند اما بانک مرکزی بسته به معاملات و ضرورت های موجود نرخ ارز معینی را به عنوان نرخ ارز هدف تعیین کند و با دخالت در بازار ارز از آن نرخ ارز حمایت نماید نرخ ارز ثابت گفته می شود.
اما زمانی که نرخ ارز بر اساس تعامل نیروهای عرضه و تقاضای ارز بدون مداخله معادلات پولی به صورت آزاد تعیین گردد نرخ ارز شناور را خواهیم داشت.
مزایای معاملات نرخ ارز ثابت و شناور
در نرخ ارز ثابت تا زمانی که نرخ ارز ثابت نگه داشته شود مردم و بنگاه ها بدون نگرانی در مورد نوسانات نرخ ارز برای آینده برنامه ریزی می کنند، در این حالت در سطح خرد ثبات وجود دارد و در بخش کلان اقتصاد بی ثبات خواهد بود.
در نرخ ارز شناور نرخ ارز متغیر است ولی با وجود ثبات اقتصاد کلان در حجم پول و تثبیت در نرخ تورم در بلندمدت رفتار متفاوتی خواهد داشت.
بازارهای جهانی بورس
بازارهای جهانی بورس به بازاری گفته میشود درآن دارایی ها خرید و فروش می گردد، بازار بورس به دو دسته تقسیم می گردد، دسته اول بورس ارز است که پول های خارجی در آن مبادله میگردد که این گزینه در ایران فعال نیست، دسته دوم بورس اوراق بهادار است دارایی هایی مثل سهام شرکت ها و اوراق مشارکت مبادله می شوند.
برای سرمایه گذاری در بازارهای جهانی بورس نیاز به سرمایه زیاد نیست حداقل مقدار سفارش پانصد هزار تومان است .اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در آمستردام هلند تشکیل شد، در ایران تشکیل بورس به سال های 1346 و 1345برمیگردد. مهمترین کاربردهای بورس مدیریت انتقال ریسک، شفافیت بازار ، کشف قیمت و ایجاد بازار رقابتی و جمع آوری سرمایه و پس انداز می باشد.
سود در بورس
به دو طریق از سرمایه گذاری بورس می توان به سود رسید:
- دریافت سود نقدی (Dps)
معمولاً بعد از اتمام یک سال مالی شرکت ها عملکرد خود را سنجیده و نتایج را به صورتهای مالی درج میکنند و در یک تاریخ مشخص جلسه با حضور همه سهامداران شرکت تشکیل می دهند که مجمع سالانه نام دارد. اگر عملکرد شرکت این دوره مفید و سودآور باشد درصدی از این سود خالص (Eps) به سهامداران اختصاص می یابد، اما اگر عملکرد آن زیان ده باشد، سودی به سهامداران تعلق نمی گیرد ولی در ضرر شرکت سهیم نمی شوند.
- کسب سود از طریق افزایش قیمت سهام
این روش بسیار ساده است مثلاً ما سهامی را در قیمت ۳۰۰ تومان خریداری کردهایم پس از چند ماه نگهداری آن قصد فروش داریم در این لحظه قیمت سهم مذکور ۴۷۰ تومان است اختلاف قیمت اولیه و قیمت کنونی سهام سود ما خواهد بود.
بازارهای جهانی بورس مسکن
در این نوع بورس، خرید و فروش املاک و مستغلات صورت می گیرد. بورس مسکن از سال 1399 در ایران آغاز شد ، بورس مسکن پنجمین بورس در ایران می باشد.
شاخص بورس چیست ؟
شاخص بورس معیاری است که با بررسی و تحلیل آن ها می توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه های مختلف ارزیابی کرد و حتی روند آینده بورس را پیش بینی نمود. شاخص های بورس انواع متفاوتی دارند .
شاخص کل که به آن بازده نقدی یا شاخص قیمت هم می گویند، سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس را نشان می دهد و در حقیقت میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس می باشد.
بنابراین افزایش شاخص کل ، به معنای سودآوری سهام همه شرکت های حاضر در بورس نیست همچنین کاهش شاخص کل بیانگر زیان ده بودن همه شرکت های حاضر در بورس نیست.
