پایان افت بورس؟!
ریزش ۲ساله بورس در واقع بهانه‌ای در راستای خروج سرمایه گذارانی شد که از دانش مالی بهره کمتری داشتند. حال سرمایه گذاران فردی و یا نهادی با توجه به حذف ریسک گزارش‌های مالی با تحلیل بیشتری به معاملات در بخش مولد اقتصاد می‌پردازند.
مسعود کریمی | شاخص کل بورس اوراق‌بهادار تهران در معاملات روز چهارشنبه با افزایش ۳۷/ ۰درصدی همراه شد و توانست تا سطح یک‌میلیون و ۴۴۳هزار واحدی پیشروی کند.
این رویداد در حالی رقم خورد که برآینده دادوستد‌های سرمایه گذاران از نخستین روز کاری هفته تا روز گذشته از افت بیش از ۳۳هزار واحدی حکایت داشت.
چالش مهم بازار سهام
به هر ترتیب سرمایه‌گذاران پس از سپری‌کردن چند روز سخت و تجربه ۲درصد کاهش فقط در ۳ روز معاملاتی (از یک شنبه تا سه شنبه) به‌طور مجدد به بازار سهام اطمینان کرده و در ادامه جریان پولی خود را وارد گردونه معاملاتی بورس کردند.
در عین حال به باور صاحب‌نظران اقتصادی افزایش دیروز شاخص‌های سهام را نمی‌توان نشانه بازگشت قیمت‌ها به مدار صعود در نظر گرفت، زیرا زمانی می‌توان نقطه‌ای بر پایان ریزش‌های بورس تهران گذاشت که حداقل بازار طی چند روز معاملاتی بتواند بیش از ۲۰درصد انحراف در مسیر صعود و یا نزول خود داشته باشد.
به هر ترتیب سایر باز ار‌های مالی نیز آخرین روز هفته‌جاری را با آسودگی خیال سپری کردند و نسبت به روزهای پیشین تعدیل خاص نداشتند.
در عین حال بازیگران بورس تهران در راستای دسترسی به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تا حدودی با چالش همراه شده اند، به‌طوری که ضعف عمومی سرعت اینترنت در کنار مشکلات ساختاری این سایت مشکلاتی را برای جامعه سرمایه گذاران ایجاد کرده است.
روایت آماری ورود و خروج پول هم در جریان دادوستد‌های روز چهارشنبه از جابه‌جایی ۶۲میلیارد‌تومانی حقیقی به حقوقی حکایت داشت. در این میان ارزش معاملات خرد بورس (سهام و حق‌تقدم) به رقم ۱۴۲۰ میلیاردتومان رسید. در معاملات دیروز سرمایه گذاران نیم نگاهی به وضعیت سیاست‌خارجه کشور در حوزه برجام داشتند.
از اظهارات بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه گرفته تا واکنش باقری؛ مذاکره کننده ارشد کشور به این مهم، هیچ‌یک نتوانست تاثیر چندانی در پروسه معاملات داشته باشد. با توجه به خروج پول ریسک‌گریز از بورس طی ۲سال‌اخیر سرمایه گذاران فردی و نهادی به‌نظر می‌رسد که اکنون با تحلیل بیشتری به معاملات سهام در بورس تهران می‌پردازند.
نقطه‌ای بر پایان افت؟
هرچند در وضعیت فعلی نمی‌توان بازگشت نقدینگی را از دلایل تغییر روند بازار تلقی کرد، اما مثبت‌شدن نماگر‌های بورس تهران پس از ریزش شارپی که در میانه هفته معاملاتی روی داد، امری طبیعی تلقی می‌شود؛ چراکه به‌طور معمول پس از تجربه یک رفتار شارپی چه در فاز صعود و چه در شیب نزول، شاخص در روندی معکوس کمی استراحت می‌کند.
حال با توجه به مفروضات مطرح‌شده ۲سناریو پیش روی معامله گران بورسی قابل‌تعریف است. نخست اینکه افزایش بیش از ۵هزار واحدی دیروز نماگر اصلی بازار فقط در قالب یک رفتار طبیعی شاخص قابل تعریف است و پس از مدتی استراحت و به عبارتی نوسان گیری از سهام، به‌طور مجدد نماگر اصلی پا در میسر نزول خواهد گذاشت.
سناریوی دیگر اینکه افزایش روز گذشته دماسنج تالار شیشه‌ای سعادت‌آباد به منزله نقطه پایانی بر افت‌های افت معاملات خرد سهام اخیر بورس است. این تحلیل با توجه به اینکه رویداد مثبتی در سطح اقتصاد کشور حداقل در ۲ روز گذشته به‌وقوع نپیوسته است از وزن به‌مراتب کمتری در زمین تحلیل سرمایه گذاران برخوردار خواهد بود.
شورای پول و اعتبار درخصوص نرخ بهره بین‌بانکی در آخرین جلسه خود تغییر چندانی اعمال نکرد، اما احتمال دارد که با توجه به عزم جدی بانک مرکزی احتمالا در چارچوب سیاست‌های پولی شاهد کنترل این پارامتر اقتصادی باشیم.
همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای‌اقتصاد» اشاره‌شده است، کاهش نرخ بهره بین‌بانکی رویدادی است که در شرایط تورمی به نفع کلیت جامعه خواهد بود و می‌تواند در مدیریت تورم کشور نقش مهمی را ایفا کند. تشدید حساسیت‌ها پیرامون نرخ بهره بین‌بانکی و گمانه زنی درخصوص افزایش احتمال بهره بردن سیاستگذار از چنین پارامتری در راستای کاهش التهابات یقینا به زیان بورس تهران است.
به هر ترتیب رفتار بازار در روز چهارشنبه را می‌توان نشان از اعتماد به اظهارات اخیر رئیس کل بانک مرکزی در راستای کنترل نرخ بهره بین‌بانکی تلقی کرد یا حداقل ممانعت از افزایش این نرخ به سطوح بالاتر از سوی علی صالح‌آبادی در نظر گرفت.
