تحقيق در مورد بورس و اهميت ابزارهاي مالي
بخشی از متن تحقيق در مورد بورس و اهميت ابزارهاي مالي :
بورس و اهمیت ابزارهای مالی
در این مقاله ابتدا به بیان مبانی بازار بورس پرداخته و سپس تلاش شده است که اهمیت ابزارهای مالی بورس در ایران بویژه نقش آنها در گسترش بازارهای پول و سرمایه, مورد بررسی قرار گیرد. در پایان پیشنهادهای اساسی ارائه شده است.
مقدمه
بورس اوراق بهادار, بازار متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران و یا معامله گران طبق مقررات قانون بازار اوراق بهادار, مورد داد و ستد قرار می گیرد و به صورت شرکت سهامی عام تاسیس و اداره می شود.
در دو دهه اخیر, پیچیدگی و تنوع ابزارهای مالی گسترش چشمگیری در اروپا, آمریکا و کشورهای خاور دور داشته, حتی پاره ای از این ابزارها در بازارهای مالی بین المللی مورد معامله قرار گرفته و بازارهای سرمایه در این ارتباط به شدت جهانی شده اند. با جهانی شدن بازارهای مالی در سراسر دنیا, واحدهای اقتصادی که در هر کشور در جستجوی سرمایه و تامین مالی می باشند, دیگر ناچار نیستند خود را به بازار داخلی محدود کنند.
پیشرفتهای تکنولوژیک, یکپارچگی و کارآیی بازارهای مالی جهانی را افزایش داده است. پیشرفت وسایل و ابزارهای ارتباطی, مشارکت کنندگان دربازار را در سراسر جهان به هم می پیوندد و در نتیجه می توان سفارشها را در طول چند دقیقه به انجام رساند.
پیشرفت تکنولوژی کامپیوتر, همراه با پیشرفت شبکه ارتباطات, انتقال اطلاعات لحظه به لحظه درباره بهای اوراق بهادار و دیگر اطلاعات ضروری اهميت بازار ثانويه را به سرمایه گذاران, در اغلب نقاط جهان میسر کرده است. بنابراین, بسیاری از سرمایه گذاران می توانند به بازار جهانی نظارت داشته باشند و در عین حال تجزیه و تحلیل کنند که این اطلاعات چه تاثیری بر وضع خطرساز و بازده مجموعه ابزارهای مالی آنها دارد.
تاریخچه مختصری از بورس در جهان
واژه بورس از نام خانوادگی شخصی به نام وارند بورس گرفته شده که در اوایل سده پانزدهم در شهر بروژبلژیک زندگی می کرد و صرافان شهر در برابر خانه او گرد هم می آمدند و به دادو ستد کالا و پول می پرداختند. بعدها نام او به مکانهایی اطلاق شدکه محل داد و ستد پول, کالا و اسناد مالی و تجاری بوده است.
نخستین مرکز بورس اوراق بهادار جهان, سال 1460 میلادی اهميت بازار ثانويه در شهر انورس کشور بلژیک تاسیس شد. اما باید توجه داشت که اگر شرکتهای سهامی متولد نمیشدند, بورس هرگز قابلیت تولد نمییافت, در این مورد باید منشأ نخستین شرکتهای سهامی را در روسیه تزاری که در سال 1553 و همچنین کمپانی هند شرقی انگلستان در سال 1602 میلادی شکل گرفتند, جستجو کنیم.
به هنگام جهش معاملات بورس و تحقق آن, دولتهای اروپایی, مانند: انگلستان, آلمان و سوئیس, قوانین و مقررات ناظر بر فعالیت این نهاد را وضع کردند. پیش از اینکه امنیت سرمایه گذاری به خطر افتد, ضمانت اجرای قانون وضع شد تا از هرگونه تقلب و تزویر و پایمال شدن حقوق صاحبان سهام جلوگیری شود.
بورس در ایران
بازار متشکل سرمایه در ایران کاملاً نو و با سرعت فوق العاده ای در حال دگرگونی و تکامل است. بازار سرمایه به معنای بازاری است که در آن تقاضای وجوه بلندمدت تامین می شود. بازار سرمایه با تاسیس بانک برنامه در سال 1325 که بعدها بانک اعتبارات صنعتی نامیده شد, بوجود آمد. بیش از آن اعتبارات بلندمدت که مقدار آن قابل توجه نبود به طور عمده از راه وامهای بانک ملی ایران تامین مالی می شد. تنظیم نخستین برنامه عمرانی هفت ساله و اجرای آن از سال 1328 لزوم ایجاد بانکهای توسعه ای و تخصصی را برای تامین منابع مالی بلندمدت نمایان ساخت. در سال 1338 بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران با مشارکت بخش خصوصی و موسسات خارجی به عنوان نخستین بانک تخصصی تاسیس شد که هدف از ایجاد آن کمک به گسترش فعالیتهای بخش خصوصی در صنعت و معدن بود.
تحولات سریع اقتصادی- اجتماعی دهه 1320 اهمیت روزافزون بازار پول و سرمایه در کشور, تدوین قوانین جامعی را که ناظر بر فعالیتهای پولی و مالی باشد, اجتناب ناپذیر ساخت. در این مورد توسعه منابع بازار پول و سرمایه بیش از همه در شبکه بانکی کشور گسترش یافت.
در ارتباط با تاسیس و شکل گیری بورس اوراق بهادار تهران نخستین بار در سال 1315 شمسی وان لوتر فلد بلژیکی مطالعاتی درباره تاسیس بورس اوراق بهادار در تهران انجام داد و طرح و اساسنامه و نظامنامه داخلی آن را نیز تهیه کرد, لیکن بروز جنگ جهانی دوم در شهریور 1320 و عدم ثبات سیاسی و اقتصادی سالهای اولیه سلطنت پهلوی دوم, تاسیس بورس را در ایران به تاخیر انداخت. قوانین تجاری ایران نیز در مورد (بورس) ساکت بود و نخستین بار ضمن ماده 20 قانون تاسیس اتاق بازرگانی مصوب 7 دیماه 1333 به موضوع بورس اشاره
شد و طی آن از وزارت اقتصاد خواسته شد نظرات اتاق بازرگانی را درباره مسائل مربوط به بورس, مورد توجه قرار دهد. بالاخره در اردیبهشت 1345 قانون تشکیل بورس اوراق بهادار به تصویب رسید و بوسیله وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد و از بانک مرکزی درخواست شد که نسبت به اجرای مفاد آن قانون اقدام کند. بورس تهران در بهمن 1346 با انجام معاملات روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران فعالیت خود را آغاز کرد. در سال 1347 سهام چند شرکت جدید تولیدی به بورس راه یافت و اسناد خزانه و قبوض اصلاحات اراضی عباس آباد نیز در بورس قابل معامله شد.