هدف از سرمایه گذاری در بازارهای جهانی بورس
در بازارهای جهانی بورس به طور معمول تعداد زیادی سرمایه گذار وجود دارد که برای خرید یا فروش سهام دیگر سرمایه گذاران در یک مکان مشخص جمع می شوند که اهداف عمده ای را دنبال می کنند از جمله :
- بدست آوردن سود
- سرمایه گذاری در مسیری قانونی
- آسان بودن نقد شوندگی سرمایه در بازار بورس
- روشن بودن اطلاعات در مورد شرکت ها، نوع و قیمت سهام
- بازدهی بالای بازارهای جهانی بورس در مقابل ریسک بهینه
عوامل تاثیر گذار بر شاخص بورس
از چالش های بازارهای جهانی بورس می توان به عوامل موثر بر شاخص اشاره نمود البته با هزاران پیش فرض این عوامل میتواند بر بازار سرمایه اثر گذار باشد و شاخص را جا به جا کنند از جمله این عوامل می توان اشاره کرد به:
احساسات سرمایه گذاران
اگر در عملکرد شرکتهای بزرگ تغییر محسوس ایجاد گردد این تغییر بر شاخص بورس هم اثرگذار خواهد بود.
- احساسات سرمایه گذاران
اگر فرض کنید همه عوامل ثابت باشند ولی به هر دلیلی علاقه مردم به بازار بورس افزایش پیدا کند شاخص بورس رشد خواهد کرد، اما اگر دلسرد شدن مردم به هر دلیلی اعم از فسادهای سازمانی عدم شفافیت در اطلاعات تبعیض و خروج آنها از بازار سرمایه گردد، بازار بورس دچار رکود شده و شاخص کاهش می یابد.
- بازارهای جایگزین
برای مثال کاهش و افزایش بهره بانکی باعث می شود سرمایهگذاران تصمیم بگیرند که در بازارهای جهانی بورس بمانند یا در بانک پول خود را پس انداز نمایند تا به سود بهتری دست یابند.
4- چشم انداز ها و انتظارات
اگر مردم به آینده اقتصادی کشور خوشبین باشند تمایلشان به خرید سهام افزایش و در غیر این صورت کاهش می یابد.
اگر تورم بالا باشد در این صورت قدرت خرید مردم کمتر، فروش شرکت ها کمتر و سود هر سهم کمتر خواهد شد و به دنبال آن قیمت سهام و سودهای تقسیمی کاهش یافته و باعث کم شدن شاخص کل بورس می گردد. اگر تورم پایین باشد بالعکس تمایل به خرید و تولید و به دنبال آن ارزش بازار افزایش می یابد.
بازارهای جهانی نفت
از مهم ترین بازارهای جهانی نفت می باشد که معمولاً نقش دوگانه را در رابطه با سایر بازارها به خصوص بازار ارز بازی می کند، گاهی اوقات از تحولات ارزها و دلار تاثیر می پذیرد گاهی اوقات بر تحولات ارزهای همه جهان تاثیرگذار است، از جمله عوامل تاثیر گذار بر قیمت نفت مسائل سیاسی تعادل عرضه و تقاضا بر انرژی های جایگزین و بازارهای مالی می باشد.
نفت ماده اصلی تامین انرژی جهان بوده است و بازارهای جهانی نفت از دو جهت حائز اهمیت می باشد. از یک سو کشور های صنعتی وارد کننده برای تولیدات خود به این سوخت نیاز دارند از سوی دیگر کشورهای صادر کننده نفت قسمت بزرگی از درآمد خود را از فروش نفت به دست آوردند. در نتیجه تغییرات قیمت این ماده ارزشمند برای هر دو گروه اهمیت بالایی دارد.
نام دیگر نفت طلای سیاه است که از سال 1395 به عنوان یکی از مهم ترین مواد لازم در صنایع در جوامع پیشرفته خصوصاً صنعت حمل و نقل تبدیل شده است. نفت خام با توجه به ویژگی هایش به سه دسته تقسیم می گردد.
- نفت خام شیرین
- نفت خام ترش
- نفت خام سنگین
تقریباً 161 نوع نفت با این ترکیبات در جهان وجود دارد. از نظر تجاری نیز نفت خام به سه دسته تقسیم می گردد.
ایران در رتبه چهارم بیشترین ذخایر نفت جهان و رتبه ششم تولید کنندگی قرار دارد و در قیمت تعیین شده نفت نقش مهمی را ایفا می کند . ایران به همراه عربستان ، قطر ، ونزوئلا ، عراق اعضای گروه اوپک را تشکیل می دهند که 75% ذخایر کل دنیا و 50% تولید نفت را به خود اختصاص می دهند.