آسودگی بازارهای مالی
بازارهای مالی به روایت آمار در جریان دادوستد‌های روز چهارشنبه (تا لحظه تنظیم این گزارش) وضعیت تقریبا متعادلی را تجربه کردند. نرخ اسکناس آمریکایی در بازار آزاد در ارقامی کمتر از ۳۲هزار‌تومان، نرخ نیما در محدوده ۲۶هزارو ۶۴۰تومان، نرخ ارز در بازار متشکل ارزی کمتر از ۳۱هزار‌تومان و سکه در نیز در محدوده ۱۵میلیون‌تومان مورد‌معامله قرارگرفتند.
به‌طور کلی می‌توان روند حرکتی بازارهای مالی کشور به‌خصوص بازار سرمایه را در روز چهارشنبه طبیعی و بدون‌تلاطم در نظر گرفت.
چالش اینترنت در بورس
یکی از مشکلات این روزهای عموم جامعه را می‌توان در حوزه فناوری اطلاعات جست‌وجو کرد. اینطور که به‌نظر می‌آید استراتژی خاصی درخصوص افت معاملات خرد سهام بهبود زیرساخت‌ها در راستای افزایش سرعت اینترنت ندارد.
در این زمینه دولت باید با ایجاد زیرساخت‌های لازم در حوزه الکترونیک با محوریت توسعه زیرساخت‌ها به‌خصوص در شرایط تشدید مجدد کرونا تسهیل کننده فضا بر بستر الکترونیکی‌شدن پروسه‌های مالی و اداری را فراهم کند، اما با این وجود مشاهده می‌شود که شبکه اینترنت علاوه‌بر افت سرعت در بسیاری از مواقع با اختلال هم مواجه است.
طبیعتا چنین امری برای فعالان اقتصادی به‌خصوص بورسی‌ها که در این زمینه استفاده بسیاری از فضای‌مجازی دارند، خوشایند نیست. در روزهای گذشته در بسیاری از موارد سرعت اندک اینترنت یا حتی مشکلات احتمالی خود سامانه مدیریت فناوری بورس تهران سبب‌شده تا این سایت به‌عنوان مهم‌ترین مرجع مشاهده تحولات بازار سهام در دسترس نباشد.
حالا کاستی‌های سیاستگذار در موضوع تامین اینترنت بهینه نیز در این‌خصوص مزید بر علت شده است، به‌طوری که علاوه‌بر اختلالات سابق هسته معاملاتی در اوج سیلاب نقدینگی در بورس تهران اکنون افت سرعت اینترنت نیز سرمایه گذاران بازار سرمایه کشور را با معضلات جدیدی همراه کرده است.
مضاف بر این مدتی می‌شود که در ارائه آمار از سوی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران سرمایه گذاران با مشکلاتی مواجه هستند. مشکلات ساختاری سازمان بورس و اوراق‌بهادار و ارکان تابعه در ارائه دقیق آمار و مهم‌تر از همه نمایش سایت مدیریت فناوری بورس موضوعی است که مورد انتقاد فعالان بازار سرمایه کشور قرار گرفته است.
حال به واسطه اختلال در شبکه ارتباطات علاوه‌بر اینکه تراکنش‌های مالی با ضعف جدی مواجه می‌شوند و دسترسی به منابع نیز برای سرمایه گذاران دردسرساز می‌شود، بازار سرمایه که در حوزه اقتصاد دیجیتال فعالیت می‌کند و در واقع نیازمند توجه سیاستگذاران در جهت بهبود عملکرد تولید کشور با در‌نظر گرفتن زیرساخت ارتباطی مطلوب بوده، یقینا می‌تواند شاهد فرار بخشی از پول به واسطه سیاستگذاری‌های جدید باشد.
روایت ورود و خروج پول
در آخرین روز کاری بورس تهران صنعت حمل و نقل بالغ بر ۸/ ۲۰میلیاردتومان ورود پول داشت. گروه محصولات شیمیایی نیز با ۴/ ۱۹میلیاردتومان رتبه دوم جذب پول را در بازار مثبت دیروز از آن خود کرد. در ادامه صنعت بزرگ فلزات اساسی با توجه به وضعیت مساعد بازارهای جهانی ۱۳ میلیاردتومان ورود پول داشت.
صنعت غذایی به‌جز قند و انبوه سازی هر کدام به ترتیب ۴/ ۷ و ۲میلیاردتومان نقدینگی جذب کردند. پروسه جذب پول در معاملات دیروز از رویکرد مثبت معامله گران به صنایع دلاری و ریالی بورس تهران حکایت داشت.
در نقطه مقابل، صنعت فرآورده‌های نفتی با ۴/ ۳۷میلیاردتومان خروج پول در صدر فهرست صنایع بورسی با بیشترین خروج سرمایه‌گذاران خرد قرار گرفت. گروه‌هایی نظیر سیمان با ۱/ ۱۸، کانی غیر‌فلزی با ۱/ ۱۴ و کانه فلزی با ۹/ ۹میلیاردتومان در رتبه‌های بعدی خروج پول قرارگرفتند. بدین ترتیب از گروه مواد دارویی نیز می‌توان به‌عنوان پنجمین صنعتی که با فرار پول از جریان معاملاتی خود در روز چهارشنبه‌همراه بود، نام برد.
در این میان بررسی عملکرد صنایعی از قبیل سیمان و دارو که بخشی از سرمایه گذاران خرد خود را از دست داده‌اند، نشان می‌دهد که طی چند وقت اخیر هر دو صنعت بهترین عملکرد ممکن خود را در شرایط رکودی بازار سرمایه کشور به ثبت رسانده اند.
صنعت سیمان که به دلیل ریسک خاموشی و احتمال افزایش قیمت در آینده به دلیل کاهش عرضه از سوی شرکت‌های تولید کننده با افزایش قیمت همراه شده بود، در معاملات روز گذشته با افت مواجه شد.
از سویی در گروه دارویی نیز مشاهده می‌شود که با حذف ارز ترجیحی این صنعت در بورس تهران با افزایش اقبال از سوی سرمایه گذاران حقوقی و حقیقی همراه بود. رشد حاشیه سود شرکت‌های دارویی به دلیل عبور از سیاست دستوری در قالب نرخ گذاری بر مبنای ۴۲۰۰تومانی از دلایلی محسوب می‌شود که زمینه ساز افزایش نرخ دارویی‌ها را فراهم کرد.