از سال 1368 در چارچوب برنامه نیمسال اول توسعه اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی, تجدید فعالیت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان زمینه ای برای اجرای سیاست خصوصی سازی مورد توجه قرار گرفت. در واقع سیاستگذاران اقتصادی در نظر داشتند که بورس اوراق بهادار, با انتقال پاره ای ازوظایف تصدیهای دولتی به بخش خصوصی, جذب نقدینگی و گردآوری منابع پس انداز پراکنده و هدایت آن به سوی مصارف سرمایه گذاری, در تجهیز منابع توسعه اقتصادی و انگیزش موثر بخش خصوصی برای مشارکت فعالانه در فعالیتهای اقتصادی, نقش مهم و اساسی داشته باشد.
در سالهای 1367 تا 1376, تعداد بنگاههای اقتصادی پذیرفته شده در بورس تهران از 56 به 263 شرکت افزایش یافت. در همین دوره, میانگین ارزش معاملات سالانه, حدود 180 درصد افزایش یافت که در مجموع, به فراهم آوردن 391/5 میلیارد ریال برای تامین منابع مالی مورد نیاز فعالیتهای مولد اقتصادی در اقتصاد ایران انجامیده است.
همچنین در سالهای 1376 تا 1385 تعداد بنگاههای اقتصادی پذیرفته شده در بورس تهران از 263 شرکت به بیش از 420 شرکت افزایش یافت که رشد کمی مناسبی را نشان می دهد.
با این حال, عملکرد بورس اهميت بازار ثانويه اوراق بهادار تهران نشان می دهد که بازار متشکل سرمایه, در عمل جایگاه واقعی و شایسته خود را در اقتصاد ملی به دست نیاورده است؛ به گونه ای که میانگین سهم منابع تامین شده توسط این نهاد در مقایسه با تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی, از مرز 6/1 درصد فراتر نرفته است.
اگر بخواهیم بازار سرمایه پیشرفتهای قابل ملاحظه ای داشته و در دراز مدت به فعالیت اقتصادی خود ادامه دهد باید بتواند به عنوان یک وسیله موثر و کارا برای بسیج منابع و پس انداز مورد استفاده دولت و بخش خصوصی قرار گیرد.
مزایای شرکتها در بازار بورس
یکی از ارکان اصلی محیط عملیاتی شرکتها, بازار مالی است که از بازارهای پولی و بازارهای سرمایه بوجود می آید. بازارهای سرمایه از بازارهای اوراق بهادار دست اول (بازار اولیه) و بازارهای اوراق بهادار دست دوم (بازار ثانویه) تشکیل میشوند. (ریموند پی, 1380)
به لحاظ اقتصادی, یکی از وظایف مهم بازارهای مالی, تسهیل تشکیل سرمایه است. شرکتهایی که درصدد تامین مالی بر می آیند, اوراق بهادار (داراییهای مالی) خود را در برابر پولی که واسطه های مالی یا خود پس انداز کنندگان می پردازند, مبادله می کنند. سپس شرکتها آن وجوه را به صورت سرمایه واقعی (داراییهای واقعی, مانند: ساختمان, زمین ;) تبدیل می کنند. فراگرد شکل گیری سرمایه به روش مستقیم و غیرمستقم به قرار زیر است:
بطور کلی بازار دست اول, دو ویژگی عمده دارد:
اول: بازاری است که در آن تشکیل سرمایه صورت می گیرد.
دوم: سهام و اوراق قرضه منتشر شده شرکتها, برای نخستین بار در این بازار عرضه می شوند و مورد معامله قرار میگیرند.
در برابر دادو ستدهای بعدی, اوراق بهادار (داراییهای مالی) در بازارهای دست دوم (ثانویه) انجام می شود. بنابراین بورس اوراق بهادار یک بازار ثانویه سهام است که در این بازار, سهامی که پیشتر منتشر شده است خرید و فروش می شود. (خدابخش, 1384)
مزایای حضور شرکتها در بازار ثانویه به قرار زیر است:
1 استفاده از معافیت های مالیاتی: شرکتهایی که در بورس مورد پذیرش قرار میگیرند تا مادامی که از لیست سازمان بورس و اوراق بهادار خارج نشده باشند, می توانند نسبت به نرخ مقطوع مالیات از 10 درصد معافیت بهره مند شوند.
2 امکان افزایش سرمایه از راه بازار و امکان توسعه فعالیت: در بورس به جهت تمرکز سرمایه و تشکیل بازار هدفمند, امکان افزایش سرمایه بسیار ساده تر از زمانی است که شرکتها در این بازار حضور نداشته باشندو در چنین حالت هزینه های بیشتری را متحمل می شوند.
3 انتشار اوراق قرضه: براساس قانون تجارت این امکان برای شرکتهای سهامی عام امکان پذیر است.
4افزایش رقابت: بازار بورس برای شرکتهای پذیرفته شده این امکان را فراهم می آورد که سهام آنها مورد معامله اهميت بازار ثانويه قرار گرفته, در برابر رقبای خود ارزش واقعی آنها تعیین شود.
5کسب وجهه و اعتبار: ورود بورس و عبور از فیلترهای نظارتی و کنترلی آن موجب افزایش اعتبار آنها شده, موجبات منافعی را برای شرکت فراهم می سازد.
.6امکان افزایش دریافت تسهیلات از سیستم بانکی.
.7استفاده از ارزیابی عملکرد مدیران و کارشناسان بازار.
.8تعیین ارزش روزانه کل شرکت توسط بازار.
.9ارائه عملکرد تصمیم گیری مدیران با توجه به تغییرات قیمت سهام.
10 ایجاد تغییرات اساسی و شفاف سازی در سیستم های گزارش دهی مالی و برنامه ریزی شرکت.