عوامل سیاسی جاری در کشورهای تولید کننده و تقاضا از طرف مصرف کنندگان بزرگ مانند هند و چین بر قیمت نفت تاثیرگذار هستند ، با گران شدن نفت سهام بسیاری از شرکت ها همانند سهام شرکت های اتومبیل سازی و نیز ارزهای رایج ضربه می بینند.
دلار کانادا نیز جزو ارزهایی است که به شدت به تغییرات قیمت نفت حساسیت نشان می دهد؛ طلا نیز جزو کالاهایی است که در عرصه مبادلات جهانی از تغییرات قیمت نفت تاثیر می پذیرد ، به این دلیل که افزایش قیمت نفت تورم جهانی را افزایش می دهد در نتیجه تقاضا برای طلا بالا رفته و موجب گرانی آن می شود .
برخلاف نفت که در تمامی روابط با دیگر ارزها نقشه پیرو را بازی می کند، تغییرات طلا از تغییرات دلار تاثیر می پذیرد .قیمت نفت روی بورس کالا و محصولات پتروشیمی نیز اثر گذار است، بدلیل اینکه این شرکت ها در بورس اوراق بهادار سهام قابل معامله دارند ؛ بنابراین با تغییرات قیمت نفت سود و زیان این شرکت ها نیز تغییر می کند.
بازارهای جهانی طلا
طلا به عنوان یک کالای زینتی و لوکس محسوب میشود که در قدیم بسیار مورد توجه بوده است.روشهای مختلف خرید و فروش طلا در دنیا مرسوم است از جمله خرید فیزیکی طلا که محبوب ترین روش خرید در بازارهای جهانی طلا می باشد. روش دیگر بورس کالا است که به چند روش امکان پذیر است.
2.گواهی سپرده طلا
3.روش سوم که از روش های مطمئن و ساده برای سرمایه گذاری بازارهای جهانی طلا است . صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر طلا هستند، این روش توسط برخی سرمایه گذاران بازار طلای داخلی به دلیل پوشش ریسک های نگهداری طلا استفاده می گردد، بازار فارکس هم روشی برای خرید و فروش طلا به حساب می آید. روش پنجم خرید سهام شرکت های معدنی محسوب می شود.
مزایای خرید طلا قراردادهای آتی
قیمت گذاری مرتب و متعادل بازار، استفاده از اهرم معاملاتی در صورت کسب سودآوری بدون خروج ارز از بازار، رفع مشکلات و نگرانیهای خرید فیزیکی طلا.
مزایای خرید طلا با گواهی سپرده سکه طلا
قبل از بررسی مزایا تعریفی از گواهی سکهطلا خواهیم داشت گواهی سکه طلا ورقه ای است که نشان دهنده مالکیت شخص دارنده آن بر مقدار میعنی طلا و سکه سپرده شده به انبار است به دنبال آن رسیدی صادر شده و پس از تحویل کالا به انباردار به شخص داده میشود که در آن مقدار طلا و مکان انبار در گواهی سپرده طلا ذکر می شود.
از مزایای این روش میتوان به کارمزد بسیار کم در قیاس با معامله معافیت مالیاتی، رفع مشکلات نگهداری فیزیکی طلا و عدم نیاز به مراجعه حضوری و حمل فیزیکی، قابلیت وثیقه گذاری برای دریافت تسهیلات اشاره نمود.
صندوق های طلا و سرمایهگذاری در آن
طلا از دیرباز به عنوان یک کالا برای سرمایه گذاری و پس انداز شناخته میشود .بطور معمول خرید و فروش طلا بیشتر به صورت حضوری و فیزیکی صورت میگیرد زیرا هنوز بجز عده کمی صندوق سرمایهگذاری طلا را نمیشناسند.
یکی از روش های نسبتا جدید بازارهای جهانی طلا، صندوق های سرمایه گذاری طلا می باشد. این ابزار به خریدار کمک می کند تا بدون حضور در بازار و خرید فیزیکی سکه در بازار طلا سرمایه گذاری کند.