نگاهی کلان به پروسه معاملاتی بورس تهران از تشکیل صفوف سنگین فروش این دو صنعت حکایت دارد.
گردش نقدینگی در گروه‌های مختلف در واقع نشان از رویکرد منطقی معامله گرانی دارد که پس از کسب بازدهی معقول با خروج بهنگام از صنایع مربوطه به سمت دیگر صنایعی که اتفاقا از پتانسیل افزایش قیمتی برخوردار هستند متمایل شده اند.
در صدر جدول نمادهای مورد‌اقبال در جریان دادوستد‌های دیروز نیز نماد معاملاتی «حتاید» توانست ۸/ ۳۲میلیاردتومان ورود پول را به ثبت برساند.
در ادامه سایر نمادها اعم از «نوری»، «شپدیس»، «غبشهر» و «فولاد» هر کدام به ترتیب ۷/ ۱۶، ۷/ ۱۳، ۶/ ۱۰ و ۲/ ۶میلیاردتومان عنوان بیشترین ورود نقدینگی سرمایه‌گذاران خرد را به‌نام خود ثبت کردند.
در این میان، نماد معاملاتی «شستا» نیز با ۶/ ۱۳میلیارد تومان خروج پول حقیقی مواجه شد. سایر شرکت‌های سنگین‌وزن بورس تهران نظیر «فارس» با ۱۲، «فملی» با ۹/ ۱۰، «شتران» با ۲/ ۱۵ و «شبندر» با ۹/ ۱۴میلیارد تومان خروج پول سهامدار خرد مواجه بودند.
بورس در پسا برجام
در شرایطی که بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در فایننشال‌تایمز از شکست فشار حداکثری علیه ایران پرده برداری کرد و از قدرت‌های خارجی خواست برای نجات برجام اقدام کنند، اما در عین حال پایان فضا برای مصالحه‌های مهم اضافی را نیز اعلام کرد.
با اینکه گمانه زنی‌ها در فضای پیرامون برنامه جامع اقدام‌مشترک از در دسترس‌نبودن جایگزین جامع خبر می‌دهند، کارشناسان نیز پیش‌بینی می‌کنند که این آخرین فرصت در راستای احیای برجام خواهد بود. به گفته باقری مذاکره کننده ارشد کشور ایده‌هایی برای جمع بندی مذاکرات، هم از لحاظ شکلی و هم محتوایی آماده است که به اشتراک گذاشته خواهد شد.
به نظر می‌رسد بازارهای مالی همچنان در انتظار بازگشت امید در پروسه مذاکرات با قدرت‌های جهانی هستند. نباید فراموش کرد که حصول توافق با غرب می‌تواند در بازگشت ایران به بازار نفت جهانی مثمرثمر واقع شود. در این حالت و با توجه به بروز جنگ میان روسیه و اوکراین و تشدید بحران انرژی، یقینا ایران می‌تواند کسری منابع انرژی غرب را تامین کند. به واسطه این مهم یقینا مسیر برای مبادلات پولی و مالی کشور نیز تسهیل خواهد شد.
صنایع صادرات‌محور نیز با هزینه کمتری نقدینگی حاصل از فروش محصولات خود را در عرصه بین المللی به کشور برمی گردانند.
صنعت بانک نیز در صورت حصول توافق با تسهیل شرایط مبادلات پولی می‌تواند به بهبود فرآیند معاملاتی صنایع داخلی نیز کمک شایانی داشته باشد. شکست مذاکرات نیز سناریوی دیگری است که تمامی بازارهای مالی کشور را یقینا با تعدیلات منفی همراه خواهد کرد.
رویدادی که حداقل در بورس کشور دارای پیامد‌های ناگواری خواهد بود؛ از تشدید تحریم‌ها و افزایش هزینه دورزدن تحریم گرفته تا ازدست‌رفتن فرصت تامین انرژی بازارهای غربی که همگی می‌توانند علاوه‌بر ایجاد خسارت به صنایع، مانع از دست یابی به منابع مالی حتی با سایر کشورهای دنیا در قبال فروش محصولات شوند.
در عین حال مسیر ورود علم، تکنولوژی، مدیریت، تجهیزات و. نیز با دست انداز‌های جدی مواجه خواهد شد. مستهلک‌شدن تجهیزات داخلی و افزایش هزینه تعمیر و نگهداری دیگر موضوعاتی است که تمامی صنایع بورسی کشور را در معرض تهدید قرار می‌دهد.
در عین حال دولت نیز به واسطه از‌دست‌دادن فرصت تامین انرژی غرب با کمبود منابع مالی ناشی از فروش نفت در راستای جبران کسری‌بودجه یقینا به افزایش مالیات گیری از صنعت و بخش تولید روی می‌آورد. افزایش نرخ بهره مالکانه معادن، افزایش نرخ خوراک و مواداولیه و. یقینا مسیر‌هایی خواهند بود که سیاستگذار در راستای عبور از بحران کسری‌بودجه و تامین‌مالی مالی خود بر می گزیند.
واکاوی ۲ بعد در بازار سهام
به هر روی همان‌طور که پیشتر درخصوص ورود و خروج پول سرمایه گذاران خرد در صنایع و سهام مختلف روایتی صورت گرفت، عملکرد بازار سهام از پا‌گرفتن فضای تحلیلی درمیان سرمایه گذاران حکایت دارد؛ معامله گرانی که در وضعیت فعلی توجهی به فاز دلاری و ریالی بورس تهران ندارند و فقط بر اساس تحلیل و فاند شرکت‌های سهامی اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند.