نقش ابزارهای مالی
فرهنگ اصطلاحات تخصصی مالی, واژه instrument را بعنوان ابزار مالی شناخته و آن را بعنوان یک سند رسمی و قانونی مانند سهام و اوراق قرضه و یا سایر ابزارهای مالی تعریف می کند.
داراییهای مالی بعنوان داراییهای نامشهود طبقه بندی می شوند. مالکیت دارایی مشهود با انتشار یکی از انواع داراییهای مالی, ابزار بدهی یا ابزار سرمایه تامین مالی می شود. این داراییها به سه گروه طبقه بندی می شوند:
گروه اول: بدهیای که ادعای مقابل آن ثابت است. صاحب بدهی (دارنده اوراق) از سود, مبلغ ثابتی را مطالبه می کند که از این رو این ابزار را (ابزار با درآمد ثابت) می نامند.
گروه دوم: صاحب سرمایه (دارنده سهام یا سهامدار) از سود, مانده را مطالبه میکند, به عبارت دیگر پس از پرداخت به دارندگان ابزار بدهی, مبلغی بر مبنای عایدات به دارنده این دارایی می پردازد.
گروه سوم: برخی از اوراق بهادار آمیزهای از هردو گروه را مطالبه می کنند, و ابزار مالی در اختیار آنها دوزیستی یا دو رگه نامیده می شود که سهام ممتاز و اوراق قرضه قابل تبدیل از این گروه هستند.
غیر از سه گروه یادشده, ابزارهای مشتقه ای نیز وجود دارند که مشتق شده از داراییهای مالی یاد شده می باشند. به عبارت دیگر در برخی از قراردادها, طرف قرارداد یا ناچار است و یا این حق را دارد اهميت بازار ثانويه که یک دارایی مالی را در زمانی در آینده بخرد یا بفروشد. بهای اینگونه قراردادها از بهای آن دارایی مالی, گرفته شده است. از این رو این قراردادها را اوراق مشتقه مینامند. مهمترین این ابزارها, قراردادهای آتی یا آینده و قرارداد اختیار معامله هستند. این ابزارها امکان کنترل خطر سپرده داراییهای مالی یا امکان مقابله با خطر انتشار آنها را به مدیر اهميت بازار ثانويه می دهد.
قراردادهای آتی یا آینده, موافقتنامهای است که به موجب آن طرفین موافقت میکنند که معامله یک دارایی مالی را با بهای از پیش تعیین شده, در زمانی مشخص, در آینده انجام دهند. بنابراین یک طرف با خرید دارایی مالی و طرف دیگر با فروش آن موافقت می کند. هر دو طرف موظف به اجرای قرارداد هستند و هیچ یک از آنها نباید کارمزدی مطالبه کند. در مقابل قرارداد اختیار معامله, به دارنده قرارداد اختیار میدهد اما او را موظف نمی کند, که یک دارایی مالی را به بهای مشخص از طرف دیگر بخرد یا به او بفروشد. خریدار قرارداد باید مبلغی را به فروشنده بپردازد که آن را بهای اختیار یا حق شرط می گویند. هرگاه اختیار معامله به دارنده اختیار این حق را بدهد که از طرف دیگر دارایی مالی بخرد, این اختیار را اختیار خرید می گویند. اگر اختیار به دارنده اختیار این حق را بدهد که دارایی مالی را به طرف دیگر بفروشد, این اختیار را اختیار فروش می نامند.
دلایل خروج ۱۶۰ هزار میلیارد از بورس + ۵ درخواست فوری ۱۴۲ فعال از عشقی
۱۴۲ فعال بازارسرمایه با اعلام دلایل بی اعتمادی و خروج ۱۶۰ هزار میلیارد تومان، خواهان ۵ اقدام فوری و کوتاه مدت از سوی رییس سازمان بورس شدند.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، آشفتگی ماه های اخیر بورس در حالی همچنان با عدم حمایت عملی دولت و ارایه راهکارهای خروج از بحران توسط مسئولان ادامه دارد که 142 فعال بازار سرمایه شامل سهامداران، کارگزاران، مدیران و کارشناسان با ارسال نامه ایی سرگشاده به مجید عشقی، دلایل بی اعتمادی و خروج 160 هزار میلیارد تومان را اعلام و خواهان 5 اقدام فوری و کوتاه مدت شدند.
متن نامه:
همانگونه که مستحضرید بازار سرمایه روزهای سخت و بحرانی را می گذراند و به علت از دست رفتن اعتماد عمومی شاهد کوچ 160 هزار میلیارد تومان از این بازار بوده ایم و درحال حاضر این بازار از عدم نقدینگی رنج می برد و شاهد ورود سیل نقدینگی و سوداگری در دیگر بازار ها از جمله ارز ، ملک ، خودرو ، کالا و مواد غذایی هستیم.
این بازار نقش اساسی در تامین مالی شرکتها و کمک به اجرای طرح های نیمه تمام شرکتها ایفا می کند و در شرایطی که 100 میلیارد دلار پروژه در بخش های نفت و گاز و پتروشیمی و. تعریف شده با حمایت از بازار سرمایه می توانیم به شتاب گرفتن این پروژه ها کمک کنیم.
سیاست های مختلف همچون قیمت گذاری دستوری، حذف مشوق های مالیاتی و عدم توجه به مزیت تولید، منجر به فرار سرمایه ها از بازارسرمایه به بازارهای موازی شده و بدیهی است این کوچ نقدینگی موجب تورم افسارگسیخته و فشار مضاعف به مردم شده و شرایط گذران زندگی را سخت تر از همیشه کرده و هیچ منفغتی هم برای بنگاه های معظم بوجود نیاورده و تمام نقدینگی به جای شرکت در افزایش سرمایه، عرضه اولیه و رونق بازار ثانویه به عنوان محرک سرمایه گذاری در بازار اولیه، فقط صرف سوداگری شده است.
لذا بازگشت بازار سرمایه به روال طبیعی می تواند علاوه بر جذب نقدینگی سرگردان جامعه و کاهش تورم، موجب تشکیل سرمایه ثابت و رونق و توسعه کسب و کارهای ملی شود.