صندوقهای سرمایهگذاری طلا یکی از انواع صندوق سرمایه گذاری مشترک و قابل معامله در بورس کالا هستند، این صندوق ها حداقل ۷۰ درصد دارایی خود را در خرید سکه طلا سرمایهگذاری میکند و باقیمانده را در اوراق با درآمد ثابت.
سرمایهگذاری در این صندوقها یک سرمایه گذاری غیرمستقیم روی نرخ ارز و طلای جهانی است چون قیمت گذاری طلا به دو آیتم نرخ طلا و قیمت اونس جهانی وابسته می باشد. همچنین صندوق پشتوانه طلای لوتوس با نماد طلا یکی دیگر از انواع صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس می باشد.
سوق طلا
بزرگترین بازار طلای جهان بازار طلای دبی است که نام دیگر آن سوق طلا می باشد قیمت طلا در بازار دبی نسبت به کشورهای اروپایی بسیار ارزان تر است خصوصاً که دست ساز نباشند. دبی در دنیا به تجارت طلا مشهور بوده و یکی از جاذبه های جهانی توریستی و امارت متحده به شمار می رود.
کنش های بازارهای جهانی طلا، ارز، نفت و بورس
تغییرات مهم اقتصادی که تاثیر بسیار مهمی در رشد اقتصادی کشورهای تولید کننده نفت دارند عبارتند از ارزش دلار آمریکا، قیمت طلا قیمت نفت خام .نحوه ارتباط بازارهای جهانی مالی و کنش آنها بر یکدیگر بسیار حائز اهمیت است.
هم از دیدگاه سرمایه گذاران هم از نظر سیاست گذاران اقتصادی. طلا در ارتباط با بازارهای ارز گاهی نقش پیرو و گاهی نقش پیشرو داد را دارد ولی به طور معمول دلار جهت طلا را مشخص میکند و شاخص قیمت جهانی طلا و نفت نیز بر عوامل اقتصادی و سیاسی در هر کشور بسیار تاثیر گذار است.
قیمت جهانی نفت بر شاخص قیمت سهام نیز تاثیرگذار است.تغییرات نفت موجب تحول در سایر بازارها بخصوص بازارهای جهانی ارز میشود ولی عکس این مطلب صادق نمی باشد.
یکی از قوانین بازارهای جهانی طلا اینست که قیمت طلا با ارزش دلار رابطه عکس دارد، البته این قانون همیشه صد در صد نیست و بسیاری اوقات خلاف این قانون دیده می شود.گران شدن نفت بر روی سهام شرکت های مختلف از جمله شرکت های سازنده اتومبیل اثرگذار است و سبب زیان دیدن بازارهای بورس نفت این شرکت ها میگردد. شاخص مهم برای بررسی تغییرات دو پارامتر نرخ ارزی و ذخایر ارزی، شاخص فشار بازارهای جهانی ارز می باشد.
وزیر نفت: پروژه پترو پالایشگاهی وارد بازار بورس میشود
جواد اوجی گفت: بخشی از سهام دو پترو پالایشگاه که یکی در کنار پالایشگاه خلیج فارس و دیگری در منطقه جاسک قرار دارد، در سهام بورس عرضه میشود.
جواد اوجی در حاشیه نشست هیات دولت در جمع خبرنگاران درباره ساخت دو پترو پالایشگاه گفت: این پترو پالایشگاهها با ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه یکی به نام شهید سلیمانی در کنار پالایشگاه خلیج فارس و دیگری در منطقه جاسک است که برای ۴ هزار نفر اشتغال ایجاد کرد.
وی ادامه داد: این پترو پالایشگاهها در کنار تولید نفت خام و گاز، تولید خوراک برای منطقه پایین دست پتروشیمیها هم فراهم میکنند که از خام فروشی جلوگیری و نفت خام به ارزش افزوده تبدیل میشود.
وزیر نفت با بیان اینکه فراوردههای نفتی تحریم ناپدیر است، گفت: ساخت پتروپالایشگاه شهید سلیمانی با سرمایه نزدیک ۱۱ و جاسک ۷ میلیارد دلار با استفاده از ظرفیت سرمایه گذاران داخلی و بانکها و هلدینگهای داخلی انجام شد.
وی تاکید کرد: بخشی از سهام این پترو پالایشگاهها در سهام بورس عرضه میشود تا مشارکت مردمی را به همراه داشته باشد و از نقدینگی بالا جلوگیری میشود.