هر چند در برهه‌ای به دلیل افزایش اقبال بازارهای جهانی و چشم انداز مطلوب کامودیتی‌ها شاهد رشد قیمتی صنایعی داخلی تاثیرپذیر از نوسانات مثبت نفت، مس و. بودیم و به عبارتی پول از ترس عواقب منفی مداخلات دولتی اعم از قیمت‌گذاری دستوری از صنایع ریالی به دلاری بورس تغییر مسیر پیدا می‌کرد و در برهه دیگر با افزایش احتمال حصول توافق در بعد سیاست خارجه کشور نقدینگی از دلاری به سمت ریالی از جمله خودرو و بانک حرکت داشت، اما اکنون شرایط در بورس تهران به گونه‌ای است که علاوه‌بر حاکمیت فاز انتظار به دلیل چشم انداز سیاستگذاری فدرال‌رزرو و تلاطمات جهانی توام با ابهام برجام، اما سرمایه گذاران با تحلیل بیشتری اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند.
ریزش ۲ساله بورس در واقع بهانه‌ای در راستای خروج سرمایه گذارانی شد که از دانش مالی بهره کمتری داشتند. حال سرمایه گذاران فردی و یا نهادی با توجه به حذف ریسک گزارش‌های مالی با تحلیل بیشتری به معاملات در بخش مولد اقتصاد می‌پردازند.
چرایی سقوط ارزش معاملات
.jpg)
در ماه‌های اخیر به شدت شاهد افت ارزش معاملات خرد در بورس بودیم.نگاهی گذرا به آمار ارزش معاملات در ماه‌های اخیر کافی است تا وضعیت اسفناک خروج نقدینگی را از این بازار به نمایش بگذارد.در یک خرداد ماه ارزش معاملات خرد بازار 5هزار و 469 میلیارد تومان بوده است و در آخرین آمار موجود درست در 5مرداد ماه ارزش معاملات خرد بازار با سقوط 64درصدی خود به عدد یک هزار و 984 میلیارد تومان رسیده است که به عینه نشان از سقوط ارزش معاملات بورس دارد.
محمدرضا ژیلائی مدیر پورتفوی شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج در خصوص دلایل افت ارزش معاملات توضیح داد:«به نظر می‌رسد ریسک‌های کلان بازار، افت ارزش معاملات را تا این حد رقم زده است این اتفاق باعث شده این روزها بازار نتواند محرک مثبتی را در اختیار داشته باشد علاوه بر این مساله به دلیل ابهامات موجود در برجام نیز بازار در ابهام خیلی زیادی قرار گرفته است از طرفی اتفاق بسیار مهم دیگری که به تشدید افت معاملات بازار را در روزهای اخیر دامن زده نیز افزایش نرخ بهره در بازار بین بانکی و روند صعودی آن بوده است که این نرخ به خود گرفت تا جایی که این مساله باعث شد، بازار در ترس و نگرانی فرو برود. در واقع تاثیر منفی این مساله به شدت بازار را متاثر کرده است.به طور کلی ریسک دست‌اندازی بیشتر دولت در منابع شرکت‌ها، فشار به بازار از محل فروش حقوقی‌هایی که نیازمند تامین مخارج اداری و عمومی خود بوده‌اند و روند صعودی نرخ بازار بین بانکی را می‌توان جزو مهم‌ترین علل کاهش ارزش معاملات در ماه‌های اخیر به حساب آورد.»
مدیر پورتفوی شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج ادامه داد:«به نظر می‌رسد محرک بازار در کوتاه‌مدت نرخ ارز باشد به این سبب که اگر نرخ دلار نیما بالا برود و باعث شود سود برآوردی شرکت‌ها از این محل افزایش پیدا کند به خودی خود قادر است پای خریدار را به بازار سرمایه باز کند علاوه بر آن در بلندمدت نیز سیاست پولی بانک مرکزی مساله اساسی در خصوص ارزش معاملات خرد محسوب می‌شود که جریان پول را تعیین می‌کند اگر سیاست پولی انبساطی باشد بخشی از آن وارد بازار سرمایه می‌شود.بانک مرکزی در خصوص ریپو نیز اقداماتی انجام داد و نرخ بهره در بازار بین بانکی را تا21.31درصد افزایش داد که این مساله روند صعودی نرخ بهره در بازار را تشدید کرد و در نتیجه بازار را با ترس و نگرانی بیشتری مواجه ساخت. از طرفی نرخ بازدهی اوراق اسناد خزانه (اخزا) نیز افزایش داشته است که تمام این مسائل باعث افزایش جذابیت گزینه‌های جایگزین بازار سرمایه شده است. از طرف دیگر همزمانی تمامی این موارد با مشکلات تامین مالی بنگاه‌های مالی که بسیاری از این بنگاه‌های وابسته به نهادهایی چون صندوق بازنشستگی، صندوق ذخیره فرهنگیان و شرکت‌هایی که سهم بالایی در بازار دارند هستند به دلیل وضعیت کسری بودجه‌ای که دولت دارد برای این که هزینه‌های عمومی و اداری خود را تعدیل کنند در حال فروش سهم در بازار هستند به همین دلیل دیده می‌شود که سهم‌های بسیاری در بازار وجود داشت که هیچ توجیهی برای فروش آنها نبود اما این سهم‌ها توسط چنین شرکت‌هایی به فروش می‌رسیدند.