در این شرایط جهت بازگشت اعتماد و جریان نقدینگی به سمت بازار سرمایه، نیازمند اقدامات فوری و کوتاه مدت از طرف ارکان بازار سرمایه هستیم و در ادامه به دسته ای از این اقدامات که با فوریت در دسترس و ید مدیریت این بازار است اشاره می شود:
ممنوعیت فروش صندوق های توسعه و تثبیت و بازارگردانانی که تعهد خرید را انجام نمی دهند
فراهم ساختن امکان خرید صندوق های توسعه و تثبیت در دامنه مثبت
الزام صندوق های درآمد ثابت بزرگ در رعایت حداقل نصاب خرید سهام و افزایش حد نصاب خرید سهام
تعلیق عرضه اولیه های و پذیره نویسی های جدید، تا زمانی که بازار به روال طبیعی برگردد. (حداقل پایان سال ۱۴۰۱)
حذف معاملات الگوریتمی و خاموش کردن ربات ها
همواره تصحیح سیاست های کلان پولی و مالی و عدم دخالت دولت در قیمت گذاری بازارها، دارای اهمیت بسیار بالاتری است که پیگیری مستمر نهاد ناظر را می طلبد و خواسته اساسی امضا کنندگان این نامه است .
امضاکنندگان:
فردین آقا بزرگی
حسین زمانی درمزاری
جلال روحی
کاظم نادرعلی
امیر کاویان
بهنام صمدی
سالار صفایی
سید علی طباطبایی
سید مهدی طباطبایی
مریم محبی
حامد مددی
علیرضا عصاری
سینا رهبر شهلان
سعید فلاح
علی ضیا
مهدی ساسانی
مجتبی معتمد نیا
وحید کشمیری
سید علی موسوی
امیر سیدی
امید رضایی
میثم صمدی
علی رضا شاهکویی
احمد جانجان
الهام معصوم زاده
قاسم حقانی نسب
پرویز خالقی
سعید فلاح
فرزین طهماسبی
مهران باباپوران
پرویز جلیلی
اشکبوس شرفی
امیر علی قنبری
مهدی افشار اعلم
علی رضا سولگی
زینب حمیدی
حمید مهدوی
نعیمه صفوی
امیر رستمخانی
محسن عباسی سروی
حمیدرضا محمدی
سعید غلام زاده
محمود خدابخشی
رضا اعتدال
حمید خامنه
مهران فهیمی
مریم عبدالهی
مهدی راد
خانم ندا عباس
اشکان رجبی
مهردادخسروی
خسرو شهرزاد
ماکان ریاحی
مهناز بهرامی
علی رضائی
یاسین سعادتخواه
حسین بداغی
فرزین رجب زاده
آرش کریمی
ارش اسماعیلی
الهه قریشی
رحمان یوسفی
محمد حیدری اوج تپه
نجم الدین موسوی
رقیه جعفری زاد
روحا الله بسحاق
محمد قاسمی
محمد صادق کمالوندی
علی پوربهاالدینی
سید فاطمه رجائی
علی حاتمی
بردیا خسروانی
سعید متین
رضا جلالی
زینب یزدانی
محمدرضا حسنی زاده
احمد تنگساری
مصطفی بور بور
مصطفی خالقی افر
فاطمه دهقان نژاد
عباس امین
سمیرا مرتضوی
سید اهميت بازار ثانويه محمد رضا موسوی
محمدجواد زارعان
شهرام ناصر نژاد
آرزو پرویز
امید سلطانیها
آرش نوذری
بابک حضی نیا
مهدی لطفی
علی اصغر بهرام
افشین دهقانی
نسرین طریقتی
نعمت عیسی آباد
امید قایمی
اسماعیل محمد زاده
حسین گودرزی
سامی جباری
محمدفولادیان
فرهاد مسافر
مهدی پاینده
فرزین رجب زاده
سید هادی موسوی
مرتضی مریمی
حسین کریمی
فرزین طهماسب
مهران باباپوران
علی نازککار
مهدی تهرانی
یوسف علی زاده
الهه شهبازی
شیرین السادات میرهاشمی
سعید انصاری
اشکبوس شرفی
عباس دادرس
احسان خاتونی داریان
احمد جانجان
جواد فلاحیان
مهدی گبرلو
مهین منصوری
محسن جلالی
حسن دلجویی
امیر شجاعی
فرشاد طهماسب
مجید مویدی
برزو حق شناس
علی رضا نجفی
علی رضا شهریاری
سلمان صالحی دلاور
محسن صالحی دلاور
جواد کشاورز
مهرداد گلابی
ابراهیم دیلم
علی محمودیان
رضا حبیب تمر
مرتضی موسوی
رها پیروی
محمد صمدی
تحقیقات بازار چیست؟ مراحل و اهمیت تحقیقات بازار
تحقیقات بازار (Market Research) یکی از اصلیترین راههای شناخت بازار است. موفقیت یک کسبوکار در گرو شناخت درست، اصولی و عمیق بازار و درک نیازمندیهای آن است. اما پیش از هر اقدامی باید اطلاعات جامعی در خصوص تحقیقات بازار داشته باشیم. در این مقاله قصد داریم تا بررسی این موضوع به اطلاعات جامع و کاملی دراینخصوص دست پیدا کنیم.
تحقیقات بازار (market research) چیست؟
در تعریف تحقیقات بازار اختلافنظرهایی وجود دارد. در واقع تمام اساتید این حوزه بر سر اصل تعریف به یک نتیجه رسیدهاند، اما در بیان جزییات آن درگیر اختلافهای جزئی هستند. در این مقاله تلاش میکنیم تا کاملترین تعریف ممکن را ارائه دهیم، اما به هر جهت ممکن است در کتاب یا منبع دیگر تعریف متمایزی از این مقاله بیان شود.
تحقیقات بازار یا Market Research به فرایند جمعآوری، تجزیهوتحلیل دادهها و اطلاعات در خصوص بازار، مشتریان بالقوه، محصولات و خدمات و تاثیر آنها در بازار گفته میشود. در واقع تحقیقات بازار با بررسی رفتار بازار و مشتریان تلاش میکند تا درک درست و عمیقی از نیازها، اندازه و سهم بازار را در اختیار کسبوکارها قرار دهد. هدف اصلی مارکت ریسرچ ارزیابی قابلیتها و پتانسیل خدمات و محصولات در بازار هدف است. این امر به شرکتها و سازمانها کمک میکند تا تارگت مارکت امیدوارکنندهای را کشف کرده و نیازهای پیدا و پنهان مشتریان را درک کنند.