- قرمز پوشی بورس در آخرین روز معاملاتی هفته
- وضعیت سبد سهام عدالت در ۲۳ شهریور
- تورم سومین اقتصاد جهان صعودی شد
- بلیت اربعین ارزان شد/ تهران نجف را ارزان تر بخرید
- اگر عصبی هستید این غذاها را نخورید
- پرداخت کارانه پرستاری هوا شد
- ۹ دستور وزیر جهاد کشاورزی به استان ها برای اجرا در سال زراعی جدید
- جذب سربازان دارای مدرک فنی توسط امداد خودرو ایران
- تأثیرات حقوقی و اقتصادی پذیرش بیتکوین در کشور السالوادور
- بانک سامان، برای چهارمین سال متوالی محبوبترین بانک ایران شد
- آمریکا: آمادهایم به سرعت در وین توافق کنیم
- فاطمی امین: در سه ماه ابتدای امسال در صنعت ۵.۱ درصد رشد داشتهایم
نشر مطالب با ذکر نام روزنامه عصر اقتصاد بلامانع است. عصر اقتصاد مسئولیت مطالب از سایر منابع را عهده دار نمی باشد.
جزئیات طرح جدید دولت برای توسعه بازار مالی نفت در بورس انرژی
مدیرعامل بورس انرژی با اشاره به طرح جدید شرکت ملی نفت برای انتشار گواهی سپرده نفت گفت: انتشار گواهی سپرده کالایی حاملهای انرژی با هدف توسعه بازار است و طرح فعلی با طرح دولت قبل برای فروش اوراق سلف نفتی به کلی تفاوت دارد.
علی نقوی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس اظهار داشت: شرکت ملی نفت در دوره جدید رویکردی مبتنی بر افزایش شفافیت و توسعه بازار از طریق سازوکارهای بورس انرژی را در دستور کار خود قرار داده است و در همین راستا کارگروهی تشکیل شده است که پیشنهاد انتشار گواهی سپرده حاملهای انرژی توسط شرکت ملی نفت با همکاری بورس انرژی ایران در دستور کار قرار گرفت.
وی گفت: همچنین جلسات کارشناسی متعددی جهت بررسی ابعاد مختلف این ابزار جدید با ذینفعان مختلف تشکیل شده و ادامه دارد. جزئیات طرح فعلی وزارت نفت هنوز نهایی نشده است و به محض تایید و تصویب اطلاعرسانی خواهد شد.
* گواهی سپرده نفت هیچ ارتباطی با کسری بودجه ندارد
نقوی افزود: آنچه درباره تشابه این طرح با طرح گشایش نفتی مطرح میشود به هیچ وجه درست نیست و طرح فعلی برای انتشار گواهی سپرده حاملهای انرژی اساسا با مدل اوراق سلف نفتی تفاوت دارد.
مدیرعامل بورس انرژی گفت: طبق دستورالعملهای بازار سرمایه، گواهی سپرده کالایی صرفاٌ منجر به تحویل فیزیکی خواهد شد و تسویه نقدی ندارد. همچنین در این طرح با توجه به فروش قطعی دارایی پایه، تعهداتی برای دولت در آینده ایجاد نمیشود و ابزار جبران کسری بودجه نیز به حساب نمیآید.
به گفته وی گواهی سپرده کالایی حاملهای انرژی یک شیوه جدید برای فروش نفت و فرآوردههای نفتی است، در عین حال طبقه جدیدی از داراییهای مالی را برای سرمایهگذاری به وجود می آورد.
*گواهی سپرده حامل های انرژی برای فعالان صنعت نفت و سرمایهگذاران حرفهای است
نقوی تاکید کرد: معاملات ابزارهای پرریسکی مانند گواهی سپرده حاملهای انرژی توسط فعالان همان حوزه که با ریسکهای کالا آشنا هستند و سرمایهگذاران حرفهای انجام میشود. بازیگران حرفهای این عرصه میتوانند با پیشبینی نسبت به تحولات آینده بازار نفت و فرآوردههای نفتی به خرید و فروش گواهی اقدام کنند و توصیه میشود افرادی که آشنایی کافی با معاملات آن ندارند، به صورت غیرمستقیم از طریق صندوقهای کالایی در این ابزار جدید سرمایهگذاری کنند.
دیدگاه شما