ژیلائی با اشاره به ترس ورود نقدینگی حقیقی به بازار سرمایه گفت:«نقدینگی حقیقی نیز از ورود به بازار ترس دارد در حقیقت نقدینگی حقیقی تصور می‌کند دولت با اعمال عوارض و مالیات‌هایی که اعمال می‌کند محدودیت‌های بسیاری را سر راهش قرار می‌دهد همین مساله باعث شده است که نقدینگی حقیقی اقبالی به سمت بازار نداشته باشد و ما هر لحظه شاهد خروج نقدینگی از بازار باشیم.تمامی این عوامل باعث شده بازار سرمایه متحمل فشار شود اما به نظر می‌رسد پس از این بازار شرایط بهتری را در پیش رو داشته باشد در واقع بازار به بازاری تبدیل خواهد شد که جای خرید دارد با توجه به گزارشات بسیار خوبی که از شرکت‌ها به گوش بازار رسیده است به طور مثال بانک‌ها، سیمانی ها و پالایشی‌ها گزارشات بسیار خوبی ارائه داده‌اند که همگی ممکن است در بهبود وضعیت بازار در هفته‌های پیش‌رو اثرگذار باشد در این میان معدنی‌ها گزارشات خوبی را ارائه ندادند و به نظر باید انتظار اصلاح تا 10درصد را نیز در این صنعت داشت در مجموع شرکت‌هایی که تقسیم سود داشته‌اند، وضعیت خوبی خواهند داشت علاوه بر آن در برجام نیز خبر خاصی نیست و در ماه‌های آینده نیز به نظر خبر جذابی از مذاکرات به گوش نرسد در نتیجه دلار هم به نظر نوسات شدید نخواهد داشت اما با وجود گزارشات مناسبی که از شرکت‌ها و صنایع مختلف به بازار مخابره شده، به نظر بازار از پالایشی‌ها شروع خواهد کرد و این صنعت محرک بازار خواهد شد علاوه بر این سیاستگذاری بانک مرکزی در خصوص اعمال معافیت مالیاتی بر سپرده‌های اشخاص حقوقی، سیگنال توقف رشد نرخ بهره در بازار بین بانکی را صادر کرده است و به نظر می‌رسد با تحقق این امر به اصطلاح کف بازار بسته شده باشد. در مجموع پیش¬بینی می‌شود که در روزهای باقیمانده از تابستان بازار در شرایط مناسب‌تری قرار گیرد.»
افت ارزش معاملات سهام در بورس
پارسینه: ارزش معاملات اوراق بدهی در اولین روز کاری هفته ۱۵ درصد از معاملات بازار سهام را شامل می‌شد. روز یکشنبه سهم اوراق ۲۱ درصد شد و روز دوشنبه ارزش معاملات اوراق بدهی در بورس ۴۸ هزار و ۲۵۶ میلیارد تومان بود که ۹۶ درصد معاملات بازار را تشکیل می‌داد.
در هفته اخیر، به طور میانگین ارزش معاملات اوراق درآمد ثابت در بازار سهام ۱۵ هزار و ۳۶۴ میلیارد تومان بود که نسبت به هفته گذشته افت ۴۲ درصدی داشته است. در هفته اخیر به طور میانگین ۵۵ درصد از ارزش معاملات کل بازار سهام به اوراق بدهی اختصاص داشت.
در این هفته، بیشترین رقم معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه به روز دوشنبه اختصاص داشت که بیش از ۴۸ هزار میلیارد تومان بود.
ارزش معاملات اوراق بدهی در اولین روز کاری هفته ۱۵ درصد از معاملات بازار سهام را شامل می‌شد. روز یکشنبه سهم اوراق ۲۱ درصد شد و روز دوشنبه ارزش معاملات اوراق بدهی در بورس ۴۸ هزار و ۲۵۶ میلیارد تومان بود که ۹۶ درصد معاملات بازار را تشکیل می‌داد.
روز سه‌شنبه ارزش معاملات اوراق به ۱۱ هزار و ۶۰۶ میلیارد تومان رسید که ۶۷ درصد از معاملات بازار ثانویه را شامل شد. در آخرین روز کاری هفته نیز ارزش معاملات اوراق به ۱۴ هزار و ۴۹۲ میلیارد تومان افزایش یافت که ۷۶ درصد از معاملات بازار سهام را تشکیل می‌دهد.
در هفته اخیر شاهد کاهش ارزش معاملات خرد سهام بودیم. در این هفته که شاخص بورس در مجموع ۱۱ هزار واحد نزول کرد، میانگین ارزش معاملات خرد بورس به ۳ هزار و ۴۲۸ میلیارد تومان کاهش یافت که نسبت به رقم ۳ هزار و ۸۶۱ میلیاردی هفته پیشین، افت ۱۱ درصدی داشته است.
بازار الاکلنگی سهام
بازار سهام این روزها به الاکلنگ ترس و طمع تبدیل شده است.
به گزارش صدای بورس، بورس‌بازانی که تا پیش از این به خصوص در نیمه نخست سال ۹۹ به طمع کسب سودهای بادآورده پا به عرصه بازار سهام می‌گذاشتند، این روزها به دلیل آنکه به سبب افت پی‌درپی ارزش دارایی خود متحمل زیان‌های سنگینی شده‌اند، دیگر توان پذیرش ریسک بیشتر را ندارند.
اینطور که به نظر می‌آید به‌رغم وجود برخی فرصت‌ها، وجود ریسک‌های متنوع مانع از آن می‌شود که فعالان بدون ترس و راحت به بازار سهام اعتماد کنند.
بازار سهام در روزهای گذشته به شکلی خنثی در نوسان بوده است. قیمت‌ها به شکلی کج‌دار و مریز تغییر می‌کنند و نااطمینانی آنقدر در این بازار افزایش یافته که در همدستی ریسک‌های گوناگون و متضاد سیاسی و اقتصادی نظیر تورم، قانون‌گذاری و قیمت‌گذاری دستوری تصمیم‌گیری را برای فعالان اقتصادی سخت می‌کند. بدون‌شک جای شکی نمانده که عدم‌حکمرانی درست اقتصادی در سال‌های اخیر سبب‌شده تا مردم از سرمایه‌گذاری بلندمدت رویگردان باشند اما جای شکی نیست در شرایط کنونی حتی سفته‌بازی نیز از رونق افتاده است.
نمود این رویداد را می‌توان در افت قابل‌توجه ارزش معاملات نظاره کرد. روز گذشته همزمان با ثبت رشد اندک شاخص‌کل، ارزش معاملات به‌رغم افزایش 77درصدی همچنان زیر 2هزار میلیارد تومان بود که به‌عنوان زنگ خطری برای تداوم معاملات رخ می‌کند، از این‌رو به‌نظر می‌آید که در ماه‌های پیش‌رو احتمالا همچنان فضا برای سرمایه‌گذاری بلندمدت چندان جذاب نباشد.