تحقیقات بازاریابی (marketing research) چیست؟
در کنار تعریف تحقیقات بازار ، یک مفهوم دیگر با عنوان تحقیقات بازاریابی (Marketing Research) نیز وجود دارد. همان گونه که از نام این فرایند مشخص است، این مفهوم علاوه بر شناخت بازار ارتباط تنگاتنگی با سیستم بازاریابی و مارکتینگ کسبوکارها دارد.
یکی از معتبرترین منابع برای شناخت و درک تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی، کتاب مدیریت بازاریابی تالیف ۳ استاد ارزشمند، دکتر روستا، دکتر ونوس و دکتر ابراهیمی است. این کتاب در تعریف تحقیقات بازاریابی آورده اهميت بازار ثانويه است: «تحقیقات بازاریابی درگذشته عبارت بود از روش جمعآوری و تجزیهوتحلیل اطلاعات برای کمک به مدیران در اخذ تصمیمات مطلوب بازاریابی.
اما در دهه ۱۹۹۰، تحقیقات بازاریابی یکی از اجزای مکمل مراحل تصمیمگیری تلقی شد. انجمن بازاریابی آمریکا جدیدترین تعریف از تحقیقات بازاریابی را به این شرح عرضه کرده است: تحقیقات بازاریابی عبارت است از فعالیتهایی که ارتباطات لازم را بین مصرفکنندگان، خریداران، عامه مردم و مدیران بازاریابی، از طریق تبادل اطلاعات برقرار میکند.»
در واقع در تحقیقات بازاریابی علاوه بر فرایند تحقیقات بازار، تمام جنبههای استراتژی بازاریابی کسبوکارها نیز بررسی و تعریف میشوند. استفاده از این مفهوم باعث میشود تا کسبوکارها نیازهای مشتریان را درک کرده و به بهترین و کارآمدترین روش برای ارضای این نیازها را شناخته و در آن راستا قدم بردارند.
تفاوت تحقیقات بازاریابی و تحقیقات بازار
تفاوتهای عمدهای بین تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت:
تحقیقات بازار به شناخت بازار و رفتار مشتری پرداخته درحالیکه تحقیقات بازاریابی ملزم به مطالعه، تجزیهوتحلیل و برنامهریزی برای حل مشکلات بازاریابی در کسبوکار است.
تحقیقات بازار در واقع شاخهای از تحقیقات بازاریابی است، اما تحقیقات بازاریابی جزئی اهميت بازار ثانويه از سیستم اطلاعات بازاریابی است.
تحقیقات بازار روی یک بازار تمرکز کرده و نتایج استخراج شده از آن را نمیتوان به دیگر بازارها تعمیم داد. درصورتیکه تحقیقات بازاریابی ماهیتی عمومی دارد، به این معنی که مطالعات انجام شده در این تحقیق میتواند در حل مشکلات مختلف بازاریابی مفید باشد.
تحقیقات بازار برای تعیین نقش محصول در بازار هدف صورت میپذیرد، درصورتیکه تحقیقات بازاریابی برای اتخاذ تصمیم موثر در فعالیتهای بازاریابی، حفظ و کنترل آن و در نهایت خروجی اقتصادی مناسب انجام میشود.
تقسیم بندی بازارهای مالی
امروزه بازارهای مالی رشد چشمگیری داشته اند و نام بازارهای مالی معتدد در هر مکانی به گوش می رسد، افراد مختلفی از سرتاسر دنیا در بازارهای سرمایه گذاری کرده اند و در این بازارهای مالی مشغول به فعالیت هستند.اما بسیاری از افراد از بازارهای مالی شناخت کافی ندارند و با این بازارها آشنا نیستند اما می خواهند در این بازارهای مالی فعالیت داشته باشند.
اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که تعریف سرمایه گذاری در بازارهای مالی را از اطرافیان خود شنیده اید و تمایل دارید در این بازارها فعالیت خود را آغاز کنید اما پیش از آن می خواهید به طور کامل با مفهوم انواع بازارهای مالی آشنا شوید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید زیرا در این مقاله به شما تقسیم بندی بازارهای مالی مختلف را ارائه می دهیم.
سرفصل های آموزشی
بازارهای مالی(Financial Markets) یک فضای فیزیکی یا پلتفرم آنلاین هستند که افراد می توانند در این مکان دارایی های مختلف را خرید و فروش کنند که ماهیت افراد و دارایی به نوع بازار مالی بستگی دارد،تقسیم بندی بازارهای مالی به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه به شما توضیح خواهیم داد.
بازارهای مالی ( Financial Markets )
امروزه نام بازارهای مالی بین المللی و داخلی معتددی شنیده می شود،اگر بخواهیم مفهوم بازارهای مالی(Financial Markets) را با زبان ساده بیان کنیم بازارهای مالی بستری هستند که افراد حقیقی و حقوقی می توانند در آن ها دارایی های مختلف را معامله کنند.
به دارایی های مختلفی که در بازارهای مالی معامله می شوند دارایی های مالی گفته می شود که شامل اوراق بهادار و اوراق قرضه می شود که این دارایی های مالی براساس قوانین و مقررات تعیین شده از فروشندگان به خریداران یا متقاضیان منتقل می شوند.
به عبارتی می توان گفت بازارهای مالی یک واسطه میان افرادی که می خواهند دارایی را به فروش برسانند(فروشندگان) و افرادی که می خواهند دارایی را خریداری کنند(خریداران) هستند.خریداران و فروشندگان در بازارهای مالی می توانند یکدیگر را به راحتی پیدا کرده و به آسانی با یکدیگر وارد معامله شوند.
بازارهای مالی تنوع بالایی دارند و تقسیم بندی بازارهای مالی اهميت بازار ثانويه باتوجه به عوامل مختلف انجام می شود.به طور کلی بازارهای مالی براساس سررسید تعهدات مالی،نوع دارایی و عرضه اوراق بهادار به سه دسته تقسیم بندی می شوند.