بازتاب سبز رنگ ناکامی
بازار سهام نخستین روز از مردادماه را با صعود ناچیز شاخص‌ها به پایان برد. در این روز نماگر اصلی بورس نزدیک به 1600 واحد افزایش یافت تا در نهایت رشد 11/ 0درصدی میانگین وزنی قیمت‌ها شاخص‌کل را در محدوده یک‌میلیون و 473هزار واحدی نگه دارد. در این روز آنچه که بیش از هر چیز توانست بر جهت‌گیری نماگر یادشده موثر باشد، افزایش نسبی قیمت‌ها در نمادهایی همچون «پارسان»، «تاپیکو» و «شپدیس» بود که در نهایت به سبب افت قیمت در دونماد شاخص‌ساز دیگر یعنی «ومعادن» و «کگل» محدود شد، با این‌حال همان‌طور که اشاره شد برآیند این کشمکش‌ها میان خریداران و فروشندگان به حدی نبود که جهتی مشخص به شاخص‌کل بدهد.
بررسی معاملات روز گذشته حکایت از آن دارد که در ابتدای معاملات این روز افزایش تقاضا توانسته شاخص‌کل را به‌عنوان مهم‌ترین دماسنج بازار سهام به سطوح بالاتری سوق دهد تا جایی که اندکی پس از شروع فعالیت روزانه بورس «تدپیکس» به میانه سطح یک‌میلیون و 477هزار واحد انتقال یافت، با این‌حال رشد یادشده که به‌نظر می‌آید تحت‌تاثیر افزایش نسبی قیمت‌ها در بازارهای جهانی طی روزهای آخر هفته قبل به‌وقوع پیوسته بود، دیری نپایید و این نماگر کم‌کم به سطح یک‌میلیون و 473هزار واحدی افت کرد. بررسی لیست بلندبالای نمادهای کامودیتی‌محور بازار سهام نشان می‌دهد که به‌رغم واکنش مثبت در ابتدای معاملات امروز عملکرد بازار سهام در نمادهای یادشده همچنان تحت‌تاثیر روند هفته‌های اخیر کالاهای اساسی در بازارهای جهانی است. بسیاری از نمادهای فعال در صنایع پتروشیمی و فلزات اساسی در روزهای اخیر افتی آهسته و پیوسته داشتند که افت یادشده در این روز مجددا ادامه پیدا کرد.
اما بررسی نماگر هموزن نشان از آن دارد که در روز یادشده بی‌تحرکی قیمت‌ها تنها محدود به نمادهای کوچک بازار نبوده است. در روزهای اخیر اگرچه در برخی از موارد همزمان با افت شاخص‌کل نمادهای کوچک منجر به رشد اندک شاخص هموزن می‌شدند، با این حال در روز شنبه به وضوح دیده شد که پس از افت شاخص به زیر یک‌میلیون و 472هزار واحد در روز چهارشنبه بازار میل آن دارد تا به مانند بازارهای جهانی اندکی از مسیر نزولی خود دست بردارد و با رفتن به فاز اصلاح خفیف به تنفس قیمت‌ها میدان بیشتری بدهد.
دلیل این رویداد هرچه که باشد نمی‌توان این نکته را نادیده گرفت که چنین عملکرد ضعیفی در بورس آن‌هم در شرایطی که افق روشنی پیشروی بازار سهام نیست ناشی از این واقعیت است که سرمایه‌گذاران چه حقوقی باشند و چه نهادی دیگر به مانند گذشته بازار پرریسک سهام را فضای مناسبی برای سرمایه‌گذاری تلقی نمی‌کنند. شاید بتوان مهم‌ترین نکته این روز بازار سهام را افزایش 77درصدی ارزش معاملات خرد نسبت به روز قبل دانست. در این روز ارزش این سنجه معاملات به 1728میلیارد تومان رسید که در مقایسه با 975میلیارد تومان روزهای قبل تغییری محسوس را نشان می‌دهد. نکته دیگر اینکه همزمان با افزایش ارزش معاملات خرد، خالص تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی نیز نسبت به‌روز قبل از آن افزایش نیافت و خروج خالص تنها 40میلیاردتومان از این بازار توانست به نوعی از افزایش آرامش در بازار حکایت کند، با این‌حال حتی با درنظرگرفتن چنین اعداد و ارقامی نمی‌توان انتظار داشت که بازار این روزها از سوی فعالان خرد و کلان با دیدی مثبت نگریسته شود، در واقع همان‌طور که پیشتر گفته شد روند حرکتی شاخص‌ها به سمت صعود طی روزهای اخیر آنقدر به سمت فضایی خنثی گرایش دارد که به زحمت می‌توان تغییرات آن را مثبت ارزیابی کرد. جهت حرکت قیمت‌ها در روزهای گذشته حاکی از این واقعیت است که اگر در روزهای پیش‌رو شاهد افزایش معنادار تقاضا نباشیم احتمالا باید خود را برای ریزش بیشتر شاخص‌کل آماده کنیم. البته این به آن معنا نیست که بازار در تمامی نمادها رو به‌سوی افول خواهد گذاشت، با این‌حال می‌توان انتظار داشت که در صورت افت مجدد قیمت‌های جهانی فضای نااطمینانی در بازار داخلی بر عوامل مثبت چربش داشته باشد و بی‌اعتمادی ایجاد شده در سال‌های اخیر مجددا به رخ‌نمایی درمیان مردم ادامه دهد.
در کشاکش بحران‌ها
بورس تهران سال‌های پر فراز و نشیبی را پشت‌سر گذاشته است. این بازار از ابتدای شکل‌گیری و پس از رویداد انقلاب اسلامی که منجر به تعطیلی موقت آن شد تا امروز که به یک بازار چند ده‌میلیون نفری تبدیل شده، همواره در بزنگاه‌های مختلف دستخوش تغییر و تحولات گوناگونی بوده که می‌توان تمامی آنها را از حیث آثار نهادی و قیمتی در این بازار مورد بررسی قرار داد، بنابراین اگر بخواهیم از این زاویه به این بازار نگاه کنیم می‌توان اینطور نتیجه گرفت که بورس تهران تفاوت چندانی با بازارهای مالی دیگر جهان ندارد.
در یک نگاه ساده‌انگارانه بازار سهام ایران از آنجایی که به مانند هر بازار مالی دیگری در اقصی‌نقاط جهان از اخبار و رویدادهای متنوع و مختلفی اثر می‌پذیرد یک بازار معمولی است که می‌توان آن را به مانند هر بازار دیگری نگریست. در این نگاه سطحی که البته غلط هم نیست، این بازار هم دستخوش نوسانات گوناگونی است و به مانند تمامی نهادهای بشری که در دهه‌های گذشته رو به پیشرفت و اصلاح گذاشته‌اند، مسیر مشابه را پیموده است.
با این حال در یک نگاه دقیق‌تر می‌توان فهمید که تمامی تحولات کلانی که بر این بازار اثر می‌گذارند، شباهت چندانی با آنچه که در اقصی‌نقاط جهان روی می‌دهد، ندارند. امروزه نه‌فقط بازارهای مالی کشور بلکه تمامی بازارهای دارایی در بستری فعالیت می‌کنند که رویدادهای پیرامون آنها تشابه چندانی به سایر کشورهای جهان ندارد. اگر این واقعیت را در نظر بگیریم که هر بازاری تنها بخشی از تصویر کلان اقتصاد و پازل به‌هم‌پیوسته متغیرهای آن است، باید با این مساله نیز کنار بیاییم که ریسک‌ها و فرصت‌های موجود در بازار سهام کشور ما به کلی با آنچه که در بسیاری از کشورهای جهان روی می‌دهد، تفاوت دارد. اقتصاد ایران در شرایطی گذران عمر می‌کند که تقریبا در طول ۱۱سال‌گذشته خالص سرمایه‌گذاری در آن صفر بوده است.
ایران تورمی بالا را نسبت به متوسط جهانی شاهد بوده و تمامی مبادی رسمی آن برای دسترسی به بانکداری جهانی مشمول تحریم بوده است. همین امر سبب‌شده تا رویکردها نسبت به فعالیت اقتصادی در این کشور بسیار محتاطانه و از این‌رو کوتاه‌مدت باشد. به‌عبارت ساده‌تر در جامعه ایران نه فقط طبقه ثروتمند مرفه بلکه حتی کم‌درآمدترین مردم نیز که سرمایه‌های خردی در اختیار دارند سعی می‌کنند تا دارایی خود را در بخش‌هایی به‌کار ببرند که ریسک گیرافتادن پول یا به‌عبارت دیگر کاهش نقدشوندگی در آن حداقلی باشد. دقیقا به همین دلیل است که بازار طلا و سکه به‌علاوه ارز یکی از محبوب‌ترین بازارها در طول دهه‌های اخیر در بطن اقتصاد ایران بوده است. به بیان ساده‌تر اگر بخواهیم بگوییم تمامی ضعفی که در مهار تورم و مهم‌تر از آن حکمرانی اقتصادی نشان داده شده، سبب‌شده تا رفتار مردم در مواجهه با فرصت‌های سرمایه‌گذاری به تدریج تغییر کند.
نمود ناکارآمدی در بازار سهام
اما فارغ از تمامی سخنانی که در مورد کلیت رفتار مردم در مواجهه با شرایط اقتصادی کنونی گفته شد، می‌توان به وضوح دید که نااطمینانی‌ها در بازار سهام بازتابی بسیار مخرب‌تر داشته است. بورس تهران این روزها در شرایطی با آثار افت قابل‌توجه قیمت‌ها در میانه سال99 دست به گریبان است که مطالعه عوامل شکل‌دهنده به وضعیت بورس در آن سال نشان می‌دهد، فعالان بازار علاقه بسیاری به حفظ ارزش دارایی خود داشته‌اند.
دلیل این علاقه وافر را می‌توان در داغ‌شدن پول جست‌وجو کرد که در سال‌های قبل از خود را در قالب رشد قابل‌توجه قیمت دلار نمایان کرد، در واقع افزایش قابل‌توجه نقدینگی در سطح جامعه سبب‌شده بود تا افزایش ضعف دولت وقت در کنترل قیمت ارز به عطش مردم برای تبدیل ریال خود به هر آنچه که توان قیمت‌گذاری دلاری دارد یا خود را با تورم انطباق می‌دهد، بیفزاید. همین امر سبب شد تا بازار پر ریسک سهام که در آن زمان برای بسیاری از نمادها سودای رسیدن قیمت‌ها به ارزش جایگزینی را داشت نیز رونق بگیرد. در آن زمان رشد قیمت ارز، در کنار صعود بهای کامودیتی در بازار جهانی به یاری تورم آمد و وقایعی را رقم زد که همچنان بسیاری از مردم با آنها دست به گریبان هستند.
اما نکته مهم این است که دلیل وقوع چنین اموری صرفا این بود که فضای کلان اقتصاد کشور به‌نحوی هدایت نشده بود که بتواند با این تندباد تورمی مقابله کند. حالا نیز در اوج رکود معاملاتی بورس و رویگردانی مردم عادی از بازار سهام شاهد تداوم چنین وضعیتی هستیم. بازار سهام در شرایطی یک سال‌و نیم گذشته را به انتظار برجام نشست که هیچ افق روشنی برای برون‌رفت از کمای معاملاتی کنونی مشاهده نمی‌شود.
ارزش معاملات به شکلی پایدار به زیر 2هزار میلیاردتومان رسیده است و اقتصاد ایران نیز اگرچه می‌تواند به‌طور بالقوه مجددا با فشار تورم رونقی پوشالی را در بازارهای دارایی به نمایش بگذارد، با این‌حال قادر به تحمل این واقعیت نیست که اولا مردم دیگر قدرت خرید سال‌های قبل را ندارند که پول اضافی خود را به بورس بیاورند و ثانیا حتی اگر پای چنین پولی درمیان بود می‌توانستند، آن را در شرایطی که رشد قیمت‌ها به شکلی سریع اتفاق می‌افتد، بار دیگر برای بخت‌آزمایی تورمی به سمت بازار سهام بیایند. تمامی این‌ها در حالی رخ داده که بحق می‌توان گفت قیمت در بسیاری از نمادها آنقدر پایین است که اگر صرفا به تحلیل‌های بنیادی اکتفا کنیم و بار سنگین عدم‌اطمینان را در نظر نگیریم، سرمایه‌گذاری نکردن در این بازار به فرصت سوزی می‌ماند.