بازارهای مالی کاربردهای فراوانی دارند و می توانند برای نظام اقتصادی کشورها بسیار کمک دهنده باشند،از کاربردهای بازارهای مالی می توان به به جمع آوری منابع کوچک و اختصاص دادن این منابع به سرمایه گذاران،آگاهی از قیمت های منابع به طور غیردستوری و رشد نقدینگی در نظام های مالی اشاره کرد.
همچنین بازارهای مالی در میان ریسک و بازدهی ارتباط برقرار می کنند و راهنمایی نقدینگی به سمت مسیر صحیح و جلوگیری از رشد بازارهای مالی ناسالم و وضوح در فعالیت های اقتصادی و کمک به اعمال سیاست های پولی و مالی بانک های مرکزی و دولت را ایجاد می کند.
بازارهای مالی براساس تعهدات سررسید
بازار سرمایه(Capital Market): بازار سرمایه جزو گروه سررسید تعهدات مالی در تقسیم بندی بازارهای مالی است که در این بازار سررسید تعهدات مالی در این بازار بیش از یکسال می باشد.البته در این بازار دارایی های بدون سررسید نیز وجود دارد.این بازار نسبت به سایر بازارهای مالی سررسید تعهدات مالی بسیار بزرگتر است و این بازار از تنوع بالایی در ابزارهای مالی برخوردار می باشد.
بازار سرمایه به تنهایی به دو دسته بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم بندی می شود.بازار اولیه بازاری است که اوراق بهادار در آن تشکیل شده و سپس معامله می شود اما بازار ثانویه بازاری است که در آن اوراق بهاداری که در بازار اولیه معامله شده اند می توانند مجددا معامله شوند.
بازار سرمایه نیازهای سرمایه گذاری را تامین می کند و توانایی دارد منابع پس انداز بسیار زیادی را فراهم کند.همچنین خریداران و فروشندگان در بازار اولیه بازار سرمایه می توانند یکبار معامله انجام دهند و در بازار ثانویه دوباره می توانند از این قابلیت استفاده کنند به همین دلیل آنها دیگر نگرانی بابت خرید یا فروش نخواهند داشت.
بازار پول(Money Market): بازار پول جزو گروه سررسید تعهدات مالی در تقسیم بندی بازارهای مالی به شمار می رود.این بازار بازاری برای داد و ستد پول و هر دارایی که بتواند به عنوان جایگزین پول به شمار برود می باشد.در این بازار اوراق بهادار با سررسیدی کمتر از 1 سال معامله خواهد شد.
نهادهای مالی که بازارپول با آنها در ارتباط است شامل بانک مرکزی و موسسات غیربانکی،بانک های تجاری،شرکت های دولتی،صندوق های سرمایه گذاری،کارگزاری های مختلف،سرمایه گذاران و معامله گران هستند.
در بازار پول نقدشوندگی با سرعت بسیار بالایی انجام می شود و در این بازار نرخ بهره در مقایسه بازارهای مالی بسیار کمتر می باشد و افراد می توانند با ریسک کمتری در این بازار مشغول به فعالیت شوند.در کل بازار پول بازاری است که برای ابزارهای مالی کوتاه مدت کاربرد دارد.
ابزارهای مالی در بازار پول شامل اوراق بهادار کوتاه مدت 3ماهه،6 ماهه و 1 ساله،پرداخت مبالغ تعیین شده در یک زمان که تحت عنوان پذیرش بانک شناخته می شود،گواهی سپرده و نوعی اوراق قرضه که تحت عنوان اوراق تجاری شناخته می شود و سررسید آن معمولا 270 روز یا کمتر از آن است می شود.
بازارهای مالی براساس نوع دارایی
بازار سهام(Stok Market): بازار سهام بازاری در تقسیم بندی بازارهای مالی براساس نوع دارایی است که تحت عنوان بازار بورس در میان مردم شناخته می شود،در این بازار سهام از طریق بازارهای مالی که دارای قوانین و مقررات هستند یا در بازارهای مالی که خارج از بورس هستند مبادله خواهند شد.درواقع در بازار سهام دارندگان اوراق بر روی مالکیت شرکت ادعا دارند.
بازار سهام در یک کشور یکی از مهم ترین جنبه های اقتصادی به شمار می رود زیرا این بازار قابلیت دسترسی به سرمایه را فراهم می کند و سرمایه گذاران می توانند مالیکت شرکت را توزیع کنند و از این طریق به محقق شدن درآمدها با فعالیت های خود در آینده کمک کنند.
بازار اوراق بدهی(Market Bond): بازار اوراق بدهی یکی دیگر از بازارهای مالی در تقسیم بندی بازارهای مالی براساس نوع دارایی است که در اقتصاد یک کشور بسیار موثر می باشد.در این بازار انواع اوراق مانند اوراق اسناد خزانه اسلامی،اوراق مشارکت،اوراق رهنی،گواهی سپرده در بازه های زمانی مختلف کوتاه مدت،میان مدت و بلندمدت به افرادی تحت عنوان قرض گیرندگان سپرده می شود.
در بازار اوراق بدهی اوراق قرضه به دو شکل پرداخت دوره ای و بدون پرداخت دوره ای داد و ستد خواهد شد.در این بازار دارندگان اوراق ادعایی بر روی مالکیت شرکت ندارند و سود اوراق بدهی از سود بانکی معمولا بالاتر است و مردم می توانند با ریسک کمتری از آن استفاده کنند.
بازار ابزار مشترقه (Derivative Market): بازار ابزار مشترقه یکی دیگر از انواع بازارهای مالی براساس نوع دارایی در تقسیم بندی بازارهای مالی است که در این بازار دارایی های مالی و دارایی های فیزیکی مانند انرژی،ارز و پول انجام می شود.
در این بازار داد و ستد دارایی ها میان چند طرف انجام می شود،دقت داشته باشید در این بازار دارایی جا به جا نخواهد شد بلکه ارزش این دارایی توسط پشتوانه اصلی آنها تعیین می شود.از ویژگی های مثبت بازار ابزار مشترقه می توان به افزایش یازدهی دارایی،کاهش هزینه تامین دارایی و عدم پرداخت مالیات اشاره کرد.
سهام شناور در بورس چیست و چگونه محاسبه میشود؟
سهام شناور در بورس یا Floating Stock به آن بخش از سهام یک شرکت میگویند که امکان خرید و فروش آن در بازار معاملات خرد وجود دارد. برای اشاره به این بخش از سهام شرکت گاهی از اصطلاح «سهام شناور آزاد» هم استفاده میشود. پس آن بخشی از سهام یک شرکت که به هر دلیلی غیر قابل فروش باشد یا مالک آن تمایلی به فروش آن نداشته باشد، جزو سهام شناور محسوب نمیشود. بهطور کلی میشود سهامداران یک شرکت را به ۲ دسته تقسیم کرد؛ دسته اول سهامداران عمدهاند که صاحب بیش از ۵ درصد سهام شرکت هستند و معمولا بازه سرمایهگذاریشان بلندمدت است. دسته دوم سهامداران خردیاند که بخش کوچکی از سهام شرکت را خریداری کردهاند و اغلب در بازههای کوتاهمدت اقدام به خرید و فروش میکنند. مجموع سهام افراد حقیقی یا حقوقی دسته دوم بخش عمده سهام شناور یک شرکت را تشکیل میدهد.
نحوه محاسبه سهام شناور آزاد در بورس
برای محاسبه سهام شناور یک شرکت باید ابتدا ببینیم سهامداران عمده و راهبردی شرکت چه افرادی (حقیقی یا حقوقی) هستند و چه تعداد از سهام شرکت را در اختیار دارند. اگر این تعداد سهام را از کل سهام شرکت کم کنیم، تعداد سهام شناور آن شرکت را به دست میآوریم. سپس با یک محاسبه ساده میتوانیم ببینیم که این تعداد سهام چه درصدی از کل سهام شرکت را تشکیل میدهد.
تشخیص درصد سهام شناور
تابلو اصلی معاملات سهام یک شرکت در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران اطلاعات بسیار زیادی در اختیار تحلیلگران قرار میدهد که درصد سهام شناور یکی از این اطلاعات مهم است. برای مثال اگر به این سایت مراجعه کنید و تابلو مربوط به معاملات شرکت فولاد مبارکه (با نماد فولاد) را در آن باز کنید، میتوانید ببینید که سهام شناور شرکت فولاد مبارکه چند درصد از سهام کل شرکت را تشکیل میدهد. همانطور که در تصویر زیر میبینید، سهام شناور شرکت فولاد مبارکه ۲۶ درصد است.
مثال از نحوه محاسبه سهام شناور
فرض کنید تعداد کل سهام شرکتی ۲۰۰ میلیون برگه سهم باشد. از این تعداد ۱۴۰ میلیون سهم در اختیار موسسات مختلف است، مدیران و اعضای داخلی شرکت هم صاحب ۲۰ میلیون سهم هستند و ۸ میلیون سهم هم به طرح مالکیت سهام کارمندان اختصاص داده شده است. در این صورت تعداد سهام شناور این شرکت ۳۲ میلیون سهم است که فقط ۱۶ درصد از کل سهام این شرکت را تشکیل میدهد.
میزان سهام شناور ثابت است یا متغیر؟
میزان سهام شناور یک شرکت در بازار سرمایه مقدار مشخص و ثابتی نیست و میتواند تغییر کند. به این دلیل که ممکن است سهامداران عمده برای دسترسی به منابع مالی بیشتر، بخشی از سهام خودشان را در بازار ثانویه به سهامداران خرد بفروشند که باعث میشود شناوری سهم افزایش پیدا کند. گاهی هم ممکن است سهامداران عمده در بازار ثانویه اقدام به خرید سهام شرکتشان کنند (اصطلاحا سهامشان را جمعآوری کنند) و شناوری سهم را کاهش دهند.
اهمیت سهام شناور در بورس
میزان سهام شناور یکی از مولفههایی است که معاملهگران هنگام خرید سهام در بورس ارزیابی میکنند. بهطور کلی هرچه سهام شناور یک شرکت بیشتر باشد، تغییرات قیمت سهام آن شرکت با سرعت کمتری انجام میگیرد. این نکته بهویژه درمورد شرکتهای بزرگ که ارزش بازار بالایی دارند صدق میکند. از آن طرف سهامی که شناوری پایینی دارند، قیمتشان میتواند سریعتر رشد کند.
برای افزایش قیمت سهام شرکتهای کوچکی که شناوری پایینی دارند سرمایه زیادی لازم نیست و این امکان وجود دارد که افرادی با سرمایههای نه چندان زیاد بتوانند روند قیمت این سهام را در دست بگیرند و سرمایهگذاران کوچکتر را برای خرید سهام این شرکتها ترغیب کنند. روی هم رفته سهام این شرکتها میتواند برای سفتهبازان و بازیگران سودجو جذاب باشد. این دسته از افراد بعد از جمعآوری سهام شناور شرکتهای کوچک و اصطلاحا خشک کردن سهام این شرکتها، برای سهام این شرکتها صف خرید میچینند و قیمت سهامشان را در مدتی کوتاه بالا میبرند. انجام چنین کاری معمولا برای سهام شرکتهایی که ارزش بازار بالایی دارند و شناوریشان زیاد است ممکن نیست.
بهطور کلی وقتی معاملهگر عادی میخواهد سهام شرکتی را بخرد، به دنبال این است که در یک بازه زمانی معقول، قیمت سهامش افزایش پیدا کند. بنابراین با توجه به شرایط بازار، به دنبال شرکتهایی است که شناوری معقولی داشته باشند. اگر ارزش بازار شرکت بالا باشد و سهام شناور آن هم درصد زیادی از کل سهام این شرکت را تشکیل بدهد، گزینه مناسبی برای خرید نیست، زیرا تحرکات قیمتی سهام این شرکت سرعت کمی خواهد داشت. از آن طرف شرکتهای کوچکی هم که شناوری پایینی دارند، ریسک خریدشان بالاست. زیرا سهام این دسته از شرکتها ممکن است بهراحتی بازیچه سفتهبازانی باشد که قیمت سهم را به دلخواه خودشان تغییر میدهند.
نکته یک: شرکتهایی که سهام شناور بالایی دارند، معمولا نقدشوندگیشان هم بهتر و ریسک خریدشان کمتر است.
نکته ۲: در بازار ایران حداقل میزان شناوری سهام یک شرکت ۵ درصد است. اما برای حداکثر میزان سهام شناور سقفی وجود ندارد؛ سهامداران عمده میتوانند همه سهامشان را در بازار ثانیه بفروشند که باعث میشود شناوری سهم در بازار افزایش پیدا کند.