به کجا خواهیم رفت؟
درحالی‌که این روزها همه انتظار دارند تا بازار هرچند اندک بتواند مجددا پا به مسیر صعود بگذارد، با این حال تمامی عوامل گفته شده همچنان سایه سنگین خود را بر سر بازار سهام حفظ کرده‌اند، از همین‌رو اگرچه بورسی‌ها بنا بر تحلیل‌های انجام‌شده از درآمد آتی شرکت‌ها فضا را برای سرمایه‌گذاری مناسب می‌بینند، اما نمی‌توان منکر این شد که در فضای پر ابهام سیاستگذاری کلان به‌خصوص معلق‌ماندن مسائلی که به‌طور مستقیم با مقوله ریسک‌های سیستماتیک همانند تحریم‌ها و قانون‌گذاری سر و کار دارند، گذر از شرایط کنونی نیازمند توجه ویژه به شرایط روانی حاکم بر بازار است.
اگر قرار باشد که فعالان بازار سهام با خیال راحت سرمایه خود را به سمت این بازار گسیل کنند، ابتدا باید محیطی امن از لحاظ تصمیمات اقتصادی و سیاسی برای آنها فراهم شود. البته این مساله تنها مختص فعالان بورسی نیست و کلیه فعالان اقتصادی را شامل می‌شود، اما باید به این نکته دقت کرد که اثرپذیری بالای قیمت‌ها از شرایط فعلی می‌تواند حساسیت‌ها در این بخش اقتصاد را افزایش دهد.
از این‌رو به‌نظر می‌رسد که شاید محتاط بودن در وضعیت کنونی چندان بد هم نباشد، چراکه سودنکردن در هر بازاری بهتر از زیان کردن در آن است. ممکن است افرادی که در حال‌حاضر در بازار سهامداری می‌کنند در ماه‌های آتی به لطف تورم و یا دلایلی که به تورم می‌افزاید، سود خوبی در این بازار کسب کنند، اما باید به این نکته توجه داشت که مجموعه مهمی از عوامل نظیر توافق برجام یا افت شدید قیمت‌های جهانی ناشی از نرخ بهره یا رکود نیز هستند که ممکن است فضایی معکوس را در بازار سهام رقم بزنند، از این‌رو شاید بتوان گفت افرادی که زیان نکردن را به‌جای سود کردن مدنظر قرار داده‌اند با توجه به سابقه بد بورس در ماه‌های اخیر بتوانند مزد ترس خود را بگیرند و از احتیاط‌کردن بیش از ریسک‌کردن مطلوبیت کسب کنند.
به گزارش دنیای اقتصاد، البته در شرایط کنونی که تورم انتظاری در داخل کشور در سطح بالایی قرار دارد، نمی‌توان تمامی نمادها را به یک شکل قضاوت کرد و باید توجه داشت که بسیاری از نمادهای ریالی برخلاف دلاری‌ها می‌توانند شانس صعود را در ماه‌های پیش‌رو داشته باشند، از این‌رو اگرچه شاید در بلندمدت و میان‌مدت نتوان به شکل کلی بورس را برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مکانی مناسب دانست اما شاید در آینده نزدیک شاهد افزایش نوسان‌گیری در برخی از نمادها باشیم.
شاخص کل با افت ۶۹۵ واحدی معاملات را به پایان برد
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز ۰.۰۴درصد افت کرد اما شاخص هموزن با رشد ۰.۰۶درصدی همراه شد.
اقتصاد آنلاین؛ در پایان معاملات امروز، شاخص کل بورس پس از افت ۵۹۵واحدی در ارتفاع یک میلیون و ۳۳۴هزار واحد قرار گرفت و همچنین شاخص کل هموزن نیز با افزایش ۰.۰۶درصدی مواجه شد.
آخرین قیمت افت معاملات خرد سهام ۹۰نماد حداقل سه درصد نسبت به قیمت روز قبل آنها افزایش یافته و ۹۸نماد با کاهش بیش از سه درصدی قیمت همراه بوده‌اند.
حقیقی‌ها امروز در حدود ۳۵۰میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج کردند. نمادهای «شستا»، «کدما»، «شتران»، «خودرو»، «بشهاب»، «شبندر» و «خساپا» در گروه پرتراکنش‌های بورس و نمادهای «فزر»، «تجلی»، «کرمان»، «سمگا»، «فرابورس»، «گدنا» و «حسیر» در گروه پرتراکنش‌های فرابورس قرار گرفتند.
ارزش کل معاملات خرد بورس و فرابورس نیز در مجموع به دو هزار و ۵۵۵میلیارد تومان رسید.
- «جیران» رفع توقیف شد
- رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران: موافق معاملات اینترنتی طلا نیستیم
- پیش‌بینی بورس یکشنبه / رنگ شاخص عوض می‌شود؟
- مدیرعامل کارخانجات تولیدی شهید قندی: شرکت کارخانجات تولیدی شهید قندی یک شرکت بی رقیب در حوزه مخابرات است
- افزایش پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزندآوری در بانک ایران زمین
- پول هوشمند و حرفه ای آماده ورود به بازار سرمایه
- اختصاص ۱۰ میلیارد تومان از سوی شرکت ملی نفت برای حفظ جنگل‌های زاگرس
- ارزش خرید تضمینی گندم به مرز ۸۳ هزار میلیارد تومان رسید
- ۴۵ درصد از خانوارهای ایرانی در نا امنی شدید غذایی هستند
- قرمز پوشی بورس در آخرین روز معاملاتی هفته
- وضعیت سبد سهام عدالت در ۲۳ شهریور
- تورم سومین اقتصاد جهان صعودی شد
نشر مطالب با ذکر نام روزنامه عصر اقتصاد بلامانع است. عصر اقتصاد مسئولیت مطالب از سایر منابع را عهده دار نمی باشد.
دیدگاه شما