چه کسانی میتوانند سهام شناور را خریداری کنند؟
همانطور که اشاره کردیم، سهام شناور به سهامی گفته میشود که در اختیار سهامداران عمده نیست و در بازار ثانویه داد و ستد میشود. عملا این امکان وجود دارد که همه فعالان و معاملهگران بورسی (حقیقی یا حقوقی) سهام شناور شرکتها را در بورس خریداری کنند. حتی سهامداران عمده شرکتها هم این امکان را دارند که در صورت لزوم سهام شناور شرکتشان را در بازار معاملات خرد خریداری کنند.
تاثیر سهام شناور بر قیمت سهم و تصمیم سهامداران
وقتی از سهام شناور شرکتی در بورس حرف میزنیم، باید حواسمان به ارزش بازار آن هم باشد. اهمیت سهام شناور در این است که ببینیم برای تحرک قیمت سهم مورد نظرمان چه مقدار پول لازم است. اگر شناوری سهم اهميت بازار ثانويه زیاد باشد، پول زیادی برای جمعآوری سهام شناور آن لازم است و در نتیجه خرید آن برای پولهای متوسط و کوچک جذاب نیست. ولی این زیاد یا کم بودن در درصد شناوری خلاصه نمیشود. ممکن است درصد شناور سهمی کم باشد اما پول زیادی برای جمعآوری سهام شناور آن لازم باشد و برعکس.
منظور از ارزش بازار یک شرکت این است که فرضا اگر بخواهیم ۱۰۰ درصد سهام شرکتی را به قیمت روز سهام آن شرکت بخریم، چقدر باید پول بدهیم. مثلا اگر کل سهام شرکتی ۱۰۰ میلیون برگه و قیمت روز هر سهم آن ۵۰۰ تومان باشد، در این صورت ارزش بازار این شرکت ۵۰ میلیارد تومان (۵۰۰ ضرب در ۱۰۰ میلیون) خواهد بود. حالا اگر فرض کنیم شناوری این سهم ۲۰ درصد (یکپنجم کل سهام شرکت) باشد، در این صورت ارزش بازار شناوری سهم برابر با ۱۰ میلیارد تومان خواهد بود. بنابراین سفتهبازان میتوانند حداکثر با ۱۰ میلیارد تومان کل شناور سهم را جمعآوری کنند و روند قیمتیاش را کنترل کنند.
این بار فرض کنید شرکتی با ارزش بازار ۵۰۰۰ میلیارد تومان داریم که فقط ۱۰ درصد سهام شناور دارد. ارزش بازار سهام شناور این شرکت ۵۰۰ میلیارد تومان خواهد بود که بسیار بیشتر از ۱۰ میلیارد تومان مثال قبلی است. بنابراین سفتهبازان مثال قبلی نمیتوانند با ۱۰ میلیاردشان از عهده شناور چنین سهمی بر بیایند. در نتیجه دستکاری قیمت این سهام برایشان مقدور نیست.
نکته: مفهوم سهام شناور را باید در کنار مفهوم ارزش بازار در نظر بگیریم. ممکن است درصد سهام شناور شرکتی پایین باشد، اما ارزش بازار بالایی داشته باشد. در این صورت جمعآوری سهام شناور آن کار دشواری خواهد بود. روی هم رفته شرکتهای کوچک و متوسط (که ارزش بازار به مراتب کمتری دارند) در صورتی که درصد سهام شناورشان معقول باشد، میتوانند تحرکات قیمتی مناسبی داشته باشند.
کاربرد سهام شناور
شاید مهمترین کاربرد مفهوم سهام شناور در بورس، تدوین استراتژی معاملاتی برای نوسانگیریهای کوتاهمدت و میانمدت باشد. نوسانگیران که بیش از هر کس دیگری به دنبال نوسانهای قیمتی هستند، اغلب به دنبال شرکتهایی که ارزش بازار بالا داشته باشد نمیروند (مگر در دورههای نسبتا کوتاهی که پول زیادی به سمت بورس سرازیر میشود، پولهایی که قدرت آن را دارند که قیمت هر سهمی را جابهجا کنند). این افراد بیشتر به دنبال شرکتهای کوچکند و اگر ریسکپذیری کمتری داشته باشند، سهام شرکتهای متوسطی را انتخاب میکنند که شناوری بالایی ندارند.
اما نباید این طور تصور کنیم که ارزش بازار و شناوری سهم هرچه پایینتر باشد بهتر است. یک استراتژی برای انتخاب سهام مناسب بر اساس شناوری و ارزش بازار میتواند به این صورت باشد که به دنبال سهامی باشیم که ارزش بازارشان بالای ۵۰ هزار میلیارد تومان و اهميت بازار ثانويه درصد سهام شناورشان در حدود ۲۵ درصد (نزدیک به متوسط بازار) است. تجربه و درجه ریسکپذیری معاملهگر میتواند به او کمک کند تا در شرایط مختلف بازار این معیارها را برای معاملاتش در نظر بگیرد و بر مبنایشان عمل کند.
نکته: توجه به شناوری سهام فقط یکی از معیارهای معامله است. ممکن است سهام شناور شرکتی در بازه معقولی قرار داشته باشد، ولی وضعیت بنیادی آن خوب نباشد یا اینکه قیمت آن بیش از حد گران باشد. در این صورت سهام این شرکت گزینه مطلوبی برای خرید نخواهد بود.
جمعبندی
در این مطلب با مفهوم سهام شناور آشنا شدیم و دیدیم که منظور از سهام شناور آن بخشی از سهام شرکت است که تحت مالکیت سهامداران خرد قرار دارد، سهامدارانی که معمولا به قصد خرید و فروش کوتاهمدت دست به معامله سهام میزنند و هدفشان دخالت در امور مدیریتی شرکتها نیست. دیدیم که درصد سهام شناور شرکتها در بورس ممکن است با معاملات سهامداران عمده در بازار ثانویه کم یا زیاد شود. همچنین دیدیم که بهتر است معاملهگران و سرمایهگذاران خرد به دنبال خرید سهام شرکتهایی باشند که درصد شناورشان متعادل و نزدیک به متوسط بازار باشد.
دیدگاه شما